1
Samenvatting Management van
sportinfrastructuur
Wat?
• Accommodaties EN evenementen: interactie tussen beide (begrip LOCATIE)
• Basisvraag “Is de accommodatie geschikt om het evenement te accommoderen?”
• Meer dan beheer van de fysieke infrastructuur/ook ondernemerschap – eventmanagement
• Meer dan enkel sport: Onderdeel van “sport-en recreatie” b.v. prov.domein
• Sportparticipatie EN sportentertainment
Management van sportinfrastructuur: Inhoud van de algemene cursus
1. Inleiding: De accommodatie- en evenementensector: opkomst, groei, trends, belang
2. Planning van nieuwe sportaccommodaties en -evenementen: Haalbaarheidsanalyse en
marktonderzoek
3. Ontwikkeling van nieuwe sportaccommodaties: Ontwerp/bouw/logistiek
4. Exploitatie van nieuwe sportaccommodaties: evenementen binnenhalen –
marketingaspecten
a. Basis: personeel + gebruiksinfrastructuur
Aantrekken van KLANTEN: deelnemers/toeschouwers
5. Exploitatie van nieuwe sportaccommodaties: Risicomanagement
Hoofdstuk 1 – Inleiding tot het management van sportaccommodaties
en -evenementen
Opkomst van de accommodatie en-evenementensector
GESCHIEDENIS
• Steeds speciale evenementen: riten en rituelen (evenementen) + locaties (“plaats”): bv.
Rituelen in Stonehenge (VK)
• Eerste bouwexplosie:
o Grieken: sportfeesten/ “oude” Olympische Spelen: Indrukwekkende locaties waar ze
plaatsvonden
o Romeinen: Gladiatorenevenementen – amfitheaters: o.m. Collosseum
• Tweede bouwexplosie: Eind 19e eeuw: Voetbalstadions/ moderne Olympische Spelen (vanaf
1896; eerste in Athene)
• Derde Bouwexplosie: Eind 20e Eeuw/ begin 21e Eeuw: GROEI accommodaties/ GROEI aantal
en diversiteit van evenementen
Groei in de sportaccommodatie-sector
• Vaststelling: Bouwexplosie in jaren ’90 en sinds 2000
1. Enige voorbeelden in een aantal landen:
a. Verenigde Staten:
i. “57 teams in 4 competities spelen in accommodaties gebouwd tussen
1990 en 2000”
“84% van alle teams in topcompetities in 2005 speelt in accommodaties
die sinds 1980 zijn gerenoveerd of gebouwd”.
, 2
Enorme toename van het aantal accommodaties sinds 2005 – Vaak ook
enorme accommodaties
ii. Vb. in 2023:
1. Tidewater Stadium, Pawtucket, Rhode Island
2. St Louis City Stadium, St Louis, Missouri
3. Railyards Stadium, Sacramento, California
b. Nederland
i. Oudste stadion nu: De Kuip in Rotterdam (verbouwd in 1994 – opnieuw
verbouwing gepland vanaf zomer 2015, maar geannuleerd in maart
2015)
ii. Voetbalclubs (Eredivisie): tussen 1994-2004:
1. 10 nieuwe stadions gebouwd/ 8 gerenoveerd, sindsdien ook
nieuwe stadions in onder meer Alkmaar, Groningen, Den Haag
2. Vb. in 2023: Cambuurstadion, Leeuwarden
iii. Belangrijke ontwikkeling: STADION “PLUS” of multifunctioneel stadion:
nast sport ook andere evenementen + ook andere functies in het stadion
zoals bv. Kantoren, hotel, winkels, vergaderzalen, …
Schoolvoorbeeld in Nederland: Euroborg Groningen (door sommige
auteurs wordt een onderscheid gemaakt tussen multifunctionele en
polyvalente sportaccommodaties: Zie bv. In deze toledocursus in het
“bijkomend cursusdocument” pag 5)
c. Engeland
i. VASTSTELLING: Een groter stadion betekent niet automatisch meer
toeschouwers!
Nieuw in 2023:
1. o.m. uitbreiding Anfield, Liverpool
2. New Peterborough Stadium, Peterborough
3. New Sheffield FC Stadium, Sheffield
d. Frankrijk
i. EURO 2016 host venues: nieuwe en gerenoveerde stadion:
1. Nouveau Stade de Bordeaux
2. Grand Stade ( Olympique Lyonnais)
3. Stade Vélodrome (Olympique Marseille)
4. Allianz Riveira (OGC Nice)
e. België
i. Dossier “EUROSTADION” (eerste plannen: 2013): Zie selectie van
persartikels op toledo (van 2013 tot 2021) Deze persartikels dienen enkel
als illustratie en de inhoud ervan moet niet gekend zijn WEL de
verschillende stakeholders in dit dossier
1. Stakeholders:
a. Brussels Parlement (Brussels Hoofdstdelijk Gewest)
b. Allianz (venue naming)
c. Provincie Vlaams-Brabant
d. Stad Brussel (N-VA)
e. Gemeente Grimbergen
f. Vlaamse Regering (MER)
g. Consortium BAM-Ghelamco (bouwbedrijf) +
studiebureau Technum
, 3
h. KBVB (Rode Duivels
i. Anderlecht (huurder)
j. UEFA (EK 2020)
k. Actiecomité (bv. Van buurtbewoners)
l. Raad van State (in geval van betwisting van een
overheidsbeslissing)
ii. Renovatie Koning Boudewijnstadion: zie persartikels op Toledo
iii. Dossier “Club Brugge”: zie persartikels op Toledo: STAKEHOLDERS
KENNEN!
