100% tevredenheidsgarantie Direct beschikbaar na je betaling Lees online óf als PDF Geen vaste maandelijkse kosten
logo-home
Samenvatting Farmacologie - deel 5 €5,99
In winkelwagen

Samenvatting

Samenvatting Farmacologie - deel 5

 1 keer verkocht

Dit document bevat alle hoofdstukken van deel 5 Farmacologie. Dit vak werd gegeven door prof. de Hoon en prof. Casteels.

Voorbeeld 10 van de 71  pagina's

  • 25 juni 2023
  • 71
  • 2022/2023
  • Samenvatting
Alle documenten voor dit vak (85)
avatar-seller
zGNK
INHOUD

DEEL 5 ..................................................................................................................................................................... 9
Inleiding................................................................................................................................................................... 9
Fysiologische effecten van prostanoïden ............................................................................................................ 9
Prostaglandines en inflammatie ....................................................................................................................... 10
Hoofdstuk 1: niet-steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID) ......................................................... 11
Structuur ........................................................................................................................................................... 11
Werkingsmechanisme ....................................................................................................................................... 11
Farmacokinetiek ................................................................................................................................................ 11
Farmacodynamiek ............................................................................................................................................. 12
Indicaties ........................................................................................................................................................... 12
Bijwerkingen ..................................................................................................................................................... 12
Gastro-intestinaal.......................................................................................................................................... 12
Bloedplaatjes................................................................................................................................................. 12
Renaal en cardiovasculair.............................................................................................................................. 12
Overgevoeligheidsreacties ............................................................................................................................ 13
Hepatotoxiciteit en hematologische toxiciteit .............................................................................................. 13
Interacties ......................................................................................................................................................... 13
Praktijk: keuze NSAID ........................................................................................................................................ 13
Individuele groepen NSAID ............................................................................................................................... 13
Salicylaten ..................................................................................................................................................... 13
Typische effecten ...................................................................................................................................... 13
Contra-indicaties ....................................................................................................................................... 14
Klinisch gebruik ......................................................................................................................................... 14
Intoxicatie.................................................................................................................................................. 14
Aspirine bij electieve chirurgie .................................................................................................................. 14
Para-aminofenol derivaten ........................................................................................................................... 14
Klinisch gebruik ......................................................................................................................................... 14
Farmacokinetiek ........................................................................................................................................ 15
Toxiciteit .................................................................................................................................................... 15
Indool- en arylazijnzuurderivaten ................................................................................................................. 15
Arylpropionzuurderivaten ............................................................................................................................. 16
Oxicams ......................................................................................................................................................... 16
Pyrazolonderivaten ....................................................................................................................................... 16
Selectieve COX-2 inhibitoren ........................................................................................................................ 16
Hoofdstuk 2: glucocorticoïden .............................................................................................................................. 17


