Mediabeleid
Module 1: Inleiding en principes van Mediabeleid
Les 1: De contouren van een mediabeleid
Doelstellingen van de les
1. Verschil tussen mediabeleid, regulering en media governance duiden en toepassen op
bestaande beleidscontexten
2. Duiden wat het model van Hallin en Mancini inhoudt
3. Duiden wat de I, I en I-mix is
4. Duiden wat multi-level governance is en toepassen op bestaande beleidscontexten
5. Duiden waarom een beleid nooit een rationeel eenduidig, maar complex en conflict-
gedreven proces is
6. De categorisering van Hallin en Mancini kunnen duiden
7. De diverse voorbeelden van mediabeleid linken aan de verschillende onderdelen van de
cursus
I. Actualiteit 17/02
Tom Waes praat plat
Antwerps Er kwam daar
kritiek op.
Woensdag 15 februari 2023
BBC heeft in verschillende landen lokale
kantoren & zenders, ook in India.
Indiaanse politie-eenheden zijn daar binnen
gevallen voor een onderzoek naar corruptie.
Dit kwam nadat de BBC een kritische
reportage naar buiten bracht over de
rol van premier Narendra Modi bij de
rellen in Gujarat in 2002, waarbij meer
dan duizend doden vielen, is een eigen
verhaal geworden.
Een maand geleden heeft BBC een
controversiële documentaire gemaakt over
Modi (1ste Indische minister) over de manier
waarop verzet aangepakt wordt
Overheid heeft rapportage verbannen
& zet BBC onderdruk
Link met mediabeleid
Gaat over de fundamentele autonomie van
media. Media moeten traditioneel kunnen
opereren, los van politieke en commerciële
druk.
1
,Mediabeleid
Interview met MR voorzitter waarbij
hij zou gezegd hebben; het is allemaal
de schuld van het Vlaams systeem als
mop. Journalist gebruikte dit als kop.
Gaat klacht neerleggen bij
Raad van Journalistiek: pers
reguleert zichzelf in België
Journalisten reguleren zelf (niet de
overheid of een andere instantie) ->
moeten zelf bekijken of dit een fout
was of niet.
Vlaanderen: product placement mag MAAR
inhoud van programma mag niet beïnvloed
worden door commerciële keuzes
VB: Onder Vuur. Product Placement mag, maar
de inhoud van het programma mag niet
beïnvloed worden door commerciële keuzes en
dit gebeurde wel bij dit programma.
Studio 100: radiozender Spring niet gekregen en
naar Raad van State gegaan -> licenties worden
gegeven door minister van media.
Film Close – Lukas Dhont
Close is gemaakt met geld van het Vlaams
audiovisueel fonds, Tax Shelter en is resultaat
van 30j mediabeleid
Vlaamse filmbeleid heeft cruciale rol gespeeld
in productie Close.
Diner met alle Oscar genomineerde crew
/acteur die in maart kans maken op een Oscar.
II. Wat is mediabeleid
“Policy-making is a process that concerns the interaction between different actors, the institutional
structures within which they work and the objectives that they pursue”
De drie elementen worden vaak vergeten wanneer men denkt aan mediabeleid.
3 kernelementen die noodzakelijk zijn voor het begrijpen van mediabeleid is
1. Actoren = wie is er allemaal bij betrokken? Wie wil iets zeggen?
2. Institutionele structuren = Vlaams Parlement, Unesco, Europese Commissie
3. Beleidsdoelstellingen/belangen die ze nagaan
Mediabeleid komt er omdat men iets wil realiseren voor verschillende redenen
2
,Mediabeleid
Kijk naar de actoren, wie is er bij betrokken, wie wilt iets zeggen, wie wilt iets veranderen. Welke
beleidsdoelstellingen willen ze realiseren of belangen die ze willen nagaan.
3 dingen: Actoren, belangen, instellingen!!!
Eén visie op Mediabeleid = het uitwerken van bepaalde processen voor het oplossen van
problemen in het belang van het publiek
Visie Harold Laswell: klemtoon op absolute objectiviteit, geïnformeerde partijen, die
waardevrij handelen in het algemeen belang
Beleid gemaakt in officiële beleidsorganen, met niet 1 actor die hele proces domineert
Gebaseerd op een aantal leidende principes: transparantie, expertise, etc.
Beleid aangepast als gevolg van veranderingen op technologisch of economisch vlak (bv.
Digitalisering, regulering sociale media, regulering slimme wagens, etc.)
Beleid resultante van pluralistisch proces met inspraak van bepaalde partijen
“Decisions about the media are made in the "Beslissingen over de media worden op de
most transparent and accessible ways with an meest transparante en toegankelijke manier
emphasis on expert advice, open discussion and genomen met de nadruk op deskundig advies,
public participation” (Freedman 2008: 31). open discussie en publieke participatie"
(Freedman 2008: 31).