1. Stakeholders:
a. Stad Brugge
b. Club Brugge
c. Cercle Brugge
d. Vlaamse Regering (o.a. de Vlaamse minister van Sport)
e. Raad van State (bij betwisting van overheidsbeslissingen)
f. Vlaamse Regering (o.m. i.v.m. het MER = Mileu-
effectenrapport): o.a. de Vlaamse minister van
Omgeving
g. Ook Marc Coucke mengde zich in het debat (= toenmalig
voorzitter van Anderlecht, m.a.w. de “concurrentie” van
Club Brugge en Cercle Brugge)
h. Ghelamco-baas Paul Gheysens, alsook ondernemer Joris
Ide (Bremhove) en ondernemer Luc Descheemaeker
(Novus): concurrerende grondeigenaars en
pronectontwikkelaars
i. Vzw Groen: een Milieugroepering
j. De fans van Club Brugge, die “klagen over stank in het
stadion” en “Paul Gheysens viseren”
k. Gemeente Knokke-Heist: daar bevindt zich het Belfius
Basecamp van Club Brugge: zij waren bereid om ook het
nieuwe stadion te huisvesten in deelgemeente Hoeke
l. De buurtbewoners in Sint-Andries (omwonenden van het
nieuwe stadion-: vrezen vooral de impact op het vlak van
mobiliteit (parkerende wagens)
f. Rusland
i. WK 2018: in 12 verschillende stadions gespeeld
ii. 7 van deze stadions werden volledig nieuw gebouwd voor onder meer
het WK, waaronder de Zenit Arena in Sint-Petersburg (capaciteit: +/- 70
000 plaatsen)
iii. Een deel van de stadions werd gerenoveerd
iv. Zowel de openingswedstrijd als de finale werden gespeeld in het grootste
voetbalstadion van Rusland: het Olympisch Stadion Loezjniki (Luzhniki) in
Moskou (capaciteit 81 000)
g. Andere landen: EURO 2020 en World Cup Qatar 2022
i. EURO 2020 (EK) ging door in 12 verschillende stadions, in 12
verschillende landen – niet in België
3 van deze stadions werden volledig nieuw gebouwd voor onder meer
het EK:
, 4
1. Ferenc Puskasstadion, Boedapest (Hongarije: 68146 plaatsen)
2. San Mamés, Bilbao (Spanje: 2015; 53289 plaatsen)
3. Olympische Stadion, Bakoe (Azerbeidzjan; 2015; 70 000plaatsen)
ii. World Cup Qatar 2022: “Eight spectacular FIFA World Cup Qatar 2022
Stadiums, inspired by Qatar’s culture and heritage. Designed for the most
technologically advanced football tournament in history (+ link
youtubefilmpje op Toledo)
2. Enige voorbeelden van nieuwe voetbalstadions die in een aantal andere landen open
gaan in 2023
a. Zie Youtube filmpje: “New Football Stadiums Opening in 2023” (je dient een
vijftal van deze stadions te kunnen noemen.
i. China: New Workers’ Stadium, Beijing – Xiamen Egret Stadium, Xiamen
ii. Oostenrijk: Donauparkstadion, Linz
iii. Wit-Rusland: Nationaal Voetbalstadion Minsk,
iv. Chili: San Carlos Apoquindo Stadion, Stantiago de Chile
v. Hong Kong: Kai Tak Sports Park, Kowloon
vi. Mexico: Estadio Sostenible de Yucatan, Yucatan – Estadio Leon, Leon
vii. Australië : Wyndham City Stadium, Tarneit, Victoria
viii. Tsjechië: Hradec Kralové Stadium, Hradec Kralové
ix. Hognarije: Varosi Stadium, Nyiregyhaza
x. Roemenië: Stadionul Dinamo, Boekarest – Stadionul Minicipal, Miercurea
Ciuc
xi. Polen : Stadion Sandecji Sandecja, Nowy Sacz
xii. Servië: Fudbalski Stadion Kraljevo Sloga, Kraljevo – Stadion GFK Dubocica,
Leskovac – Gradski Stadion Lagator, Loznica
xiii. Griekenland: Nieuw Stadion Panathinaikos FC, Athene
xiv. Brazilië: New Vila Belmiro, Santos
Groei in de Sportaccommodatiesector
REDENEN :
1) “Hogere capaciteit leidt tot meer bezoekers”, MAAR: ook kans op overcapaciteit
Vb: Engeland – 1ste, 2e, 3e divisie: sommigen imiteerden de Premier League en bouwden ook
grotere stadions of renoveerden om het stadion te vergroten, maar zaten met overcapaciteit
2) Meer geld beschikbaar door:
a. PPS (Publiek-Private Samenwerking) Vb. SportPlaza (nu Sportoase Philipssite in
Leuven) – Zwembad LAGO Brugge Olympia (vroeger “S&R Olympia”): Deze werden
gebouwd door met een combinatie van privé- en overheidsgeld
b. Gestegen ROI (Return on investment) door inbreng van de business wereld: bedrijven
huren bv. VIP-ruimte
c. Combinatie met andere functies die ROI geven: bv. Verhuur van kantoren,
winkelruimte, hotelkamers die zich in het stadion bevinden
3) Huidige standaarden-verwachtingen: bouwen is efficiënter dan renoveren om te voldoen aan
bv. De voorschriften van UEFA/FIFA voor het organiseren van EK/WK voetbal – echter ook wel
toename van het aantal renovatieprojecten wereldwijd
4) Nieuwe accommodaties kunnen gemakkelijker geïntegreerd worden in gemeenschappelijke
locaties met woon-, kantoor- en winkelruimte (cf. ontwikkeling “stadion plus”)