1

, Inleiding............................................................................................................................................................. 17
Producten .......................................................................................................................................................... 17
Werkingsmechanisme ....................................................................................................................................... 17
Farmacokinetiek ................................................................................................................................................ 18
Farmacodynamiek ............................................................................................................................................. 18
Effecten op witte bloedcellen ....................................................................................................................... 18
Effecten op ontstekingsmediatoren.............................................................................................................. 18
Indicaties ........................................................................................................................................................... 19
Richtlijnen behandeling met glucocorticoïden ................................................................................................. 19
Bijwerkingen/ongewenste effecten .................................................................................................................. 19
Metabole effecten ........................................................................................................................................ 19
Feedback effecten ......................................................................................................................................... 20
Effecten op mesenchymale cellen ................................................................................................................ 20
Anti-inflammatoir en immuunsuppressief effect .......................................................................................... 20
Effecten in centraal zenuwstelsel (CZS) ........................................................................................................ 20
Andere ........................................................................................................................................................... 20
Risicopopulaties ................................................................................................................................................ 21
Hoofdstuk 3: tweede lijns anti-reumatische geneesmiddelen ............................................................................. 22
Inleiding............................................................................................................................................................. 22
Disease Modifying Antirheumatic Drugs (DMARDs) ......................................................................................... 22
Conventionele synthetische small molecule DMARDs (csDMARDs) ............................................................. 22
Methotrexaat (MTX) ................................................................................................................................. 22
Sulfasalazine .............................................................................................................................................. 23
Hydroxychloroquine .................................................................................................................................. 23
Leflunomide .............................................................................................................................................. 23
Biological DMARDs (bDMARDs) .................................................................................................................... 23
Targeted synthetic DMARDs (tsDMARDs) ..................................................................................................... 24
Andere immunomodulatoren ........................................................................................................................... 24
Ciclosporine ................................................................................................................................................... 24
Tacrolimus, sirolimus en derivaten ............................................................................................................... 24
Azathioprine .................................................................................................................................................. 25
Mycofenolaatmofetil..................................................................................................................................... 25
Monoclonale antistoffen ............................................................................................................................... 25
Hoofdstuk 4: farmacotherapie van migraine ........................................................................................................ 26
Medicijnen om aanval te couperen .................................................................................................................. 26
Niet-specifieke anti-migraine geneesmiddelen ............................................................................................ 26
Specifieke anti-migraine geneesmiddelen .................................................................................................... 27

2

, Moederkoornalkaloïden............................................................................................................................ 27
Triptanen ................................................................................................................................................... 27
Richtlijnen bij behandeling van migraine .......................................................................................................... 28
Profylactische therapie ..................................................................................................................................... 28
Hoofdstuk 5: farmacotherapie van jicht ............................................................................................................... 29
Inleiding............................................................................................................................................................. 29
NSAID ................................................................................................................................................................ 29
Colchicine .......................................................................................................................................................... 29
Glucocorticoïden ............................................................................................................................................... 30
Urostatica: allopurinol, febuxostat ................................................................................................................... 30
Uricosurica: probenecid .................................................................................................................................... 30
Recombinant uraat oxidase .............................................................................................................................. 31
Canakinumab .................................................................................................................................................... 31
Hoofdstuk 6: farmacotherapie van hooikoorts, urticaria, angio-oedeem: antihistaminica (type I allergie)......... 32
Inleiding............................................................................................................................................................. 32
Histamine .......................................................................................................................................................... 32
Synthese, distributie, vrijstelling, metabolisme ............................................................................................ 32
Farmacologische effecten ............................................................................................................................. 32
H1-receptor antagonisten.................................................................................................................................. 33
Eigenschappen, structuur, werkingsmechanisme ......................................................................................... 33
Farmacokinetiek ............................................................................................................................................ 33
Farmacodynamiek ......................................................................................................................................... 34
Indicaties ....................................................................................................................................................... 34
Bijwerkingen/ongewenste effecten .............................................................................................................. 34
Interacties ..................................................................................................................................................... 34
Bijzonderheden in verband met behandeling van urticaria .......................................................................... 35
Bijzonderheden in verband met behandeling van seizoensgebonden allergische rhino-conjunctivitis ....... 35
H2-receptor antagonisten.................................................................................................................................. 35
Hoofdstuk 7: farmacotherapie van astma ............................................................................................................ 36
Inleiding............................................................................................................................................................. 36
Astma stadia .................................................................................................................................................. 36
Behandelingstappen ..................................................................................................................................... 36
Anti-astma geneesmiddelen ............................................................................................................................. 36
Kortwerkende β2-mimetica ........................................................................................................................... 37
Werkingsmechanisme ............................................................................................................................... 37
Gebruik ...................................................................................................................................................... 37
Bijwerkingen/ongewenste effecten .......................................................................................................... 37

