100% tevredenheidsgarantie Direct beschikbaar na betaling Zowel online als in PDF Je zit nergens aan vast
logo-home
Samenvatting Geschiedenis van de Nieuwe tijd Cursus met les notities €6,49
In winkelwagen

Samenvatting

Samenvatting Geschiedenis van de Nieuwe tijd Cursus met les notities

 11 keer bekeken  0 keer verkocht

teksten op de powerpoints samengebracht met lesnotities

Voorbeeld 6 van de 116  pagina's

  • 19 juni 2023
  • 116
  • 2022/2023
  • Samenvatting
Alle documenten voor dit vak (34)
avatar-seller
hannedegeetere
Geschiedenis van de Nieuwe Tijd
23
3.5. Nieuwe weg naar oorlog 7
7

HOOFDSTUK 1: DE GENESE VAN HET MODERNE EUROPA 7
1. 1. Staatsvorming 7
Voorbeeld Frankrijk 7
Voorbeeld desintegratie Polen (niet-lineaire staatsvorming) 8
1.2. Gestalten van de staat 9
1.3. Ingrediënten 10
a. dynastieke allianties 10
b. militaire agressie 10
c. centralisering en uitbouw staatsapparaat 11
1.4. Verzet tegen centralisatie 12

HOOFDSTUK 2: HABSBURGSE HEGEMONIE (1500-1556) 13
2.1. Ontstaan van een grootmacht 13
a. Oostenrijkse erflanden 13
b. De Bourgondische erfenis 13
c. Kronen van Castilië en Aragon 14
d. Keizerschap 15
2.2. De grenzen van het imperium 16
a. Frankrijk: de strijd om heerschappij 16
Eerste Frans-Habsburgse oorlog (1521-1526) 17
Tweede Frans-Habsburgse oorlog (1526-1529) 17
Derde en Vierde Frans-Habsburgse oorlog (1536-1539 en 1541-1544) 18
Vijfde Frans-Habsburgsge oorlog (1552-1559) 18
b. Engeland: de onwillige bondgenoot 18
c. De Ottomaanse dreiging 20
2.3. Macht en onmacht van de keizer 21
a. Nederlanden: vereniging en verzet 21
b. Spanje: alliantie van dynastie en aristocratie 22
c. HRR: de doornenkroon van de keizer 23

HOOFDSTUK 3: SPAANSE NAZOMER (1556 - 1618) 24
3.1. Afscheid van een imperium 24
3.2. Troonsbestijging van Filips II 24
a. De ottomaanse dreiging revisited 25
b. De Nederlandse opstand 25
3.3. Spanje uitgedaagd 26



1

,3.4. Afgedwongen evenwicht 27
a. Frankrijk verscheurd 27
b. Ongenaakbaar Engeland 29
c. Pax Hispanica 30

HOOFDSTUK 4: OORLOG IN EUROPA (1618 - 1648) 31
4.1. Europa op een keerpunt 31
4.2. Meervoudige oorzaak 31
4.3. Gefaseerd verloop 32
1. Boheemse fase (1618-1625) 32
2. Deense fase (1625-1629) 32
3. Zweedse fase (1629-1635) 33
4. Franse fase (1635-1648) 33
4.4. Europese vrede 34

HOOFDSTUK 5: VOORBIJ DE HORIZON (1480 - 1670) 37
Proloog 37
5.1. Europese overzeese expansie Error! Bookmark not defined.
5.2. Motieven 38
5.3. Portugese zoektocht naar Indië 39
5.4. De Nieuwe Wereld 40
5.5. Conquista en kolonisatie 41
5.6. Indianen en slaven 41
5.7. Kapers op de kust 42
a. Frankrijk 42
b. Engeland 44
(1) Noordoostelijk 44
(2) Noordwestelijk 44
(3) West-Afrika 44
c. Republiek 45

HOOFDSTUK 6: EEN BELAAGDE KERK 46
6.1. Berekende devotie 46
6.2. Dageraad van de Reformatie 46
6.3. Luther: academisch verzet 47
6.4. Zwingli: stadshervormer 49
6.5. Anabaptisme: radicale reformatie 49
6.6. Calvijn: het Geneefse model 51
6.7. Roomse strijdbaarheid 52

