Psychologie als wetenschap ........................................................................................................................... 3
Hoe verwerven psychologen nieuwe kennis? ..................................................................................................... 3
Validiteit van een onderzoek......................................................................................................................... 5
Hedendaagse perspectieven in de psychologie en hun historische wortels ....................................................... 5
Hoe ontstaat en verandert gedrag? ................................................................................................................ 6
Wat is leren? ...................................................................................................................................................... 6
3 types ifv de aard van de ervaring ............................................................................................................... 6
Klassieke conditionering..................................................................................................................................... 7
Kenmerken van klassieke conditionering ...................................................................................................... 7
Toepassingen van klassieke conditionering .................................................................................................. 8
Selectieve associaties .................................................................................................................................... 8
Operante conditionering .................................................................................................................................... 8
Verschil tussen klassieke en operante conditionering .................................................................................. 8
Historische achtergrond ................................................................................................................................ 9
Action VS habits (slide 75-80)........................................................................................................................ 9
4 soorten contigentie .................................................................................................................................... 9
Kenmerken van operante conditionering ................................................................................................... 10
Bekrachtiging ............................................................................................................................................... 10
Complex gedrag leren ................................................................................................................................. 10
Operante conditionering en uitdoving ........................................................................................................ 11
Straf ............................................................................................................................................................. 11
Groepsprocessen.......................................................................................................................................... 18
Wat is een groep? ............................................................................................................................................ 18
Waarom sluiten mensen zich aan bij groepen? .......................................................................................... 18
Groepscohesie ............................................................................................................................................. 19
Groepen en het gedrag van individuen ............................................................................................................ 19
1
, Invloed van aanwezigheid van anderen op (prestatie)gedrag .................................................................... 19
Social loafing (sociale labouring) en sociale luiheid (sociaal zwoegen) ....................................................... 20
Groepsbeslissingen ........................................................................................................................................... 20
Procesverlies (als ‘interactie’ in de weg staat) ............................................................................................ 21
Groepspolarisatie ........................................................................................................................................ 21
Conflicten en samenwerking ............................................................................................................................ 22
Conflicten oplossen ..................................................................................................................................... 22
Psychische stoornissen ................................................................................................................................. 23
Psychopathologie ............................................................................................................................................. 23
Wat is een psychische stoornis?.................................................................................................................. 24
2 modellen en hun historische wortels ....................................................................................................... 24
Het psychologische model .......................................................................................................................... 25
Het biopsychosociaal model........................................................................................................................ 25
Belangrijkste psychische stoornissen ............................................................................................................... 25
Classificatie via DSM .................................................................................................................................... 25
Stemmingsstoornissen ................................................................................................................................ 25
Angststoornissen ......................................................................................................................................... 26
Somatoforme stoornissen ........................................................................................................................... 27
Dissociatieve stoornissen ............................................................................................................................ 27
Schizofrene stoornissen .............................................................................................................................. 27
Ontwikkelingsstoornissen ........................................................................................................................... 28
,Psychologie als wetenschap
Psychologie:
- WAT: wetenschap van gedrag en mentale processen
- DOEL: gedrag beschrijven, verklaren, voorspellen, beïnvloeden
- SOR: Stimulus/Situatie, Onobserveerbare (mentale processen), Respons/Reactie
Niet:
- Vooral bezig met psychische problemen en behandelingen (= klinische psychologie,
subdiscipline)
- Een speculatie/volkswijsheden
Pseudowetenschap:
- Fenomenen uit de natuurlijke wereld verklaren die niet gebaseerd is op empirische
observatie of wetenschappelijke methode
2 grote categorieën:
1. Fundamentele psychologie (onderzoekspsychologen)
• Voeren onderzoek uit, werken voor bedrijven of overheid, les aan unif of hogeschool
2. Toegepaste psychologie
• Gebruiken kennis vanuit fundamentele psychologie om problemen op te lossen
• 3 domeinen:
Optimaal menselijk Leren & studeren Problematisch functioneren
functioneren
Organisatie (werkomgeving) School (pesten, studie keuze,..) Klinisch (mentale gezondheid)
Ergonomie = studie van mens Gezondheid (medicatie,
in relatie met zijn omgeving lichaamsbeweging, relatie
geestelijk & lichamelijk)
Arbeid (werkomgeving) Forensisch (gerechterlijk)
Sport (focus, faalangst)
Klinisch psycholoog Psychiater
Klemtoon: onderzoeksmethoden, Klemtoon: medicamenteuze behandeling van
psychologische therapieën van mentale en mentale en gedragsproblemen
gedragsproblemen
Mag geen medicatie voorschrijven Mag medicatie voorschrijven
Behandeling niet terugbetaald door RIZIV Behandeling terugbetaald door RIZIV
Cliënten Patiënten
Hoe verwerven psychologen nieuwe kennis?
- Empirisch onderzoek = onderzoek benadering via directe of indirecte waarnemingen
(observatie)
- Wetenschappelijke methode = 5-stapsproces voor empirisch onderzoek van een hypothese,
om vertekening en vooroordeling uit te sluiten
DOEL = ontwikkelen/evalueren van omvattende verklaringen voor gedrag en mentale processen
Het vijfstapsproces van de wetenschappelijke methode:
1. Hypothese ontwikkelen
- Moet toetseerbaar zijn à keuze om ze te verwerpen
- Vb: angst leidt tot contact zoeken
2. Specifieke voorspelling
3
, - Operationalisering = vertaling van hypothese in specifieke voorspelling, met bepaling exacte
procedures om experimentele condities en metingen van resultaten vast te leggen
- Onafhankelijke variabele = de variabele die door de onderzoeker gemanipuleerd wordt
- Controle en randomisatie = andere factoren constant houden, toevallige toewijzing
3. Objectieve data verzamelen
- Gegevens = info verzameld door de onderzoeker voor testen van de hypothese
- Afhankelijke variabele = het gemeten resultaat van een studie
4. Analyseren van resultaten
- Gebaseerd op statische analyse (is het effect significant?) van de meetresultaten à
aanhouden of verwerpen van de hypothese?
5. Publiceren, bekritiseren en repliceren van de resultaten
- Repliceren, verfijnen, weerleggen
Types van verklarend psychologisch onderzoek:
1. Gevalstudies (Freud)
- Gedetailleerde studie van 1 enkel individu à persoon/ proefdier/ fenomeen
- Vb: Prozac = anti-depressivum à zelfmoord drang met Prozac ?
• Klinische trail nodig: 1 groep wel prozac, 1 niet ≠ ethisch verantwoord
- Geen vergelijking + 1 persoon = geen causaliteitsuitspraak mogelijk
2. Correlationele studies
- Geen causaliteitsuitspraak, wel verbandsuitspraak
Verband tussen score op X en score op Y of aan/afwezigheid van X en aan/afwezigheid van Y:
- Correlatiecoëfficiënt (r): -1,0 ≤ r ≤ 1,0 à r = sterk (wijkt fel af van 0), r = zwak (dicht bij 0)
• -1,0 = perfect omgekeerd verband
§ Vb: r- à sociale klasse en straatgeweld
• 0,0 = geen enkel verband
§ Vb: r0 à schoonheid en intelligentie
• 1,0 = perfect verband
§ Vb: r+ à angst en contact zoeken
3. Experimentele studies
- Onderzoeker manipuleert de werkelijkheid à DOEL = causaliteit achterhalen
Onafhankelijke variabele = gemanipuleerd (experimentele & controle condities)
Afhankelijke variabele = gedragseffect
Controle over storende factoren: alles gelijk behalve de gemanipuleerde factor, randomisering
à DOEL = voorkomen van vertekeningen van de resultaten (zeker zijn dat wat je bestudeerd ook
degelijk het gevolg is van jouw manipulatie
Vertekeningen:
- Door observator: kan bepaalde belangrijke gegevens niet opmerken
- Op basis van verwachting
- Kan effect hebben op het ontwerpen van studie, data-verzameling, interpretatie
Controleren van vertekening:
- Blinde controle
• Deelnemer kent de hypothese niet
• Deelnemer weet niet in welke onderzoeksconditie hij zit (placebo/behandeling)
- Dubbel-blinde controle
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Farma2023. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.