3

, Langwerkende β2-mimetica .......................................................................................................................... 37
Werkingsmechanisme ............................................................................................................................... 37
Gebruik ...................................................................................................................................................... 37
Corticosteroïden ........................................................................................................................................... 38
Werkingsmechanisme ............................................................................................................................... 38
Gebruik ...................................................................................................................................................... 38
Bijwerkingen/ongewenste effecten .......................................................................................................... 38
Theofylline..................................................................................................................................................... 38
Werkingsmechanisme ............................................................................................................................... 38
Gebruik ...................................................................................................................................................... 38
Bijwerkingen/ongewenste effecten .......................................................................................................... 39
Anti-cholinergica ........................................................................................................................................... 39
Werkingsmechanisme ............................................................................................................................... 39
Gebruik ...................................................................................................................................................... 39
Bijwerkingen/ongewenste effecten .......................................................................................................... 39
Leukotrieenreceptor antagonisten ............................................................................................................... 39
Werkingsmechanisme ............................................................................................................................... 39
Gebruik ...................................................................................................................................................... 40
Bijwerkingen/ongewenste effecten .......................................................................................................... 40
Andere geneesmiddelen ............................................................................................................................... 40
Aandachtspunten .......................................................................................................................................... 40
Inhalatiesystemen ......................................................................................................................................... 40
Hoofdstuk 8: farmacotherapie van anafylactische reacties .................................................................................. 41
Inleiding............................................................................................................................................................. 41
Symptomen ....................................................................................................................................................... 41
Oorzaak ............................................................................................................................................................. 41
Behandeling ...................................................................................................................................................... 41
Hoofdstuk 9: farmacotherapie van diabetes mellitus ........................................................................................... 43
Inleiding............................................................................................................................................................. 43
Insuline en analogen ......................................................................................................................................... 43
Structuur, vrijstelling, werking, effecten ....................................................................................................... 43
Farmacokinetiek ............................................................................................................................................ 44
Indicaties ....................................................................................................................................................... 44
Bijwerkingen/ongewenste effecten .............................................................................................................. 45
Orale diabetica .................................................................................................................................................. 45
Biguaniden .................................................................................................................................................... 45
Structuur, werking..................................................................................................................................... 45

4

, Farmacokinetiek ........................................................................................................................................ 45
Farmacodynamiek ..................................................................................................................................... 45
Indicaties ................................................................................................................................................... 45
Bijwerkingen/ongewenste effecten .......................................................................................................... 45
Sulfonylureumderivaten (sulfamiden) .......................................................................................................... 45
Structuur, werking..................................................................................................................................... 45
Farmacokinetiek ........................................................................................................................................ 46
Farmacodynamiek ..................................................................................................................................... 46
Indicaties ................................................................................................................................................... 46
Bijwerkingen/ongewenste effecten .......................................................................................................... 46
Interacties ................................................................................................................................................. 46
Gliniden ......................................................................................................................................................... 46
Thiazolidinedionen (glitazonen) .................................................................................................................... 46
Alfa-glucosidase inhibitoren.......................................................................................................................... 47
Gliptinen ........................................................................................................................................................ 47
Gliflozinen (SGLT2-inhibitoren) ..................................................................................................................... 47
Incretinemimetica (GLP..................................................................................................................................... 48
Hoofdstuk 10: farmacotherapie en preventie van osteoporose ........................................................................... 49
Inleiding............................................................................................................................................................. 49
Calcium.............................................................................................................................................................. 50
Vitamine D......................................................................................................................................................... 50
Bisfosfonaten .................................................................................................................................................... 50
Werkingsmechanisme ................................................................................................................................... 50
Farmacokinetiek ............................................................................................................................................ 51
Indicaties ....................................................................................................................................................... 51
Bijwerkingen/ongewenste effecten .............................................................................................................. 51
Selectieve oestrogeenreceptor modulatoren (SERM) ...................................................................................... 51
Werkingsmechanisme ................................................................................................................................... 51
Indicaties ....................................................................................................................................................... 51
Bijwerkingen/ongewenste effecten .............................................................................................................. 51
Teriparatide ....................................................................................................................................................... 52
Monoclonale antilichamen: denosumab, romosozumab ................................................................................. 52
Hoofdstuk 11: farmacotherapie van kanker ......................................................................................................... 53
Inleiding............................................................................................................................................................. 53
Terminologie ................................................................................................................................................. 53
Kankertherapie.................................................................................................................................................. 54
Bijwerkingen/ongewenste effecten en toxiciteit .......................................................................................... 54

