Samenvatting
Summary Kwaliteit van leven bij mensen met psychische kwetsbaarheid
Deze samenvatting is gebaseerd op de syllabus, de powerpoints en eigen notities.
[Meer zien]Voorbeeld 6 van de 67 pagina's
Voorbeeld 6 van de 67 pagina's
In winkelwagenGekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Een helikopterblik op onze geestelijkegezondheidszorg
1. De geschiedenis van de psychiatrie: een kort overzicht
‘Bezetenen’ werden ‘patiënten die geestelijke zorg nodig hebben’
De geschiedenis van de zorg voor geesteszieken kan ruwweg opgedeeld worden in 6
periodes:
Eerste periode:
۞ Prehistorie:
- Oorzaak van ziektes geesten die men had beledigd
- Bewaarde grotschilderingen roepen bezweringstaferelen op
- De medicijnman wilde met schedelboringen de boze geesten uit gekwelde
lichamen bevrijden om de zieken te genezen
۞ Oudheid:
Twee beïnvloedende personen op de geestelijke gezondheidzorg:
1. Hippocrates
Hippocrates, ook wel ‘de vader van de geneeskunde’ genoemd, brak met
de opvatting dat ziekte het gevolg was van de invloed van een boze geest
- Oorzaak ziekte volgens Hippocrates een onjuiste mengeling van de
vier belangrijke lichaamsvochten: bloed, slijm, gele en zwarte gal
- Krankzinnigen= een hersenziekte
- Behandeling warme en koude baden, rust en dieet
2. Galenus van Pergamon
- Beschrijving van het zenuwstelsel
- Uitgaande van de visie van Hippocrates over de lichaamsvochten,
verdeelde hij de mensen in vier types, naargelang de overheersing van
een van de lichaamsvochten:
1. Overheersing van bloed sanguinisch type
- Levendig en hartelijk van temperament
2. Overheersing van slijm flegmatisch type
- Kalm en bedachtzaam
3. Overheersing van gele gal cholerisch type
- Opvliegend
4. Overheersing van zwarte gal melancholisch type
- Droefgeestig, angstig en pessimistisch
Tweede periode:
۞ 300 na Christus – 1600
۞ Treurigheid of melancholie (nu depressie genoemd) slechte gedachte of
bekoring
۞ Mensen met een geestelijke stoornis ‘zotten’, ‘bezeten’, ‘verstoorders van de
openbare orde’
1
,۞ Lastige en onrustige mensen opgesloten in ‘dolhuizen’
۞ Medische en verzorgende handelingen van barbiers en chirurgijnen versmolten in
de late middeleeuwen tot één beroep
۞ Mensen genezen ‘kwade’ stoffen uit het lichaam laten wegvloeien (daarvoor
gebruikten ze drankjes om te braken, gaven purgeermiddelen en pasten
aderlatingen toe)
۞ Kei- of steensnijdingen namen de plaats in van de schedelboringen uit de
prehistorie
(Ging ervan uit dat een insect in het hoofd krankzinnigheid veroorzaakte
tijdens het slapen zou het insect via de neus de hersenen bereiken om dan te
veranderen in een kei)
۞ Met keisnijdingen, aderlatingen, kruiden, magie enzovoort probeerde de
volksgeneeskunde psychische kwalen te bestrijden
۞ Vanaf de jaren 1100 door de opkomst van de Kerk kregen geesteszieken meer
recht op leven
۞ Kloosterorden stonden in voor de opname en verzorging
۞ In de middeleeuwen geesteszieken waren nutteloos en/of gevaarlijk
۞ Tweede helft van de 18e eeuw het geloof in bezetenheid en hekserij verdween
۞ Eind 16e eeuw krankzinnigen werden voor het eerst vanuit juridisch standpunt
aansprakelijk en toerekeningsvatbaar gesteld
Derde periode:
۞ 1600 – 1800
۞ Termen onrustige of razende krankzinnigen, gekken of dollen
۞ Interneringen en gestichten met armoedige leefomstandigheden
- Onrustige zieken lagen aan kettingen
- Ongezonde voeding
- Slechte zorg
۞ Gevaarlijke krankzinnigen afgezonderd van de samenleving en kwamen terecht
in gesloten instellingen met strenge regels, of in dolhuizen vergelijkbaar met
slecht onderhouden gevangenissen
۞ Beschaafde burgers beschouwden krankzinnigen als dieren en konden hen op
zondag tegen betaling gaan bezichtigen
۞ Krankzinnigen droegen zelf de schuld van hun ziekte
Vierde periode:
۞ 19e eeuw
۞ Geesteszieken lichamelijk zieke personen met recht op specifieke medische
verzorging
۞ Dolhuizen werden vervangen door krankzinnigengestichten
۞ Philippe Pinel:
- Pinel mag terecht de pionier genoemd worden van de Franse psychiatrie
- Bevrijdde een aantal geesteszieken van hun boeien
2
, - Maakte een einde aan bepaalde technieken zoals purgeren, blaartrekken en
aderlaten
