Nederlands regels en uitzonderingen van spellen en formuleren
4 keer bekeken 0 keer verkocht
Vak
Nederlands
Niveau
VWO / Gymnasium
Een uitgebreid overzicht van alle regels rondom het Nederlandse spellen en formuleren. Bij alle regels zijn ook voorbeelden en uitzonderingen (als die er zijn) benoemd, zo wordt het extra duidelijk. Ik heb dit document gemaakt in V4 voor een spelling en formuleren toets, ook in V5 en V6 heb ik dit ...
Werkwoordspelling
- Als je of jij het onderwerp is en achter de persoonsvorm staat, krijg je alleen de stam – fiets
jij
- Sterk werkwoord werkwoorden die in de verleden tijd van klank veranderen – staan-
stond
- Laatste letter een d of t? Maak de werkwoordsvorm langer – hij stond – zij stonden D
- Zwak werkwoord krijgt in verleden tijd -de(n) of -te(n) ’t ex-kofschip
1. Kijk naar de laatste letter van de stam.
2. Medeklinker uit ’t ex-kofschip? Ja? -te(n) Nee? -de(n)
- Let op bij verhuizen! Je moet kijken naar de -z en niet naar de -s van verhuis!
- Gebruik voor Engelse woorden ook ’t ex-kofschip, hierbij gelden dezelfde regels!
- Gebiedende wijs is alleen de ik-vorm – red het milieu
- Onvoltooid deelwoord Hele werkwoord + d(e) juichend gingen de supporters weg
- Voltooid deelwoord als bijv.nw. Verbuig het als bijv.nw. Schrijf zo kort mogelijk
Hoofdletters
- Begin van een zin
- Zin die begint met apostrof eerst volgende woord met hoofdletter ’s Middags
- Zin die begint met cijfer geen hoofdletter, tenzij cijfer is uitgeschreven!
- Directe rede (quote?) eerst volgende woord na dubbele punt met hoofdletter
- Namen van heilige personen of zaken God, Allah, de Bijbel, Bijbeltaal, de Koran etc.
- Eigennamen persoonsnamen, aardrijkskundige namen, zaaknamen of merknamen
- Afleiding van aardrijkskundige namen Spaans, Engelstalig, Fries etc.
- Namen van volken Joden, Amerikanen aanduiding niet joods, moslim, indianen etc.
- Feestdagen Koningsdag, Pasen afleiding niet koningsdagfeest, paasvakantie etc.
- Historische gebeurtenis Tweede Wereldoorlog historische periodes niet ijstijd etc.
- Titels van boeken, films etc. Titanic, Jeugdjournaal etc.
- Lettervormwoorden T-shirt, L-kamer etc.
Geen hoofdletters
- Windrichtingen noorden, westen, zuidoosten etc. wel als het onderdeel is van
aardrijkskundige aanduiding het rijke Westen, Amsterdam-Noord etc.
- Namen van dagen, maanden en seizoenen maandag, januari, lente etc.
- Namen van munten euro, kroon, dollar etc.
- Eigennamen die soortnamen zijn geworden cognac, bordeaux, luxaflex etc.
- Ambten en functies burgemeester, rector, premier etc. koning = Majesteit
- En de uitzonderingen die genoemd zijn bij kopje hoofletters
Los of aan elkaar schrijven
- Samenstelling twee of meer zelfstandig naamwoorden die aan elkaar een nieuw woord
vormen fietspomp, kortetermijngeheugen, huisvredebreuk etc.
- Samenstelling met namen spaties in namen moet je overnemen Anne Frankstraat etc.
- Voorzetsels woorden die niet bij het werkwoord horen, verbonden door voorzetsels:
er, hier, daar of waar erdoorheen praten – heen hoort niet bij praten, het werkwoord is
niet heenpraten. erover nadenken – na hoort bij denken, het is niet eroverna denken.
