Dit document bevat een samenvatting van de historische context China uit het boek 'Tijdvakken en historische contexten, geschiedenis voor de bovenbouw 4/5/6 VWO'. Oorzaken en gevolgen zijn duidelijk aangegeven door middel van pijlen en belangrijke begrippen zijn in het vet gemarkeerd.
Succes met l...
Samenvatting geschiedenis HC3
3.1 China en modern imperialisme.
33. De moderne vorm van imperialisme die verband hield met de industrialisatie.
34. De opkomst van emancipatiebewegingen.
36. De opkomst van politiek-maatschappelijke stromingen: liberalisme, nationalisme, socialisme,
confessionalisme en feminisme.
44. Vormen van verzet tegen het West-Europese imperialisme.
Vanaf de zeventiende eeuw werd China gereageerd door keizers van de Qing-dynastie. (= keizerlijke
familie uit Mantsjoerije ook wel Mantsjoes genoemd)
Het keizerlijk gezag in China is gebaseerd op het confucianisme:
- Filosofie en gedragsleer. Keizer werd door de Hemel aangewezen: “Zoon des Hemels”
- Mandarijnen (groep ambtenaren) ondersteunden de keizer
- Moeilijk om mandarijn te worden bevoorrechte klasse, veel aanzien
Confucianisme: men moest de hiërarchische samenleving eerbieden en zijn plek in de samenleving
respecteren.
Toch verzwakte machtspositie Qing-dynastie:
- Bevolkingsgroei hongersnoden (economisch probleem)
- Corruptie aan het hof: vriendjespolitiek (politiek probleem) interne onrust
- Afpersing en diefstal door mandarijnen (politiek probleem)
- Modern imperialisme vormt bedreiging keizerlijke macht externe onrust
Negentiende eeuw: modern imperialisme kwam op
- Economisch doel: verkrijgen grondstoffen en afzetgebieden
- Politiek doel: versterken machtspolitiek
Westerse mogendheden probeerden positie in China te versterken: ging moeilijk.
Het keizerlijk hof beperkte handelsmogelijkheden. China toonde nauwelijks interesse in westerse
handelswaar door superioriteitsgevoel = sinocentrisme. “Rijk van het Midden”
Rond 1820: Chinezen kregen wel interesse in Britse opium (verslavend middel). Miljoenen Chinezen
raakten verslaafd overheid stelde verbod in illegale opiumhandel zeer winstgevend voor Groot-
Brittannië. De samenleving raakte volledig ontwricht 1839 greep keizer in door opiumkisten te
vernietigen. Reactie van de Britten: oorlogsschepen naar de Chinese kust sturen.
= Eerste opiumoorlog
Eindigde in 1842 met een nederlaag voor China Verdrag van Nanking opgesteld = een van de
eerste Ongelijke Verdragen (China moest steeds meer, terwijl westerse mogendheden steeds meer
rechten en privileges kregen)
- China moest grote schadevergoeding betalen
- Vijf Chinese havens moesten worden opengesteld voor Britse handelaren
- Hongkong werd Britse kroonkolonie
Rusland legde een spoorlijn van Mantsjoerije aan naar de Russische havenstad Vladivostok.
De Chinese regering verloor steeds meer zeggenschap over haar eigen grondgebied.
Voor buitenlanders werd in de verdragen extraterritorialiteit geregeld: Europeanen, Japanners en
Amerikanen die zich vestigden in China konden door eigen rechtbanken op Chinees grondgebied
worden berecht. Bovendien verloren steeds meer Chinezen door hun vestiging inkomsten.
, 1856: Tweede Opiumoorlog China verzette zich tegen Britse economische eisen nog een
ongelijk verdrag
1894: oorlog tussen China en Japan. Japan probeerde macht uitbreiden naar Korea (net als China)
China voelde zich bedreigd.
Chinese vloot werd door Japanse marine uitgeschakeld. Japan eiste schadevergoedingen, invloed in
Korea en mogelijkheid voor Japanse industrie op Chinees grondgebied
Overheidstaken in China door buitenlandse mogendheden overgenomen. minder macht van de
keizer
Binnenlands verzet tegen falende centrale gezag
Verzet tegen buitenlandse inmenging en beïnvloeding
Twee grote volksopstanden:
Taipingopstand: in het Zuiden van China had Hong (meneer die was gefaald mandarijn te
worden) grote groepen boeren gemobiliseerd en Hong wilde revolutie ontketenen tegen de
keizer. Bevatte elementen uit christendom, confucianisme en nationalisme.
Taipingrebellen kregen groot deel van China in handen.
Nianopstand: boeren kwamen massaal in opstand omdat de overheid weinig deed tijdens de
overstromingen van de Gele Rivier
Met buitenlandse steun werden deze opstanden neergeslagen.
Honderden steden verwoest, miljoenen Chinezen overleden
Chinezen realiseerden dat modernisering noodzakelijk was: 1861: Zelfversterkingsbeweging (met
Japan als inspiratiebron): mijnen en fabrieken geopend (industrie), gemoderniseerde marine, aanleg
spoorwegen en telegrafie (communicatiemogelijkheden).
Hervormingsgezinde mandarijnen + zelfversterkingsbeweging: keizer besloot bestuur te
moderniseren en democratischer te besturen.
Veel tegenstanders: keizerin-weduwe Cixi steunde conservatieven die tegen deze plannen waren en
nam in 1898 de macht over draaide hervormingen terug.
Genootschap der Vuisten van de Gerechtvaardige Eensgezindheid (boksers), een rebellenbeweging,
ondernamen eind negentiende eeuw gewelddadige acties tegen westerse imperialisten. Kreeg steun
van Cixi.
1900: ambassadewijk van Beijing doelwit van boksers boksers hebben belangrijke Duitse gezant
vermoord. Internationale troepenmacht (Frans, Engels, Amerikaans, Duits) versloeg Boksers.
China moest Ongelijk Verdrag tekenen macht Qing-dynastie juist nog verder verzwakt
Toch aantal hervormingen doorgevoerd (gemoderniseerd leger, examenstelsel mandarijnen
afgeschaft etc.) keizerlijke landsbestuur functioneerde nauwelijks meer.
Keizer Puyi kwam op de troon na overlijden Cixi.
Eind negentiende eeuw: nieuwe nationalistische beweging olv Sun Yat-Sen. Werd verbannen na
mislukte opstand tegen keizerlijk gezag.
1911: zuiden van China: muiterij leger. Generaal Yan-Shikai nam leiding revolutie op zich en Qing-
dynastie kwam ten val. Shikai werd president.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper famkenobel. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