5

, Methotrexaat (MTX) ..................................................................................................................................... 54
Plantderivaten/antimitotica: taxanen ........................................................................................................... 55
Specifieke cytostatica .................................................................................................................................... 55
Hormonale stoffen ........................................................................................................................................ 55
Glucocorticoïden ....................................................................................................................................... 55
Gonadotropine-releasing hormoon (GnRH) .............................................................................................. 55
Somatostatine analogen ........................................................................................................................... 55
Anti-oestrogenen ...................................................................................................................................... 56
Immuuntherapie ............................................................................................................................................... 56
Monoklonale antilichamen ........................................................................................................................... 56
Checkpoint inhibitoren (CI) ........................................................................................................................... 57
Tyrosine kinase inhibitoren ........................................................................................................................... 57
Specifieke biologicals .................................................................................................................................... 57
Hoofdstuk 12: supportieve therapie bij kankerbehandeling ................................................................................ 58
Botmetastasen .................................................................................................................................................. 58
Epoëtine ............................................................................................................................................................ 58
Myeloïde groeifactor, G-CSF ............................................................................................................................. 58
Anti-emetica ...................................................................................................................................................... 59
Aprepitant – netupitant .................................................................................................................................... 59
Hoofdstuk 13: farmacologische aspecten in palliatieve en terminale zorg .......................................................... 60
Inleiding............................................................................................................................................................. 60
Symptoomcontrole ........................................................................................................................................... 61
Pijn ................................................................................................................................................................ 61
Inschatten pijn........................................................................................................................................... 61
Inschatten patiënt en omgeving ............................................................................................................... 61
Principes .................................................................................................................................................... 61
Gastro-intestinale problemen ....................................................................................................................... 62
Nausea en braken ..................................................................................................................................... 62
Diarree....................................................................................................................................................... 62
Obstructie.................................................................................................................................................. 62
Obstipatie (constipatie)............................................................................................................................. 63
Dehydratatie ............................................................................................................................................. 63
Respiratoire problemen ................................................................................................................................ 63
Dyspnee..................................................................................................................................................... 63
Stridor ....................................................................................................................................................... 64
Doodsreutel (death rattle) ........................................................................................................................ 64
Neurologische problemen............................................................................................................................. 64

6

, Delier (verwardheid) ................................................................................................................................. 64
Epilepsie .................................................................................................................................................... 64
Angst ......................................................................................................................................................... 64
Medicatie toedieningsroutes ............................................................................................................................ 64
Palliatieve sedatie ............................................................................................................................................. 65
Euthanasie ......................................................................................................................................................... 65
Hoofdstuk 14: farmacotherapie van gastro-intestinaal stelsel ............................................................................. 66
Farmacotherapie van peptische aandoeningen: ulcera en gastroesophagal reflux disease (GERD) ................ 66
H2-receptor antagonisten.............................................................................................................................. 66
Eigenschappen, structuur, werkingsmechanisme ..................................................................................... 66
Farmacokinetiek ........................................................................................................................................ 66
Farmacodynamiek ..................................................................................................................................... 66
Indicaties ................................................................................................................................................... 66
Interacties ................................................................................................................................................. 66
Protonpomp inhibitoren (PPI) ....................................................................................................................... 66
Eigenschappen, structuur, werkingsmechanisme ..................................................................................... 66
Farmacokinetiek en farmacodynamiek ..................................................................................................... 67
Indicaties ................................................................................................................................................... 67
Bijwerkingen/ongewenste effecten .......................................................................................................... 67
Interacties ................................................................................................................................................. 67
Misoprostol ................................................................................................................................................... 67
Antacida ........................................................................................................................................................ 67
Antibiotica ..................................................................................................................................................... 67
GAstro-prokinetica ............................................................................................................................................ 68
Dopamine-2 receptorantagonisten ............................................................................................................... 68
Cisapride........................................................................................................................................................ 68
Anti-emetica ...................................................................................................................................................... 68
5-HT3 antagonisten........................................................................................................................................ 68
Glucocorticoïden ........................................................................................................................................... 68
Fenothiazines, butyrofenonen ...................................................................................................................... 68
Prokinetica .................................................................................................................................................... 68
H1-antihistaminica ......................................................................................................................................... 69
Anticholinergica ............................................................................................................................................ 69
Neurokininereceptor antagonisten ............................................................................................................... 69
Pancreasenzym-substituut ............................................................................................................................ 69
Laxantia ............................................................................................................................................................. 69
Bulk-laxantia, osmotische laxantia ................................................................................................................ 69

