Samenvatting
Samenvatting Biologie VWO Nectar H21 - Afweer
- Vak
- Niveau
- Boek
Samenvatting van hoofdstuk 21 - afweer, uit het boek nectar 4e editie 6 vwo
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 6 pagina's
Voorbeeld 2 van de 6 pagina's
In winkelwagen
In winkelwagen
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Meer samenvattingen voor studieboek
-
Nectar biologie samenvatting van H19 en H20
-
Biologie samenvatting vwo 6 - hoofdstuk 18: eiwitten
-
Begrippenlijst eindexamen biologie vwo
Verkoper
Volgen
yansnoek
Ontvangen beoordelingen
Voorbeeld van de inhoud
Bi - H21 – Afweer21.1 GEEN INDRINGER
Barrières aan de buitenkant (Binas 80B, 87A)
- Mechanische afweer: (mens/dier) fysieke barrière tegen ziekteverwekkers en gevaarlijke stoffen.
- 1e linie van afweer -> mechanische afweer -> huid, trilharen, epitheelcellen, pH, slijmlaag.
- Chemische afweer: afweer d.m.v. het maken van stoffen waardoor bacteriën doodgaan.
- Dekweefsel: laag weefsel van nauw aaneengesloten cellen,
- Beschermt inwendige milieu tegen invloeden van uitwendig milieu.
- Opperhuid: dekweefsel van de huid, geen bloedvaten, voedingsstoffen via weefselvloeistof.
- Hoornlaag: buitenste laag opperhuid; dode verdroogde cellen.
- Huidbacteriën kunnen bij wondje binnendringen en ontstekingen veroorzaken.
- Basale cellenlaag/kiemlaag: laag cellen waaruit opperhuid aangroeit, bestaat vrijwel alleen uit
stamcellen die voortdurend delen.
- Lederhuid: laag bindweefsel onder opperhuid; bevat veel zintuigjes en elastisch weefsel.
- Onderhuids vetweefsel: onderste laag bindweefsel van de huid, werkt als warmte-isolatie.
Bescherming tegen zonlicht (Binas 87A)
- Melanocyt: pigmentvormende cel met lang uitlopers in basale cellenlaag van opperhuid.
- Melanine: pigment in de huid, gemaakt door melanocyten, dat DNA in huidcellen beschermt tegen
uv-straling in zonlicht door op te hopen om kernen van naburige cellen.
- Geen melanine - > verhoogd kans op huidkanker.
Vochtbarrières (Binas 84J2)
- Slijmvlies: dekweefsel met slijmbekercellen aan binnenzijde van organen zoals longen en darmen.
Scheiden slijm af met bacteriedodende stoffen.
- Biochemische barrière van maag, PH 1-3 overleven meeste bacteriën niet.
- Ook bovenste ooglid bevat slijmbekercellen, dankzij bacteriedodende werking van lysozym
beschermt traanvocht ogen tegen ziekteverwekkers.
Huid (powerpoint)
- Functies:
- Voorkomen uitdroging
- Regelt vochthuishouding; voorkomt dat te veel vocht verdampt.
- Osmotische waarde constant houden; te hoog/laag -> uitdroging/vocht vasthouden
- Behouden temperatuur
- Warmte en koude zintuigen -> temperatuurcentrum in hypothalamus.
- Bloed in bloedvaten zorgt voor constante temperatuur:
- Vernauwen -> warmte vasthouden -> huid ‘sluit’ zich -> kippenvel
- Verwijden -> warmte afgeven -> zweetproductie omhoog
- Buitenhouden ziekteverwekkers (bacteriën, schimmels, parasieten).
21.2 NIET SPECIFIEKE WEERSTAND
Omringd door eencellige organismen (Binas 78,79A, 92A)
- Bacteriën hebben een cirkelvormig chromosoom (DNA) en plasmiden in grondplasma.
- Bacteriën worden ingedeeld op basis van hun:
- Leefomgeving (aeroob of anaeroob)
- Voedselherkomst (heterotroof of autotroof)
- Celvorm (bijv bolletjes of staafjes)
- Celwandverschillen (reactie op kleurstoffen)
- Microbioom: alle bacteriën in en op je lichaam.
