Samenvatting van de lessen volwassenpsychiatrie (slides + notities)
docenten: prof. Claes, prof. De Wachter & prof. De Vrieze
topics: psychose, depressie, bipolaire stoornis, trauma en dissociatie, herstelgerichte zorg, verslaving, psychiatrische urgenties, angst en dwang, somatische-symptoomst...
- Stoornis in de waarneming = hallucinaties
o Elk zintuig kan je bedriegen: auditief, visueel, tactieel, olfactorisch, gustatorisch
o In schizofrenie zie je zelden visuele hallucinaties ó in delier wel
- Stoornis in de inhoud van het denken = wanen
o Wanen kunnen bizar of niet bizar zijn: ze worden bizar genoemd als ze onmogelijk
waar kunnen zijn
o Verschillende soorten
§ Achtervolgingswanen
§ Betrekkingswanen: overtuiging dat toevallige gebeurtenis in de buitenwereld
betrekking heeft op jou
§ Ondergangswanen: ondergang van de wereld (typisch bij depressie)
§ Nihilistische wanen: overtuiging dat delen van het lichaam ontbreken of niet
meer functioneren, tot die van al dood te zijn bij psychotische depressie
§ Grootheidswanen: over bijzondere eigenschappen te beschikkenn
§ Erotomanie: wanneer iemand er van overtuigd is dat een ander verlied is op
hem/haar terwijl daar absoluut geen sprake van is
- Stoornis in de vorm van het denken
o Gedachtenstroom (ó gedachtenarmoede)
o Incoherentie van het denken ( word salad)
o Symbolische betekenis: neologismen (nieuwe woorden verzinnen), concretismen (vb.
‘de avond valt’ letterlijk nemen)
Waarnemingsstoornissen in verschillende gradaties
- Illusie of pareidolie
o Externe stimulus aanwezig: je ziet iets vreemd in een stimulus die ook daadwerkelijk
aanwezig is
o Meestal droomachtig
o Valt tussen normale waarneming en hallucinatie: normaal – illusie – hallucinatie
- Hallucinatie
o Geen herkenbare externe stimulus
o Elk zintuig kan betrokken zijn
1
,Denkstoornissen in verschillende gradaties
- Overwaardige ideeën: de inhoud van een idee is nog min of meer realistisch maar weegt te
zwaar & elementen die in de richting wijzen worden onvoldoende gezien
- Waanachtige ideeën: de inhoud van ideeën is absurd en onrealistisch maar de persoon kan
nog aan het twijfelen worden gebracht over de echtheid ervan
- Wanen: de inhoud van ideeën is absurd en onrealistisch en de persoon kan niet aan het
twijfelen worden gebracht over de echtheid ervan à krijg je met therapie alleen weinig
beweging in
Psychose als symptoom in veel ziektebeelden
- Primaire psychotische stoornissen: psychose als kernsymptoom
o Schizofrenie
o Waanstoornis
o Kortdurende psychotische stoornis
o (schizofreniforme & schizoaffective stoornis)
- In andere stoornissen: psychose niet als kernsymptoom
o Bipolaire stoornis (manische én depressieve fase)
o Depressie
o Psychose door alcohol/drugs (intoxicatie of onttrekking)
o Acute verwardheid (delier)
Waanstoornis
- Treedt meestal pas op rond middelbare leeftijd of later (hebben voorafgaand meestal nog
geen majeure psychopathologie gehad ó schizofrenie)
- Goed uitgewerkt gedetailleerd waansysteem
- Geen ziekte-inzicht, daardoor moeilijk behandelbaar Examentip: verschil
- Algemeen functioneren meestal redelijk bewaard tussen waanstoornis
- Meestal geen echte crisis of gevaar en schizofrenie!
- Verschillende types
o Paranoïed: vaak complotten en achtervolgingswanen
o Erotomaan
o Jaloers
Kortdurende psychotische stoornis
- Aanwezigheid van wanen, hallucinaties, incoherente spraak of gedesorganiseerd/katatoon
gedrag gedurende minstens 1 dag, maar korter dan 1 maand
- 3 types
o Als reactie op een stressor (= korte reactieve psychose) vb. trauma, middelen
o Zonder duidelijke stressor
o In het postpartum
2
, SCHIZOFRENIE: WAT IS HET?
Geschiedenis
- Kraepelin – Dementia Praecox (= vroegtijdige dementie)
o Te onderscheiden van manisch-depressieve ziekte
o Nadruk op chroniciteit en cognitieve achteruitgang
- Bleuler – Gruppe der Schizophrenien
o Er is niet altijd cognitief verval
o Wisselende prognose Examentip: symptomen wel goed
kennen, details en uitzonderingen
Schizofrenie: DSM-criteria
van de DSM zijn minder belangrijk
- Kenmerkende symptomen
o 2 of meer van de onderstaande symptomen die ieder optreden gedurende een
significante tijdsduur in een periode van een maand
o Minstens 1 ervan moet (1), (2) of (3) zijn
1. Wanen
Positieve 2. Hallucinaties
symptomen 3. Gedesorganiseerde spraak (vb. ontsporend of onsamenhangend)
4. Ernstig gedesorganiseerd of katatoon (hypokinetisch) gedrag
5. Negatieve symptomen: apathie (= gebrek aan emotie), avolitie (= gebrek aan
initiatief/motivatie), adynamie (= energieverlies), intellectuele achteruitgang
o Er is slechts 1 symptoom vereist als
§ de wanen bizar zijn
§ de hallucinaties doorlopend commentaar geven op het gedrag of de
gedachten van de persoon
§ 2 of meer stemmen met elkaar spreken
- Sociale/beroepsmatige dysfunctie
- Duur: doorlopende tekenen van de stoornis gedurende minimaal 6 maanden
- Uitsluiting van schizo-affectieve stoornis en stemmingsstoornis
- Uitsluiting van middelengebruik/somatische aandoening
First Rank symptoms – Kurt Schneider
- Auditory hallucinations: stemmen die commentaar geven, beschuldigen, kleineren, …
- Broadcasting of thoughts: gedachten worden uitgezonden via radio, zichtbaar voor iedereen
- Controlled thought: gedachten worden van buitenaf opgedrongen, gestuurd, ondebroken, …
- Delusional perception: normale waarneming krijgt bijzondere betekenis en wordt
geïncorpeerd in waansysteem vb. je kijkt film en denkt dat de personages tegen jou spreken
Kenmerken
- Komt voor bij 0.3-1% van de bevolking
- In alle culturen en socio-economische groepen
- Begint gewoonlijk op jongvolwassen leeftijd (17 – 30 jaar)
- Onset bij vrouwen gemiddeld 3-5 jaar later dan bij mannen?
3
, Één ziekte?
- Verschillende subtypes (met katatonie, paranoïd, gedesorganiseerd, ongedifferentieerd,
defect)
- Prognose verschillend
o 20% gunstig Examentip: vooral
o 40% matig met beperkte uitval prognose belangrijk
o 40% ernstig progressief deficit
SCHIZOFRENIE: WAAROM KRIJG JE HET?
Risico op schizofrenie in functie van graad van verwantschap met schizofrene patiënt
- Vooral genetica belangrijk, maar het is niet allesbepalend
- Echtgenoten hebben ook een verhoogde kans? Niets met genetica te maken, wel met het feit
dat partners elkaar soms leren kennen in psychiatrisch ziekenhuis
Heritabiliteit van psychiatrische aandoeningen
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ellenvangool. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
