Samenvatting

Samenvatting Erfelijkheidsleer 1e bach psychologie

14 keer verkocht

Vak
Erfelijkheidsleer

Instelling
Universiteit Gent (UGent)

Erfelijkheidsleer vak 1e bachelor psychologie Alle lessen samengevat bestaande uit : lesnotities, slides , info uit filmpjes tijdens de les & extra documenten examen met meerkeuzevragen lesgevers : Nadine van Roy en Kathleen Claes

[Meer zien]

Voorbeeld 4 van de 113 pagina's

Bekijk voorbeeld

Geupload op 18 juni 2023
Aantal pagina's 113
Geschreven in 2022/2023
Type Samenvatting

Volgen

evischuere Lid sinds 1 jaar 24 documenten verkocht

€8,19

In winkelwagen

Op verlanglijstje

100% tevredenheidsgarantie
Direct beschikbaar na je betaling
Lees online óf als PDF
Geen vaste maandelijkse kosten

ERFELIJKHEIDSLEER (KEUZEVAK)
Hoofdstuk 1 : chromosomen en celdeling

DE BOUWSTENEN VAN HET MENSELIJK LICHAAM

Ons menselijk lichaam is opgebouwd uit organen (zoals longen, hart, darmen, ...), die op hun beurt weer zijn
opgebouwd uit weefsels (de vier belangrijkste verschillende weefseltypes zijn: bindweefsel of steunweefsel,
epitheliaal weefsel of dekweefsel, zenuwweefsel en spierweefsel). Een weefsel is opgebouwd uit elementen
die dezelfde vorm en functie hebben. Deze elementen waaruit weefsels zijn opgebouwd noemen we cellen (de
kleinste bouwsteen van ieder lichaam). Ons lichaam bevat in totaal zo’n 100 biljoen cellen (1014).

Een menselijke cel is opgebouwd uit 2 grote delen, nl. de celkern (=nucleus) en het cytoplasma. In de celkern
kunnen we ook nog de nucleolus onderscheiden. In het cytoplasma bevinden zich nog verschillende andere
organellen of onderdelen zoals mitochondriën, golgi-apparaat, endoplasmatisch reticulum, ribosomen.

Mitochondriën = energiecentrales
: alle suiker die wij opnemen als
voedsel zetten zij om

Het Golgi-apparaat
is een soort van
verzendings- en
verzamelplaats (vgl.
met de post)

Ribosomen : zij zijn heel belangrijk bij de
vertaling van een gen naar een eiwit. Ze
bevinden zich op het endoplasmatisch
reticulum

,CHROMOSOMEN
Voor het vak erfelijkheidsleer is de kern één van de belangrijkste onderdelen van de cel. In de celkern bevindt
zich namelijk een deel van het erfelijk materiaal (het grootste deel).

In de kern zitten er chromosomen (niet zichtbaar met het blote
oog), waarop het erfelijk materiaal gelegen is. De term
‘chromosoom’ is afgeleid van het Griekse chroma: kleur en
soma: lichaam en betekent dus ‘gekleurde lichaampjes’.
Chromosomen zijn enkel zichtbaar wanneer een cel in deling is.
(deling -> 1u van de 24u = korte tijd). We spreken van
chromatine als de cellen in rust zijn

Op de chromosomen bevinden zich de genen of erfelijke factoren. De genen vormen de eenheid van het
erfelijk materiaal.

Het menselijk genoom (= alle genen die in ieder persoon zijn cellen zitten) bestaat uit 46 chromosomen (23
paar): 44 autosomen (nrs. 1-22) en 2 geslachtschromosomen of gonosomen (X en Y). De chromosomen zijn
gerangschikt in paren, er zijn dus 23 paar verschillende chromosomen. Chromosoom 1 is het grootste
chromosoom, chromosoom 22 het kleinste. Van elk chromosoom zijn er dus 2 identische exemplaren. Eén paar
identische chromosomen noemt men homologe chromosomen. Van elk paar chromosomen is één exemplaar
afkomstig van de vader en één exemplaar van de moeder.

Somatische cellen (alle lichaamscellen met uitzondering van de geslachtscellen) bevatten 46 chromosomen (2n)
en zijn dus diploïd (2 sets van 23 chromosomen). De geslachtscellen (eicellen en spermacellen) bevatten slechts
23 chromosomen (n) en zijn dus haploïd (1 set van 23 chromosomen).