HOOFDSTUK 7: DIVERSITEIT EN (IN)TOLERANTIE 54
7.1. Religieuze diversiteit 54
7.2. Het vraagstuk van tolerantie 54
7.3. Coëxistentie in de praktijk 55
a. Bi- of multiconfessionele gemeenschappen 55
b. Monoconfessionele regio’s 56



2

, 7.4. Spanje: toonbeeld intolerantie? 56
a. Mislukking van reformatie in Spanje 56
b. Bestrijding protestantisme 57
c. Uitwijzing als pasmunt 58
7.5. Begrensde tolerantie i/d Republiek 58
a. Variaties in de ruimte 58
b. Variaties in tijd (Holland) 59

HOOFDSTUK 8: NIEUWE WEGEN NAAR KENNIS: HUMANISME 60
8.1. Prelude 60
8.2. Achtergrond v/h humanisme 60
6.3. Culturele wedergeboorte 61
8.4. Humanisme en politiek 62
8.5. Verspreiding via boekdrukkunst 63
8.6. Humanisme buiten Italië 64
a. Engeland en Frankrijk 65
b. Duitsland 65
c. Nederlanden 66

HOOFDSTUK 9: WETENSCHAPPELIJKE REVOLUTIE 68
9.1. Afbakening en terminologie 68
9.2. Dissectie en waarneming 68
Andreas Vesalius (1514 - 1564) 68
Nicolaus Copernicus (1473 - 1543) 70
9.3. Heliocentrisch wereldbeeld 70
Johannes Kepler (1571 - 1630) 71
9.4. Mathematische natuurfilosofie 71
Galileo Galilei (1564 - 1642) 71
9.5. Empirische wetenschap 73
Francis Bacon (1561 - 1626) 73
9.6. Mechanisering natuurfilosofie 73
Isaac Newton (1642 - 1727) 73
9.7. Een onttoverde wereld 74

HOOFDSTUK 10: VERLICHTING: RELIGIE, WETENSCHAP EN POLITIEK 74
10.1. Inleiding: redelijke burgers 74
Immanuel Kant (1724 - 1804) 74
10.2. Wetenschap en religie 74
a. Apologie van het geloof 75
b. Religiekritiek 75
1. Deïsme 75
2. Materialisme 76
3. Agnoticisme 76
10.3. Globale kennis 76
1. Louis-Armand, baron de Lahontan 76
2. Charles de Montesquieu 76


3

, 3. Bernard Picart en Jean-Frédéric Bernard 76
4. Voltaire 77
10.4. Religieuze emancipatie 77
a. Denken over tolerantie 77
1. John Locke (1632 - 1704) 77
2. Pierre Bayle (1647 - 1706) 78
3. Baruch Spinoza (1631 - 1677) 78
b. Implementatie van tolerantie 79
c. Secularisering 80
10.5. Politiek en burgerij 80
a. Absolutisme vs volkssoevereiniteit 80
Thomas Hobbes (1588 - 1679) 80
John Locke (1632 - 1704) 81
b. Contitutionalisme en de scheiding der machten 81
Montesquieu (1689 - 1755) 81
c. Ideaal van directe democratie 81
Jean-Jaques Rousseau (1712 - 1778) 81

HOOFDSTUK 11: ECONOMIE I; BEVOLKING, LANDBOUW EN INDUSTRIE 83
11.1. Bevolking en urbanisatie 83
11.2. Levensstandaard 83
a. Koopkracht 83
b. Consumptie 84
11.3. Landbouw 84
11.4. Rurale nijverheid 85
1. Putting-out systeem 85
2. Kaufsystem 85
11.5. Stedelijke nijverheid 85
11.6. Aanloop naar industrialisatie 86
1. Proto-industrie of de agrarische wortels van IR 86
2. Manufacturen in de stad 87
3. ‘Eerste industriële revolutie’ in 16e E’se zware metaalindustrie 87
4. Mechanisering in Engelse steenkool- en katoenindustrie 87

HOOFDSTUK 12: ECONOMIE II: HOOGTIJ VAN HANDEL 88
12.1. Handelsstromen 88
12.2. Transcontinentale handel 88
12.3. Atlantisch-Indische handel 89
a. Antwerps - Portugese relatie 89
b. Antwerps - Spaanse relatie 90
12.4. Verval transcontinentale handel 90
12.5. Gouden eeuw v/d Republiek 91
a. De Oostvaart of Moedernegotie 91
b. De Levantvaart of Straatvaart 91
c. De Grote Vaart 92



4

, 12.6. Genese v/h British Empire 92
a. Middellandse Zee 92
b. Noord-Amerika 93
c. Indische Oceaan 93
12.7. Atlantische driehoekshandel 94
a. Suiker en slaven 94
b. Driehoekshandel 94

HOOFDSTUK 13: DE GRAND SIÈCLE VAN FRANKRIJK (1648 - 1713) 95
13.1. Nulpunt Westfalen 95
13.2. Triomf van het absolutisme 95
a. Broos herstel 95
b. Kardinaal met spierballen 96
c. God in Frankrijk; Lodewijk XIV 97
1. bewegingsruimte parlementen ingeperkt 98
2. disciplinering en pacificering: adel omgevormd tot hofadel 98
13.3. ‘La France gourmande’ 98
a. Frans-Spaanse conflict 99
b. Devolutieoorlog (1667 - 1668) 99
c. Hollandse oorlog (1672 - 1678) 100
d. Guerre des réunions (1679 - 1684) 100
13.4. Engels parlementair stelsel 100
a. Een crisis als nieuw begin 100
b. De dictatuur van Cromwell 101
c. Van Restauratie naar Revolutie 102
13.5. Republiek onder vuur 103
a. De vadermoord 103
b. Stadhouderloos tijdperk 103
c. Woelingen in Nederlandse wateren 104
d. De terugkeer van Oranje 104
13.6. Bloedige ontknoping 105
a. Negenjarige oorlog (1688 - 1697) 105
b. Conclusie Spaanse Successieoorlog 106

HOOFDSTUK 14: HET EUROPA VAN DE VIJF MOGENDHEDEN (1713 - 1789) 107
14.1. De Pentarchie 107
a. Frankrijk: de ‘oude dame’ van Europa 107
b. Engeland: een vroegmoderne thalassocratie 108
c. Oostenrijk: groei van de Hausmacht 109
d. Pruisen; nieuwe politieke grootmacht 110
e. Rusland: het ambitieuze tsarenrijk 110
14.2. Strijd om evenwicht 111
1. Grote Noordse Oorlog (1700 - 1721) Error! Bookmark not defined.
2. Italiaanse oorlogen (1717-1720, 1733-1738) Error! Bookmark not defined.
3. Poolse successieoorlog (1733 - 1738) Error! Bookmark not defined.



5

, 14.3. Clash der titanen 111
a. Oostenrijkse successieoorlog (1740 - 1748) 111
b. Zevenjarige oorlog (1756 - 1763) 112
c. De Poolse deling 113
14.4. Verlicht absolutisme 113
14.5. Einde van het Ancien Régime 114

HOOFDSTUK 15: EINDSPEL IN DE KOLONIES (1650 - 1783) 114
15.2. Kolonies als oorlogsbuit 115
Spaanse successieoorlog (1701-1713) 115
Zevenjarige oorlog (1756-1763) 115
Vrede van Parijs (1763) 115
15.3. Amerikaanse onafhankelijkheid 115
Amerikaanse Vrijheidsoorlog 116
Verdrag van Versailles (1783) 116




6

Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:

√  	Verzekerd van kwaliteit door reviews

√ Verzekerd van kwaliteit door reviews

Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!

Snel en makkelijk kopen

Snel en makkelijk kopen

Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.

Focus op de essentie

Focus op de essentie

Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper hannedegeetere. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 50843 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Start met verkopen
€6,49
  • (0)
In winkelwagen
Toegevoegd