, Bacteriën en andere eencellige als ziekteverwekkers (79A)
- Bacteriën kunnen schadelijk zijn, ziektes veroorzaken of giftige stoffen maken.
- Eukaryoten kunnen ook ziekteverwekkers zijn. (malariamug)
DNA- en RNA-virussen (Binas 77)
- Virus: ziekmakend deeltje dat bestaat uit DNA of RNA, omgeven door een eiwitkapsel (capside).
- Virusenvelop: membraan om eiwitkapsel bij sommige virussen, bevat eiwitten afkomstig van
gastheer en virus.
- Eiwitten van virussen hechten aan receptormoleculen op celmembraan gastheercel.
- Membraan wordt gepasseerd of virus gaat via endocytose de gastheercel in.
- Na vrijkomen integreert DNA van DNA-virus m.b.v. virale enzym integrase in DNA in kern.
- Bij RNA-virus brengt virus ook enzym reverse transcriptase mee, zij vertaalt RNA naar enkelstrengs
DNA, waaruit dubbelstrengs DNA ontstaat m.b.v. een DNA-polymerase van gastheercel.
- Geen foutloos proces waardoor RNA-virussen snel muteren.
- Integrase integreert dubbelstrengs virale DNA in DNA van gastheercel.
- Na transcriptie en translatie ontstaan nieuwe virusdeeltjes.
Lichaamseigen en lichaamsvreemd (Binas 84J3)
- Wanneer ziekteverwekker toch huid of slijmvliezen passeert treedt in bloed tweede
verdedigingslinie in actie: niet-specifieke afweer (algemene afweer) opruimsysteem van bepaalde
typen witte bloedcellen en bloedeiwitten, dat lichaamsvreemde deeltjes onschadelijk maakt.
- Afweersysteem maakt onderscheid tussen lichaamseigen en lichaamsvreemd.
- Alle lichaamscellen zetten moleculen (vaak afbraakproducten van oude eiwitten van cel zelf) aan
buitenkant van celmembraan: antigenen: molecuul dat afweersysteem kan activeren.
- M.b.v. MHC-I-moleculen worden antigenen aan celmembraan bevestigd, eiwitmolecuul in
lichaamscellen die niet tot afweersysteem behoort.
- Op vreemde antigenen volgt reactie.
- Iedereen zijn combinatie aan MHC-I-moleculen is uniek.
Reageren op je lichaamsvreemde eiwitten
- Cel besmet met virus, maakt eigen en viruseiwitten -> cel breekt deel van viruseiwitten af en zet
deze m.b.v. MHC-I-moleculen als antigeen op het celmembraan: cel herkenbaar als geïnfecteerd.
- Bacteriën en andere lichaamsvreemde stoffen die lichaam binnendringen worden herkend als
lichaamsvreemd door hun eiwitten, afweersysteem reageert op lichaamsvreemde antigenen.
Bloedeiwitten (Binas 84J4)
- Complementensysteem: verschillende typen bloedeiwitten die vreemde of geïnfecteerde cellen
opruimen. Bij contact tussen complementeiwitten met ziekteverwekker start cascade aan
chemische omzettingen. Dit leidt tot drie mogelijke reacties:
- Complementeiwitten stimuleren productie van signaalstoffen cytokinen; hechten aan cellen van
dichtstbijzijnde bloedvatwand en markeren zo plaats van infectie.
- Ontspannende werking op spiercellen rond slagadertjes in buurt; extra bloed op plaats van
infectie en ruimte tussen epitheelcellen van haarvaten neemt toe. ->
- Macrofagen kunnen makkelijker bij infectie komen: type witte bloedcel die wat niet in lichaam
thuishoort opruimt door fagocytose. In verteringsblaasje breken macrofagen het deeltje af.
- Complementeiwitten vormen laagje eiwitten, dat bindt aan oppervlak van ziekteverwekker:
opsonisatie. Ziekteverwekkers blijven aan elkaar kleven/worden bij elkaar gebonden en worden
makkelijker gevonden door macrofagen.
- Lysis: barsten van cel na perforatie van celmembraan door complementeneiwitten, waardoor cel
doodgaat.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper yansnoek. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,86. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 66579 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen