Samenvatting thema 1: grondrechten bescherming en de nationale rechtsorde
6 keer bekeken 0 keer verkocht
Vak
Grondrechten (620225B6)
Instelling
Tilburg University (UVT)
Boek
Hoofdstukken grondrechten
Behandelde onderwerpen:
- Grondrechten algemeen
- Dragers van grondrechten
- Drie generaties van grondrechten
- Onderscheid tussen sociale en klassieke grondrechten
- Werkingssfeer van grondrechten
- Bronnen van grondrechten
- In welke gevallen kan de rechter een grondrecht beschermen?
- ...
Hoofdstukken 1, 2, 3 en paragrafen 4.1-4.3, 4.3.2, 4.5
22 juni 2023
5
2020/2021
Samenvatting
Onderwerpen
grondrechten
harmonisatiewet
hr 14 april 1989
ecsr 27 oktober 2009
pastafarisme
abrvs 15 augustus 2018
dragers
dragers van grondrechten
discriminatieverbod
dcinederland
allen die zich in nederland be
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
Uitgave:
ISBN:
Druk:
Geschreven voor
Tilburg University (UVT)
Rechtsgeleerdheid
Grondrechten (620225B6)
Alle documenten voor dit vak (38)
Verkoper
Volgen
joyce_vd_brink
Voorbeeld van de inhoud
Thema 1 – grondrechten: grondrechtenbescherming en de nationale
rechtsorde (HC)
Literatuur:
- A.J. Nieuwenhuis e.a., Hoofdstukken Grondrechten, Ars Aequi Libri: Nijmegen 2017, hoofdstukken
1, 2, 3 en paragrafen 4.1-4.3, 4.3.2, ,4.5.
- A.D. Belinfante e.a., Beginselen van het Nederlandse staatsrecht, Deventer: Wolters Kluwer 2015, p.
215-218 (opgenomen in de reader).
Jurisprudentie:
- HR 14 april 1989 (Harmonisatiewet);
- ECSR 27 oktober 2009 (DCI/Nederland);
- ABRvS 15 augustus 2018 (Pastafarisme).
Grondrechten algemeen
Wij spreken van grondrechten als verzamelterm: grondrechten, mensenrechten en fundamentele
rechten.
Het zijn fundamentele normen die de strekking hebben het individu persoonlijke vrijheid en een
menswaardig bestaan te verzekeren en die met name de handelingsvrijheid van de overheid
beperken.
Dragers van grondrechten
Niet elk grondrecht komt eenieder toe:
Art. 1 Gw (Discriminatieverbod): ‘Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen
gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras,
geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan.’
Art. 3 Gw: ‘Alle Nederlanders zijn op gelijke voet in openbare dienst benoembaar. NLe
nationaliteit.
Art. 12 EVRM: ‘Mannen en vrouwen van huwbare leeftijd hebben het recht te huwen en een gezin
te stichten volgens de nationale wetten die de uitoefening van dit recht beheersen.’
Meerderjarigen hebben dit recht.
Art. 12 lid 2 IVBPR: ‘Een ieder heeft het recht welk land ook, met inbegrip van het eigen land, te
verlaten.’ Komt wel eenieder toe.
Ook privaatrechtelijke rechtspersonen kunnen grondrechtdragers zijn, dus hoeft niet altijd een
individu te zijn.
Een dier heeft geen grondrechten zoals een mens
Een dier kunnen wij niet aanspreken op plichten en daarom niet vol om rechten aan dieren toe te
kennen. Art. 13 VWEU: ‘Bij het formuleren en uitvoeren van het beleid van de Unie (…), houden de
Unie en de lidstaten ten volle rekening met hetgeen vereist is voor het welzijn van dieren als wezens
met gevoel, onder eerbiediging van de wettelijke en bestuursrechtelijke bepalingen en gebruiken van
de lidstaten met betrekking tot met name godsdienstige riten, culturele tradities en regionaal
erfgoed.’
Drie ‘generaties’ van grondrechten:
1. Klassieke rechten
Negatieve verplichting voor overheid. Vooral art. 1-18 Gw. Ook bijv. art. 11 EVRM: vrijheid
van meningsuiting. Overheid mag zich niet inmengen/beperken. Je vindt klassieke rechten in
EVRM, IVBPR en Gw.
, 2. Sociale rechten
Positieve verplichting: overheidsoptreden wordt verlangd. Vooral art. 19 - 23 Gw. Zie verder
ook ESH, IVESCR. Art. 20 Gw: bestaanszekerheid als burger veiligstellen.
3. ‘Solidarity rights’
Ook wel groepsrechten genoemd. Zelfbeschikkingsrecht volkeren, recht op ontwikkeling, recht op
cultuur en identiteit (inheemse) volkeren. Niet zozeer toekomen aan individu, maar als groep en
gericht op toekomst.
Onderscheid sociaal en klassiek:
Kiesrecht, art. 4 Gw: overheid mag zich niet bemoeien met dit grondrecht, maar overheid moet het
wel mogelijk maken dat jij kan kiezen en er stembussen zijn etc.
Sociale rechten: schoon leefmilieu, maar overheid moet ook afblijven: niet milieu vuil maken.
Dus, onderscheid afblijven en enerzijds optreden: is niet waterdicht.
Sinds democratische rechtsstaat kwamen klassieke grondrechten in ontwikkeling en kwamen er
sociale grondrechten bij. Vooral sinds WO2 zijn internationale grondrechten opkomend: EVRM en
IVBPR. 5 beginselen van democratie:
1) democratie
2) legaliteitsbeginsel
3) machtenscheiding
4) grondrechten
5) rechtelijke controle
Werkingssfeer van grondrechten
- Verticaal: ‘ten opzichte van de overheid’ (meestal klassieke grondrechten)
- Horizontaal: ‘ten opzichte van derden’ (‘derdenwerking’, burger tegen burger)`
Bronnen van grondrechten
Nationale juridische bronnen
- Grondwet, hoofdstuk 1 (en artikel 114)
-nadere uitwerking van grondrechten in wetgeving, bijv. Algemene wet gelijke behandeling
Europese Unie juridische bronnen
- EU-Handvest/algemene beginselen van EU-recht. Alle LS van EU gebonden aan Handvest en
HvJ controleert of LS hieraan houden.
Internationale juridische bronnen
- EVRM: tot stand gekomen binnen raad van EU. Staten die lid zijn van RvEU zijn partij bij
EVRM. RvEU behoort tot internationale rechtsorde. RvEU is iets anders dan de EU. Alle
landen die lid zijn van de EU, zijn lid van de RvEU. Niet alle landen die lid zijn van de RvEU,
zijn lid van de Europese Unie.
- IVBPR (VN)
- IVESCR (VN)
-andere verdragen, waaronder die inzake de uitbanning van alle vormen van discriminatie, de
bescherming van de rechten van het kind resp. van gehandicapten en tegen foltering
In welke gevallen kan de rechter een grondrecht beschermen?
- vraag naar de ‘interpretatie’ van de ‘reikwijdte’ (oftewel: ‘werking’, ‘toepasselijkheid’) van een
grondrecht.
Als we het hebben over vrijheid van meningsuiting: wat is de mening om beschermd te kunnen
worden? Rechter zal eerst vragen of grondrecht daadwerkelijk van toepassing is. Bijv. wat wordt er
verstaan onder godsdienst, voordat überhaupt sprake is van een inmenging: Pastafarisme:
Zij wilde met vergiet op hoofd op pasfoto. Soms mag je religieuze symbolen dragen bij pasfoto als je
diegene nog kan herkennen. Ze kreeg hier geen toestemming voor. RvS: Het is niet toegestaan. We
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper joyce_vd_brink. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,29. Je zit daarna nergens aan vast.