- Ontwikkelde in Parijs ideeën over de aard en behandeling van psychiatrische
aandoeningen
- Centraal in zijn therapie contact met de patiënt
۞ Jozef Guislain:
- Specialiseerde zich als een van de eersten in België in het behandelen van
geestesziekten
- Voor zijn therapie baseerde hij zich op zijn voorganger Pinel
- Bevrijdde geestesziekten die in mensonterende omstandigheden waren
opgesloten in het Geraard de Duivelsteen in Gent
- 1828 bijzonder geneesheer van twee Gentse instellingen voor
geestesziekten
- Ijverde voor een humane behandeling van de patiënten
- Bouwde het eerste gesticht volgens moderne concepten
- 1857 het gesticht opende zijn deuren met Guislain als hoofdgeneesheer
۞ 1837 eerste Krankzinnigenwet in Nederland
۞ 1884 wet werd van kracht
۞ Wet regelde de opname, het ontslag en het toezicht door de staat op zorg
۞ Geesteszieken mochten niet langer in gevangenissen worden opgenomen
۞ Aliënist artsen die zich specialiseerden in de behandeling van psychiatrische
patiënten
۞ Einde 19e eeuw meer aandacht naar het ontstaan van geestesziekten
۞ Meest gekende theorieën Joseph Breuer en zijn assistent Sigmund Freud
- Een neurose is het gevolg van belevingen die verdrongen worden naar het
onbewuste
- Met hun theorieën legden ze de basis voor de psychoanalyse
۞ Collocatiewet (1850-1873) regelde de gedwongen opnames, bleef van
toepassing tot 1990
Vijfde periode:
۞ Eerste helft van de 20ste eeuw
۞ De psychiatrie werd geconfronteerde met een belangrijk dilemma:
- De patiënten konden met een psychiatrische aandoening terecht in steeds
groter wordende instellingen in de hoop dat ze spontaan zouden herstellen
- Psychiaters beschikten over de mogelijkheden van psychoanalyse, een
behandeling die toen alleen haalbaar was voor meer vermogende patiënten
die naar meer zelfinzicht streefden
۞ Behandelingen waren te duur voor gewone mensen psychiaters gingen op zoek
naar alternatieven
- Shockkuren: insuline inspuiten tot patiënten in een diepe slaap vielen die
overging in een coma, door het toedienen van een suikeroplossing
ontwaakte de patiënt uit de coma
3
, - Experimenten op dieren hadden bewezen dat het bijna volledig verbreken
van de verbinding van het voorhoofdsgedeelte en de rest van de hersenen
en het zenuwstelsel aanleiding gaf tot grondige emotionele veranderingen
(Door de insnijding wordt het emotionele brein van de hersenschors
losgekoppeld)
۞ Tweede helft van de 20ste eeuw opkomst psychofarmaca
۞ Psychiatrische instellingen stonden lange tijd onder het toezicht van het
ministerie van Justitie
1948 bevoegdheid kwam bij het ministerie van Volksgezondheid te liggen
(Een psychiatrische aandoening werd niet langer gezien als ene juridisch aan te
pakken fenomeen)
۞ Gevolg patiënten met een psychiatrische aandoening kregen recht op
behandeling
۞ Holocaust psychiaters die instonden voor de uitvoering van de moorden op
‘psychiatrische patiënten’ werden later ook betrokken bij de eerste
massamoorden in de concentratiekampen (Erik Thys noemt dit de
Psychogenocide)
Zesde periode:
۞ Halfweg de 20ste eeuw (1950) – 2010
۞ Met de komst van de psychofarmaca veranderde de psychiatrie op ingrijpende
wijze
۞ 1952 ontdekking van het eerste antipsychoticum
۞ Hoge doseringen van chloorpromazine doeltreffend om hallucinaties, wanen
en angsten te temperen
۞ Komst van da medicamenteuze therapie wordt omschreven als de tweede
revolutie in de psychiatrie
۞ Door psychofarmaca patiënten konden met schizofrenie een ambulante
behandeling krijgen
۞ Jaren 60 antipsychiatrie
- Eerste grote vermindering van het aantal psychiatrische ziekenhuisbedden
- Door de opname van de psychiatrische ziekenhuizen in de ziekenhuiswet
werd de wettelijke basis gecreëerd voor open afdelingen:
A-diensten (voor observatie en intensieve zorgen)
T-diensten (voor resocialisatie en re-integratie)
- Er ontstonden psychiatrische diensten in algemene ziekenhuizen (paaz-
diensten) en partiële hospitalisatievormen (dag of nacht)
۞ Belgische Bond Geesteshygiëne formuleerde een aantal belangrijke
uitgangspunten:
- We moeten mensen met ernstige psychische stoornissen bereiken met
ambulante en multidisciplinaire en goedkope hulp, geestelijke
gezondheidszorg is een recht,….