“Policymaking in which a range of views is “Beleidsvorming waarin wordt gezocht naar
sought, the evidence is considered carefully and verschillende standpunten, het bewijsmateriaal
a decision is reached based only on the merits of wordt zorgvuldig overwogen en een beslissing
the specific situation. Special interests are held wordt genomen die uitsluitend is gebaseerd op
at bay while the public interest remains de verdiensten van de specifieke situatie.
paramount” (Freedman, media policy fetishism) Bijzondere belangen worden op afstand
gehouden terwijl het algemeen belang voorop
blijft staan” (Freedman, mediabeleid fetisjisme).
Christian Van Thillo = eigenaar DPG
DPG-toren in Antwerpen
Heeft als topman van DPG Media heel
veel macht en invloed. Als hij niet
tevreden is, dan kan hij bellen naar de
burgemeester van de stad waar hij zit
en druk op uitoefenen. (Zo machtig is
hij).
a. Maar …
Mediabeleid is:
Geen mechanistisch, technocratisch en objectief proces
Niet alle actoren nemen op dezelfde manier deel aan beleidsproces (beperkte elite die sterker
mediabeleidsvorming kunnen beïnvloeden)
Verschillend naargelang de context
Gevolg van (ideologische of politieke) keuzes
3
, Mediabeleid
“Policymaking (…) as a battleground in which "Beleidsvorming (...) als een slagveld waarin
contrasting political positions fight for material contrasterende politieke posities strijden om
advantage […] This struggle occurs throughout materieel voordeel [...] Deze strijd vindt plaats
the policy process […]” (Freedman 2008: 3) gedurende het gehele beleidsproces [...]"
(Freedman 2008: 3)
“Media policy […] is a deeply political "Mediabeleid [...] is een door en door politiek
phenomenon” (Freedman 2008: 1) fenomeen" (Freedman 2008: 1)
Betere def
Mediabeleid = ingebed in ideologische en politieke context
VB: De contouren van neoliberalisme
o Cf. gevolgen voor publieke omroepbeleid
o Cf. gevolgen voor cultuursubsidies
o Cf. idee dat vrije markt beste garantie is op pluralisme: mededingingsbeleid
MAAR: Constante wisselwerking, niet eenzijdig overgenomen
Context: VB: Nederland en netflixtaks. Netflix hoofdzetel Europa is in Amsterdam
In Nederland wordt er gepleit voor een Netflix taks, wordt niet gerealiseerd omdat
internationale expats zijn gevestigd in Amsterdam en geven veel geld uit aan de economie
overheid wil ze tevreden houden.
Wat als een ‘beleidsprobleem’ gezien wordt, is ook politiek (resultante macht, conflict, etc.)
Wat als beleidsprobleem gezien wordt verschilt van context tot context
o Amerika: Film = industrie, economie
o Europa: Mechanismen bedenken om Europese film te ondersteunen
“How a policy issue area is identified is "Hoe een beleidsterrein wordt vastgesteld is
political… because it determines who politiek... omdat het bepaalt wie deelneemt aan
participates in decision making, the rhetorical de besluitvorming, welke retorische kaders en
frames and operational definitions used, and operationele definities worden gebruikt, en
the resources, and goals, considered pertinent” welke middelen en doelstellingen relevant
worden geacht" (Braman, S. 2004:154).
(Braman, S. 2004:154)
Media policymaking ‘is not and can never be the Mediabeleidsvorming "is niet en kan nooit de
tidy creation of ideal situations. Compromises nette creatie van ideale situaties zijn.
and trade-offs are endemic’ (Garnham, N. 1998: Compromissen en compromissen zijn
210) endemisch" (Garnham, N. 1998: 210).
“Media policy refers to the variety of ways in "Mediabeleid verwijst naar de verschillende
which interested participants seek to develop manieren waarop geïnteresseerde deelnemers
both formal and informal mechanisms to shape zowel formele als informele mechanismen
the conduct of media systems” trachten te ontwikkelen om het gedrag van
mediasystemen vorm te geven."
“The full range of attempts to influence the "Het volledige scala aan pogingen om de
orientation of media systems by social actors oriëntatie van mediasystemen te beïnvloeden
mobilizing whatever resources they can in order door sociale actoren die alle mogelijke
to promote their respective interests.” middelen mobiliseren om hun respectieve
belangen te bevorderen."
“Systematic attempt to foster certain types of "Systematische poging om bepaalde typen
media structure and behaviour and to suppress media structuur en gedrag te bevorderen en 4
alternative modes of structure and behaviour’. alternatieve wijzen van structuur en gedrag te
onderdrukken.
