Sociologie: sociale zekerheid
Deel 1: inleiding in de Belgische sociale zekerheid
1. Historisch perspectief
Bismarck (1862-1890) Beveridge (20ste)
Verzekerde Al wie een contributie betaald aan Burgerschap: alle burgers worden
de kas van de sociale bijdragen beschermd → wat zou je in het
→ staat vaak gelinkt aan het Bismarckiaanse systeem doen met
arbeidscontract mensen die niet werken?
(Mensen die werken worden = universele bescherming
verzekerd)
Verzekeraar Professionele opbouw De overheid
• Werknemersstelsel
• Zelfstandige stelsel
• Overheidspersoneel
• Specifieke stelsels
Financiering Werkgevers en Uniforme premies, algemene
werknemersbijdragen op de lonen belastingen (zoals bijvoorbeeld de
personenbelastingen)
Uitkeringen Loongerelateerd → percentage van Uniforme uitkeringen → flat rate,
het verloren loon dikwijls afhankelijk van het
Doel: vervanging verworven gezinsinkomen
levenstandaard Doel:
minimuminkomensbescherming
Rol sociale Beperkt → dient als laatste Zeer groot
bijstand vangnet
Zie ppt indien onduidelijk
1
,19 de eeuw sociale kwestie van de Industriële Revolutie – Oude sociale kwestie
(link met film Deans)
→ Miserie van het fabrieksproletariaat
• De werkomstandigheden in de fabrieken waren gevaarlijk → vele ongelukken op het
werk → arbeidsongevallen/beroepsziektes niet verzekerd (Veel kinderarbeid)
• Beroepsziektes niet verzekerd (bv stoflong van mijnwerkers) In ons SZ-stelsel recht
op loon bescherming . Fabrieksproletariaat → geen beschermen op en buiten de
werkvloer. Ziek, ongeval, te oud, ontslag geen enkele zekerheid.
• Geen zekerheid op werk → koos wie vandaag mocht werken en wie niet → koos de
sterksten
• Sociale zekerheid stap per stap ontwikkeld
De oudste tak van de SZ zijn de arbeidsongevallen (1903) en arbeidspensioenen
(1985)
28 december 1944 belangrijke wet gestemd → Pact sociale solidariteit
In bezet België is ook een blauwdruk uitgewerkt voor een sociaal zekerheidssysteem.
Sociale bijstand
→ Stelsel dat optreed als alle andere dingen uitgeput zijn. (laatste vangnet)
Men zag dat bij de SZ-verzekering in 1974 dat er een belangrijke rancune was binnen de
sociale verzekeringen. Er waren mensen die ondanks alles toch in de armoede zouden
terecht komen. Zorgen voor een bestaansminimum in 2002 werd dit de wet op leefloon.
2. Onderscheid sociale verzekeringen versus sociale bijstand
Wat is nu sociale zekerheid?
→ er zijn 2 grote luiken
• Sociale verzekeringen ( bescherming in continentale welvaartstaten (kern van SZ))
• Sociale bijstand (laatste vangnet, voor mensen die door de mazen van het sociale
zekerheidsvangnet vallen)
2
, 3. Kenmerken van sociale verzekeringen
3.1. Bieden een inkomen bij het zich voordoen van een erkend sociaal risico
• Verlies van arbeidsinkomen → garanderen van een inkomen (kern van sociale risico)
o Ouderdom → pensioenverzekering (rustpensioenen)
o Arbeidsongeschiktheid
▪ Niet beroepsgebonden: ziekte en invaliditeitsverzekering:
» Primaire ziekteverzekering in eerste jaar
» Invaliditeitsuitkering als je langer dan een jaar uit bent en
ziekte wordt vastgesteld door geneesheer
▪ Wel beroepsgebonden: arbeidsongevallen en beroepsziekten (zoals de
mijnlongen van vroeger)
o Bij werkloosheid: werkloosheidsverzekering (moet bij ongewilde
werkloosheid zijn)
• Bij verlies van de persoon die voor het levensonderhoud van het gezin staat (de
kostwinner) = pensioenverzekering & overlevingspensioen.
• Reduceren van welbepaalde kosten: kinderen, geneeskundige verzorging.
Een sociaal risico is een toestand waarin een individu zich bevindt, en waarbij men vindt dat
deze toestand die niet oke is. En valt onder de collectieve verantwoordelijkheid/
Het moet ook buiten de wil van een persoon zijn. Situatie waaraan een individu niet kan
doen.
Sociale risico’s evolueren mee met de tijd, zijn veranderlijk
- Er kunnen nieuwe risico’s ontstaan
- Bestaande risico’s kunnen verdwijnen (zie volgende dia)
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper margaux_christiaen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,69. Je zit daarna nergens aan vast.