Dit document is een samenvatting van het thema 'De 18de eeuw', uit het boek 'Epic 4D' voor het vak geschiedenis in het GO! Onderwijs in de doorstroomfinaliteit/ASO.
Evolutie wetenschappelijk denken in de 18de eeuw
evolutie: wetenschappelijk denken in de - toenemende kritische benadering van traditionele bronnen
16de van kennis, zoals de Bijbel en auteurs uit de klassieke oudheid
en de 17de eeuw - aangevuld met kennis uit eigen waarnemingen (bv. Vesalius)
- rationalisme: logisch denken om tot wetenschappelijke kennis
te komen (bv. Descartes)
1687: uitgave Principia door Newton baseert zich op empirisme: alle kennis wordt verkregen via
waarneming en redeneren
wetenschappelijke revolutie: verspreiding dankzij drukkunst + oprichting wetenschappelijke
newtoniaanse ideeën raakten verspreid academies
over heel Europa
op zoek naar algemeen geldende - vooruitgang in natuurwetenschappen, zoals geneeskunde,
wetten in verschillende wiskunde, natuurkunde
wetenschappelijke disciplines - wetenschappelijke methodes toegepast in sociale
wetenschappen (bv. geschiedenis en economie)
verdere maatschappelijke verspreiding Hoe?
van wetenschappelijk denken en - debatten in koffiehuizen en salons
popularisering van de wetenschap - vooral door drukkunst en wetenschappelijke verenigingen
uitgave Encyclopédie (1772) voorlopig -> een nieuwe mentaliteit en een mens- en wereldbeeld
hoogtepunt van deze evolutie gebaseerd op systematisch verworven wetenschappelijke
kennis
Dankzij de publicatie en de verspreiding van de ideeën van Newton leidde de evolutie in het
wetenschappelijk denken die in de 16de eeuw begonnen was, in de 18de eeuw tot een wetenschappelijke
revolutie en een mens- en wereldbeeld dat was gebaseerd op wetenschappelijke kennis.
1
, Deelvraag 2
De verlichtingsfilosofen hadden vernieuwende ideeën over verschillende maatschappelijke
domeinen. Hun visie met betrekking tot onder meer godsdienstvrijheid, de organisatie van de staat
en de sociale orde ging in tegen de heersende opvattingen in de vroegmoderne tijd.
Verlichtingsfilosofen geloofden dat de waarheid letterlijk aan het licht zou komen wanneer ze een
beroep deden op de rede en de waarneming. Ze pasten hun rationele kijk op verschillende
maatschappelijke domeinen toe.
De dominante visie over de verschillende maatschappelijke domeinen vertoont een grote mate van
continuïteit tussen de middeleeuwen en de vroegmoderne tijd. De ideeën van de Verlichting over de
verschillende maatschappelijke domeinen vertonen een grote mate van verandering ten opzichte van
de dominante visie in de vroegmoderne periode.
dominante visie op in de middeleeuwen in de vroegmoderne tijd volgens de verlichtingsfilosofen
kennisverwerving Bijbel en auteurs uit Bijbel en auteurs uit de kennisverwerving door rede en
(cultureel domein) de klassieke oudheid klassieke oudheid, aangevuld waarneming
met eigen waarneming
godsdienst enkel katholicisme De vorst bepaalde welke pleidooi voor verdraagzaamheid
(cultureel domein) was toegelaten in religie(s) toegelaten was/ en vrijheid van godsdienst
West-Europa waren.
soevereiniteit alle macht bij Kerk, Vorsten probeerden basis van de macht = bij het volk
(politiek domein) vorst en elite absolutisme in te voeren (alle (volkssoevereiniteit)
macht bij de vorst).
staatsvorm - geen scheiding der absolutisme: geen scheiding scheiding van de wetgevende,
(politiek domein) machten der machten de uitvoerende en de
- alle machten bij de rechterlijke macht
vorst en de adel
sociale orde door Kerk en vorst door Kerk en vorst opgelegde overtuiging dat alle mensen van
(sociaal domein) opgelegde standensamenleving nature gelijk zijn
standensamenleving
economie negatieve kerkelijke opkomst van het pleidooi voor economisch
(economische visie op winst en mercantilisme (overheid liberalisme (economie zonder
domein) handel stimuleert de eigen economie) beperkingen van de overheid)
en protectionisme
(beschermen van de eigen
economie)
Deelvraag 3
Op korte termijn had de Verlichting vooral een impact op het culturele domein, waarbij er in
toenemende mate sprake was van religieuze verdraagzaamheid. Op politiek en sociaal vlak waren de
onmiddellijke gevolgen aanvankelijk eerder beperkt. Op lange termijn zouden de verlichtingsideeën
evenwel als uitgangspunt worden genomen voor de huidige Europese samenleving.
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper thibauttaminiau. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