- Voorzetsel verbinden met voorafgaand voorzetsel ik zit achterin – ik zit achter in de auto
- Getallen getallen schrijf je helemaal uit behalve:
1. Na duizend volgt een spatie vierduizend drie etc.
2. Miljoen en miljard schrijf je los acht miljoen, dertien miljard etc.
, 3. Breuken schrijf je met een spatie twee derde, een vierde etc.
Tussen-n
- Samenstelling met tussen-n een samenstelling krijgt een tussen-n als het eerste deel van
het woord een zelfstandig naamwoord is EN als dit zelfstandig naamwoord uitsluitend een
meervoud op -n heeft notendop, erwtensoep, paardenbloem, pannenkoek etc.
- Geen tussen-n als:
1. Het eerste deel geen meervoud heeft rijstepap, tarwebrood etc.
2. Het eerste deel een meervoud heeft op -s aspergesoep (asperges) etc.
3. Het eerste deel zowel een meervoud heeft op een -n als op een -s keuzemoment
(keuzes, keuzen), gedachtegang (gedachtes, gedachten) etc.
4. Het eerste deel geen zelfstandig naamwoord is hogeschool, blindedarm etc.
5. Het eerste deel verwijst naar een persoon of zaak waarvan er maar 1 is maneschijn
6. Het eerste deel versterkend is en de samenstelling een bijvoeglijk naamwoord is
beresterk, reuzeleuk etc.
7. Het woord niet meer herkenbaar is als samenstelling klerelijer, bolleboos etc.
Tussen-s
- Je schrijft de tussen-s alleen als je die hoort stationsplein, dorpswinkel, vissersboot etc.
- Bij samenstellingen waarbij het tweede deel begint met een s, z, ch of j, is het lastig om te
horen of er een -s is of niet. Vervang het tweede deel dan voor een ander woord.
Koppelteken
- Klinkerbotsing
1. Samenstelling waarbij de laatste klinker van het eerste deel hetzelfde is als de eerste
klinker van het tweede deel auto-ongeluk, mee-eten, sproei-installatie etc.
2. Samenstelling waarbij de laatste klinker van het eerste deel en de eerste klinker van het
tweede deel samen een tweeklank vormen (ei, ui, oi etc.) ski-jack, video-installatie
etc.
Je moet hierbij wel opletten dat de klinker echt een tweeklank vormen!
autoalarm, politieagent etc. oa en ea etc. zijn dus geen tweeklank!
- Gelijke delen ?
- Letter, cijfers en symbolen na één letter, cijfers of symbolen komt een koppelteken
e-mail, e-learning, 40+-kaas, 70-jarige, €-teken etc.
- Woord + naam bij een samenstelling die op een naam eindigt voeg je een koppelteken toe
het kabinet-Rutte, de commissie-De Boer etc.
- Voorvoegsel achter de voorvoegsel niet, oud, ex, non, adjunct, interim en Sint zet je een
koppelteken Niet-roker, oud-voetballer, ex-vrouw, non-fictie, adjunct-directeur,
interim-manager, Sint-Nicolaas etc.
- Afleiding van aardrijkskundige namen Zuid-Holland, Zuid-Hollander, Zuid-Hollandse etc.
- Samenstelling met afkorting vwo-leerling, sms-taal etc. ook bij hoofletterwoorden
OPEC-landen, NAVO-bijeenkomst, NASA-project etc. geen koppelteken bij afkortingen in
kleine letters die worden uitgesproken als woord havodiploma, aidsvirus, carapatiënt etc.
- Verduidelijken een koppelteken plaatsen als je het woord verkeerd zal uitspreken in het
geval zonder koppelteken bom-melding / bommelding of massage-bed / massagebed etc.
- Vaste woordcombinaties huis-tuin-en-keukengebruik, sta-in-de-weg, nek-aan-nekrace etc.
Weglatingsstreepje
- Weggelaten woorddeel vervangen door een streepje in- en uitvoer, voor- en nadelen etc.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper djoekeseverijnen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,19. Je zit daarna nergens aan vast.