۞ 1953 de dispensaria ontstonden voor geesteshygiëne als eerste sociaal-
psychiatrische ambulante centra
4
, ۞ 1960 deze dispensaria gingen voor geesteshygiëne aan de slag met ambulante
behandeling van justitiecliënten en nazorg
۞ 1975 deze dispensaria werden omgevormd tot diensten voor geestelijke
gezondheidszorg en naar aanleiding van de eerste staatshervorming in de jaren
80 tot centra voor geestelijke gezondheidszorg (CGG)
۞ CGG er werd een zeer belangrijk alternatief gecreëerd voor de residentiële
psychiatrie met bovendien de start van de preventie en vroegtijdige aanpak van
psychiatrische aandoeningen
۞ 1980- 1990 biologische psychologie ontstond
۞ Geneesmiddelen en nieuwe vormen van psychotherapie werden gecombineerd
۞ De overtuiging groeide dat langdurig geesteszieken behoefte hadden aan
alternatieve opvangvormen buiten het psychiatrisch ziekenhuis
۞ 1990-2000 de eerste reconversie vond plaats in de psychiatrische ziekenhuizen
۞ 1990 de collocatiewet van 1850-1873 werd vervangen door een nieuwe wet
voor de gedwongen opnames met veel meer rechtszekerheid voor de patiënten
en een finale beslissing door de vrederechter
۞ 2000-2010:
- Er kwam een tweede vrijwillige reconversie
- Meer aandacht voor doelgroepen volgens leeftijdscategorie en specifieke
groepen
- Tal van innoverende poefprojecten zagen het daglicht: dagactiviteitencentra,
psychiatrische zorg in de thuissituatie, overlegfuncties rond de patiënt
۞ 2002 een belangrijke wet inzake de patiëntenrechten verscheen, die ook
integraal van toepassing is op de patiënt met een psychiatrische aandoening
(Die wet veranderde de relatie tussen hulpverlener en patiënt, maar ook de
komst van het internet maakt dat die relatie gelijkwaardiger werd)
2. De psychiatrie vandaag
Nieuw paradigma in de geestelijke gezondheidszorg:
۞ Van residentiële zorg naar ambulante zorg
۞ Van aanbod- naar vraaggestuurde zorg
۞ Meer participatie aan het zorgproces van patiënten en hun netwerk
۞ Behandelen, verzorgen, begeleiding krijgt een ruimere invulling
۞ Herstelgerichte benadering:
- Herstel = genezing
- Herstel:
Klinisch herstel:
- Zo veel mogelijk stabiliseren van de symptomen
- Term behandeling wordt gebruikt als de focus gericht is op klinisch
herstel
- Doelstelling behandeling het terugdringen van de stoornis en het
verminderen van de symptomen
5
, Sociaal herstel (rehabilitatie):
- Herstel van het functioneren in de samenleving
- Als de gevolgen van de stoornis op het functioneren in het dagelijks
leven centraal staan
- Focust op het leven in eigen handen nemen en de maatschappelijke rol
zo veel mogelijk opnemen
Persoonlijk herstel:
- Herstel van de eigen identiteit
- Beklemtoont de eigen ervaring van de patiënt en het benutten van die
ervaring
- Verwijst naar de mogelijkheid voor een beter leven met en na een
psychiatrische aandoening
- Succes van de herstelgerichte benadering hangt voor een belangrijk
deel af van de hulpverleners in de samenleving
- Komt neer op het proberen te leiden van een hoop- en zinvol leven
met de beperkingen als gevolg van een psychiatrische aandoening
- “De focus verschuift van de kwetsbaarheid en de beperking van de
patiënt naar zijn krachten, talenten en competenties”
- Herstel is een proces van bewustwording
- Herstelgericht aan de slag gaan er moeten aan de zorgverleners
gerichte instrumenten en wetenschappelijke inzichten worden
aangeboden
۞ Kwartiermaken (=militaire term):
- Betekenis klaarmaken van een bivakplaats van het leger op het einde van de
dag
- Kwartiermakers gaan voorop en zoeken een veilige plaats waar eten, drinken en
warmte beschikbaar zijn
- Doelstelling KM een veilige en warme plek creëren voor psychisch kwetsbare
personen om een zo normaal mogelijk leven te leiden tussen alle andere
mensen
- ‘Psychiatrische patiënten’ worden als volwaardige burgers beschouwd
- KM lopen voorop in de samenleving om plaatsen te creëren waar psychisch
kwetsbare mensen hun talenten, competenties en sterke punten kunnen
gebruiken en alzo opnieuw baas worden over hun eigen leven
- Verantwoordelijkheid voor de wijk en de buurt door zelf activiteiten te
organiseren
- Focus op degene die psychisch kwetsbare mensen uitsluit
2.1. Ervaringsdeskundigen (ED)
۞ Ervaringsdeskundige in de geestelijke gezondheidszorg mensen die zelf
psychisch ziek geweest zijn en het vaak ook nog zijn of in elk geval kwetsbaar
blijven
۞ Essentiële componenten voor een meer herstelgerichte zorg een goed contact
en uitwisseling met ED en lotgenoten
6
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper yasminecuppens. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53340 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen