Dit is een samenvatting (combinatie van alle hoorcolleges, eigen notities en powerpoints) van het vak Cultuurgeschiedenis van de Lage Landen. Het gaat over de geschiedenis vanaf de Kelten tot aan de Franse Revolutie. Dit is een vak van Taal en Letterkunde aan de universiteit Antwerpen. Ik haalde 18...
Woensdag 28/09
Hof van Liere: vorstelijke woning (1516) in opdracht van Antwerpse
burgemeester Arnold van Liere.
Stijl = Brabantse gotiek (zoals kathedraal van Antwerpen) ~ gouden 16 e E
Bijnaam Prinsenhof (legende: Karel V zou er overnacht hebben)
Dood v. Liere → gekocht door stad Apen die het ter beschikking stelde voor
Engelse Natie → verlieten Apen door Spaanse Furie → Jezuïetenkostschool: eerst
op Jezuïetenplein (nu Conscienceplein), verhuist door plaatstekort naar hof van
Liere
1302 Guldensporenslag
Een belangrijke bijdrage tot de collectieve bewustwording van de
Guldensporenslag in Vlaanderen was door de roman De leeuw van
Vlaanderen (Conscience, 1838), die een geromantiseerd beeld van deze strijd
schetst.
“De man die zijn volk leerde lezen” was de eerste Nederlandstalige auteur met zo
veel succes bij de Vlaamse gemeenschap → nu gebruikt als gezicht door
Flamiganten
Bv. Schild en vrienden: Franstaligen konden dit niet uitspreken → zo weet je of je
met een Franse te maken had of niet
Boek Geschiedenis van de Nederlanden:
- Nieuwe cover: de overgave van Breda door Velasquez (Spaanse
hofschilder in opdracht van Filips IV)
Beeldt overwinning van Spanje af na maanden strijden gedurende 80-
jarige Oorlog: Nederlanders willen zich losmaken van Spanje
- Oude cover: Winterlandschap door Breugel
Beeldt kleine ijstijd af van 16e E met de gewone burger
De Lage Landen
De lage landen is een problematisch concept:
- geografisch vlak: laagvlakte gelegen aan de zee en doorsneden door grote
rivieren Schelde, Maas, Rijn.
⇒ huidige Benelux en Frans-Vlaanderen
- geen duidelijke landsgrenzen en geen politieke eenheid behalve onder
Karel V en Filips II (15e E – 1585 val van Apen) en tijdens Koning Willem I
(1815-1830) Verenigd Koninkrijk der Nederlanden)
, - vanaf 11e E gemeenschappelijke culturele kenmerken:
o economisch: vroege verstedelijking, belang van handel
o politiek-instutioneel: buffer tussen grootmachten
o sociaal en cultureel: vroege burgerlijke cultuur, visuele kunsten
o maar geen linguïstieke eenheid want andere talen
I. Een lange aanvangsperiode (tem 10e E)
1. Kelten, Romeinen en Germanen (tot 476)
A. Kelten
- oorsprong regio Oostenrijk
- 5e E vC. verspreiding over Europa
- beginnen ijzer te gebruiken ipv brons
- hunnebedden = grafmonument en ritueelplaats (archeologische vonst)
- Prille verstedelijking op oppida = verhoogd versterkte gebieden
bv. Kemmelberg W-Vlaanderen heeft hele gemeenschap geleefd 2500j
geleden + veel ijzer in de grond
Daar waar gemeenschappen samen komen, onstaat cultuur (zang, geloof,
architectuur…)
Keltische orale literatuur in Ierland later opgetekend
bv. oudste gedichtje Keltische kloosterpoëzie Adam en Eva in volkstaal
Toponiemen (=plaatsnamen) van Keltische oppida hebben vaak suffix bv.
BrightON
Migratie Germanen 2e E vC. → suffix “heim” = woonplaats bv. EdegEM
Vaak gaan volkeren van oost → west → zuid
B. Romeinen (58 vC. – 476)
Caesar was stichter van het keizerrijk na monarchie. Hij trok met zijn leger
noordwaards: De Bello Gallico = propaganda-instrument voor zich te laten
verheerlijken door de Romeinen thuis over de oorlogen tegen o.a. Nerviërs en
Eburonen.
Gallia verdeeld in 3 delen
- Belgica
- Aquitani } eigen taal, wetten en instellingen
- Celtae (= Galli)
Gallië = Frankrijk, Belgie, Nederland, Italie… maar gebied ten noorden van de
Rijn bleef altijd bewoond door Germanen + deden invasies op Romeinse
territorium
Belgae waren de dappersten omdat ze het verst verwijderd waren van
beschaving en naast de woeste Germanen leefden en er oorlog mee voerden.
Na opstand van Eburonen in 53 vC. (Ambiorix) nemen de Romeinen de volledige
streek over → rijksgrens is de Rijn
Lage Landen indeling in provincies met civitates:
- Belgica secunda (civitas met centrum Reims)
, - Germanica secunda (civitas met centrum Tongeren)
Gallo-Romeinen = periode van Romeinse bezetting in Gallia Belgia
Gallo-Romeinse cultuur
- Ruilhandel → geldeconomie (muntslag, belastingen, heirbanen)
- Gewoonterecht → geschreven recht
- Dorpscultuur → stadscultuur
- Orale cultuur → Latijnse schriftcultuur, opkomst literatuur in volkslatijn
- Civitates (bv. Aarlen, Tongeren) met levendige stadscultuur (theaters,
termen, winkels…)
- Eerste christelijke aanwezigheid: bisschop van Tongeren Servatius 4e E
eerste in Nederlanden
Edict van Milaan 313 nC. brengt einde aan christenvervolging in RR
C. Germanen
3-5 E nC. door klimaatverandering → volksverhuizingen
e
Hunnen trekken naar het westen → Germanen (=Saksen, Franken en Friezen)
worden verdreven naar RR
Heirbanen helpen volksverhuizingen van Germanen + konden Rijn oversteken
want bevroren
Val vh West Romeinse Rijk 476 nC. → Gallo-Romeinen vluchten zuidwaarts →
nieuwe taalgrens heirbaan Keulen-Boulogne
- Ten N taalgrens: Westnederfrankisch en Germaanse cultuur verdringt de
Gallo-Romeinse
Sommige Gallo-romeinse civitates blijven doorleven, bv. Tongeren.
, - Ten Z taalgrens: Gallo-Romeinse cultuur dominant, acculturatie van
Germaanse invallers
Integratie verschillende culturen (dialecten van vandaag laten sporen zien van
mengelmoes van bezetting)
Orale cultuur → amper teksten overgeleverd tot 11e E
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper saricuypers. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.
