1. Wils en of handelingsonbekwame zorgontvangers
a. Bekwaamheid van de persoon
● Feitelijke bekwaamheid (kunnen)
= Feitelijk in staat zijn (capaciteit hebben) om iets te doen. Bv om wagen te besturen.
○ Toerekeningsvatbaarheid
= Feitelijke bekwaamheid om schuld te hebben aan een bepaalde gedraging. Je bent verstandig
genoeg om de gevolgen van zijn daad in te zien en zijn wil voldoende onder controle heeft.
Wordt gesteld bij de vraag of hij gestraft moet worden.
3 voorwaarden:
- Misdaad of wanbedrijf begaan hebben dat de fysieke integriteit van derden aantast of
bedreigt.
- Ontoerekeningsvatbaar: op het ogenblik van de uitspraak lijden aan een geestesstoornis die
zijn oordeelsvermogen of controle over zijn daden ernstig teniet doet.
- Sociaal gevaarlijk: Gevaar dat hij ten gevolge van geestesstoornis opnieuw strafbare feiten
zal plegen.
○ Wilsbekwaamheid
= Feitelijke bekwaamheid om vrij en weldoordacht zijn wil te vormen (beslissing nemen) en die
uiten.
In staat om:
- Info begrijpen die relevant is voor uiteindelijke beslissing, en die info kunnen toepassen op
zijn eigen concrete situatie.
- De voor en nadelen van verschillende keuzemogelijkheden afwegen.
- Zijn keuze kunnen communiceren (non/ verbaal).
Wilsbekwaamheid moet beoordeeld worden en dat ze beslissing per beslissing (= in concreto)
moeten nemen. Of je wilsbekwaam bent of niet hangt af van ernst en impact die zal hebben op zijn
verdere leven.
De beslissing hiervan gebeurt door medische wereld (artsen). Bv coma, dementie, psychische
problemen. = Wilsonbekwaam.
● Rechtsbekwaamheid (mogen)
= Mogelijkheid om rechten en plichten te hebben. Alle personen zijn rechtsbekwaam. Sommige
personen hebben niet alle rechten (jongeren niet stemmen).
Specifieke en gedeeltelijke rechts onbekwaamheden voor iedereen die zich in verhouding met
iemand anders bevindt. BV:
- Onbekwaamheid om te huwen met naaste bloed en aanverwanten
- Onbekwaamheid voor artsen en anderen om bij testament te erven van
persoon waarvoor je gezorgd hebt.
In concreto.
● Handelingsbekwaamheid (zelf en zelfstandig mogen)
= Over mogelijkheid beschikken om de rechten en plichten die men heeft, zelf en zelfstandig uit te
oefenen. Zelf en zelfstandig rechtshandelingen te stellen (bv contract onderteken.).
1
,Stellen van rechtshandelingen= menselijke handelingen met juridische gevolgen.
Principe is iedere persoon handelingsbekwaam.
Maar:
- Uitzondering door wetgeven (minderjarigen mogen niet tekenen)
- Uitzonderingen door rechter beschermingsstatuut (bv door een ziekte).
○ Volledig versus beperkte handelingsonbekwaamheid
Volledig= wetgever en rechter bepaalt dat iemand een bepaalde rechten niet zelf mag uitoefenen. In
dit geval moet hij worden vertegenwoordigd. Neemt dan de plaats in en oefent in die naam een
recht uit.
Beperkt= wanneer je zelf maar niet zelfstandig mag uitoefenen. Hierbij geen vertegenwoordiger
maar wel technieken:
- Bijstand: bij het stellen van rechtshandelingen moet de handelingsonbekwame
worden bijgestaan door een andere persoon die met hem handelt.
- Toestemming: Voor het stellen met rechtshandelingen moet handelingsonbekwame
voorafgaandelijk toestemming bekomen van een andere persoon. (minderjarige
toestemming om te mogen trouwen).
- Verzet: Andere personen hebben de mogelijkheid om achteraf verzet te tekenen en
door de betrokkene gestelde rechtshandeling.
○ Rechtshandelingen waarvoor persoon handelingsonbekwaam zijn of worden
Handelingsonbekwaamheid niet concreto maar eerder in abstracto (meten voor alle
rechtshandelingen) beoordeeld. Soms enkel handelingsonbekwaam voor rechtshandelingen die hun
vermogen betroffen (kopen, verkopen, schenken, huren).