Men kan de chromosomen in kaart brengen. Een dergelijke chromosomenkaart noemt men ook een karyotype.
De rangschikking van de chromosomen gebeurt volgens grootte, plaats van het centromeer en het
banderingspatroon. Het karyotype geeft de chromosomale samenstelling van een individu weer. Het karyotype
bij de man wordt geschreven als 46,XY; het karyotype bij de vrouw als 46,XX. Het X-chromosoom is groter en
het Y-chromosoom is kleiner
Cytogenetica is de wetenschap die zich bezig houdt met de studie van de chromosomen.

,In ieder chromosoom onderscheiden we een korte arm (p-arm=petit)
en een lange arm (q-arm). Tussen de korte en lange arm bevindt zich
een knikking of het centromeer. De plaats van het centromeer varieert
van chromosoom tot chromosoom. Op basis van de lokalisatie van het
centromeer kunnen 3 soorten chromosomen onderscheiden worden:
• Metacentrisch: centromeer in het midden (p-arm = q-arm)
• Submetacentrisch: centromeer meer naar het uiteinde toe
• Acrocentrisch: centromeer op het uiteinde (zeer korte tot bijna
geen p-arm)

Het uiteinde van een chromosoom noemt men de telomeren. Telomeren worden bij iedere celdeling korter, tot
ze zo kort worden en eigenlijk sterven (! Kankercellen : deze zorgen ervoor dat de telomeren lang blijven en zo
blijven delen en dus ook blijven bestaan). De twee beentjes die soms kunnen herkend worden in een
chromosoom noemt men de zusterchromatiden.
Een ideogram is een schematische weergave van elke chromosoom/van het karyotype.

Voor het beschrijven van een karyotype wordt een internationale naamgeving gebruikt, nl. de ISCN
nomenclatuur, waardoor iedereen ter wereld dezelfde taal spreekt als het over het interpreteren van
chromosomenkaarten gaat. ISCN = International System for Human Cytogenetic Nomenclature.

, CELDELING EN CELCYCLUS

CELCYCLUS

Iedere proliferende (delende) somatische cel (iedere lichaamscel, met uitzondering van de geslachtscellen)
doorloopt een celcyclus (~24u):

Interfase = G1 + S + G2

1. Mitotische fase: duur: ongeveer 1 uur. Aan het begin van de mitose heeft elke cel 46 ontdubbelde
chromosomen (2 zusterchromatiden). Aan het einde van de mitose telt elke cel eveneens 46
chromosomen, echter elk chromosoom bestaat dan slechts uit 1 chromatide.

2. G1-fase (Gap 1):

- = Groeifase, rustfase en voorbereiding op de celdeling
- Er is geen DNA synthese
- Duur: ongeveer 10-12 uur (tot jaren)
- Voorbereiding op de S-fase
- Decondenserende chromosomen despiraliseren en zijn niet langer individueel herkenbaar. De
kern bestaat uit chromatine waarin de informatie van ieder chromosoom in enkelvoud aanwezig
is. Er is veel RNA- en eiwitsynthese als voorbereiding op de S-fase. De cel groeit.

3. S-fase (synthese fase):

- = Replicatie
- duur: ongeveer 6-8 uur
- verdubbeling van het DNA
- vorming van twee zusterchromatiden, die samen blijven ter hoogte van het centromeer
- Gedurende deze fase vindt replicatie van het DNA en andere bestanddelen van de chromosomen
plaats. Aan het einde van deze fase bestaat elk chromosoom uit 2 zusterchromatiden.

4. G2-fase (Gap 2):

- klaarmaking voor celdeling
- duur: ongeveer 2-4 uur
- RNA- en eiwit synthese (=aanmaal) worden hervat ter voorbereiding van de mitose en celdeling
- Celvolume neemt verder toe

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Focus op de essentie

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper evischuere. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,19. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 68175 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Start met verkopen

Samenvatting

Samenvatting Erfelijkheidsleer 1e bach psychologie

Document informatie

Onderwerpen

Geschreven voor

Verkoper

Ontvangen beoordelingen

Voorbeeld van de inhoud