Ook kan handelingsonbekwaam zijn of worden voor rechtshandelingen die meer met hun persoon
te maken hebben (huwen, erkennen, adoptie, naamswijzigingen).
Wilsonbekwaam Handelingsonbekwaam
Wat? Niet vrij en weldoordacht Niet zelf of zelfstandig
wil vormen en uiten rechten kunnen uitoefenen
en rechtshandelingen stelle
Wie? Door arts (patiënt rechten) Door wetgever/ rechten
Hoe? In concreto In abtracto
b. Onbekwame meerderjarige zorgontvangers
● Handelingsonbekwame: privaatrechtelijke beschermingsstatuten
Bij meerderjarige zorgontvangers zijn ze handelingsbekwaam. Volwassenen mogen in principe hun
rechten zelf en zelfstandig uitoefenen. Maar als ze het niet kunnen (bv geestelijk, dementie, coma),
dan blijven ze bekwaam voordat er gerechtelijke stappen gebeuren.
Wanneer iemand uit de omgeving naar de rechter stapt en verzoekt om hen onder privaatrechtelijk
beschermingsstatuut te plaatsen. Dan kan handelingsbekwaamheid ingeperkt of volledig opgeheven
worden.
○ Vroegere situatie
2
, Verschillende soorten privaatrechtelijke beschermingsstatuten voor volwassene die niet zelf hun
zakelijke en/ of persoonlijke belangen konden beheren. Zoals:
- Voorlopig bewind
Persoon niet in staat om goederen te beheren wegens hun gezondheidstoestand. Aan de
vrederechter vragen om voorlopig bewindvoerder aan te stellen die goederen van betrokkene
beheerde als goede huisvader en betrokkene vertegenwoordigde (persoon was dus
handelingsonbekwaam) maar enkel bij rechtshandelingen met betrekking tot zijn vermogen.
- Verlengde minderjarigheid
Toepasbaar op mentaal gehandicapte personen (aangeboren of ontstaan). Dit was statuut dat door
rechtbank van eerste aanleg werd uitgesproken en tot gevolg had dat de betrokkene onder
ouderlijk of voogdij gezag bleef (ook na 18). Rechts en handelingsbekwaamheid wordt de
betrokkene minderjarig. Hij was dus rechts onbekwaam om te huwen en in principe volledig
handelingsonbekwaam voor alle rechtshandelingen (zowel vermogen als de persoon). Dus wordt
vertegenwoordigd door persoon die voogdij heeft.
- Gerechtelijke onbekwaamheidsverklaring
- Toevoeging van gerechtelijk raadsman
KRITIEK
- Sommige van die statuten waren (procedureel) zeer ingewikkeld en bijgevolg in onbruik
geraakt (gerechtelijke onbekwaamverklaring en toevoeging van gerechtelijk raadsman).
- Ook op de bevoegdheid versnippering: Eerste aanleg of vrederechter.
- Ook voor de gevolgen.
Hierdoor is er een globaal beschermingsstatuut voor volwassen personen. Zo was het vroeger dat
verstandelijke handicap niet kan maar nu bepaald vrederechter wat mogelijk is.
○ Nieuwe globaal beschermingsstatuut voor meerderjarige
- Alleen de vrederechter is bevoegd om te oordelen of meerderjarige moet beschermd
worden. 1 globaal statuut.
- Dit kan omwille van hun gezondheidstoestand (dementie, coma) en niet in staat zijn hun
belangen zelf te beheren.
- Dit kan aangevraagd worden door persoon zelf, familie of andere belanghebbende (buur,
verzorger) of door procureur des Konings.
- De vrederechter kan een bewindvoerder aanstellen. Dit kan familielid zijn maar is niet
verplicht. Ook een advocaat kan dit worden. Vrederechter kan een vergoeding voorstellen.
En er moet een jaarlijks verslag volgen.
VERSCHILPUNTEN
- Beheerst door principe van subsidiariteit: bewindvoerder enkel aangesteld voor zover geen
voldoende buitengerechtelijke bescherming is. Zo is het mogelijk toen hij wilsbekwaam was
een zorgvolmacht heeft opgesteld. Dus hij zorgt voor de persoon als hij onbekwaam wordt.
Is er geen zorgvolmacht dan rechter een bewindvoerder (= gerechtelijke bescherming).
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ilyacoussement. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.