7

, Lokaal-irriterende, stimulerende laxantia ..................................................................................................... 69
Prucalopride .................................................................................................................................................. 69
Anti-diarrheïca .................................................................................................................................................. 70
Farmaca inflammatoir darmlijden (IBD)............................................................................................................ 70
Farmaca infestatie wormen .............................................................................................................................. 70
Addendum 1: geneesmiddelen en QT-verlenging................................................................................................. 71




8

,FARMACOLOGIE
DEEL 5
INLEIDING

Aurtocaïden = endogene stoffen die een belangrijke rol spelen in normale celhomeostase en in
pathofysiologische processen als antwoord op weefselschade

- Ontstekingsprocessen
- Allergische reacties
- Stoffen: NT, peptiden, VZ-derivaten, anorganische moleculen

Autocriene effecten = effect uitoefenen op de cel, die zelf de hormonen afscheidt

Paracriene effecten = effect uitoefen op nabij gelegen cellen, dan deze die hormonen afscheiden

FYSIOLOGISCHE EFFECTEN VAN PROSTANOÏDEN

Cyclo-oxygenase (COX)

- COX-1: constitutief enzyme dat tot expressie komt in meeste organen en belangrijke functie in orgaan
homeostase
- COX-2: induceerbare enzyme dat tot expressie komt door tussenkomst van LPS en cytokines, in cellen
van immuunsysteem en inflammatoire cellen

Cardiovasculair

- PGE2 en PGI2
o Relaxatie gladde spiercellen → daling bp en stijging perfusie
o Openhouden ductus arteriosus (ductus van Botalli) in utero
- PGF2α en TXA2
o Vasoconstrictie → stijging bp

Bloedplaatjes

- PGI2: inhibitie BP, > endotheel → remmen aggregatie
- TXA2: stimulatie BP, > BP → versterken aggregatie

Gastro-intestinaal

- PGE2 en PGI2: cytoprotectief
o Inhibitie maagzuursecretie
o Stimulatie mucussecretie
o Stijging mucosa doorbloeding (via vrijzetting NO)

Renaal

- PGE2 en PGI2
o Dilatatie afferente arteriolen → stijging renale doorbloeding
o In situaties met minder renale doorbloeding: OZS tonus, Ang II, nierinsufficiëntie
o Controle van water- en zoutexcretie via veranderingen renale perfusie
-


9

, - TXA2
o Constrictie afferente arteriolen → daling renale doorbloeding

Reproductieve organen

- Mannen:
o PG: conceptie, fertiliteit
o PGE2: relaxatie gladde spieren → erectie
- Vrouwen:
o PG
▪ Uteruscontracties tijdens menstruatie → dysmenorree, koliekpijnen
▪ Inductie abortus
▪ Cervixrijping en onderhouden uteruscontracties bij bevalling
o Inhibitie COX → onderdrukken premature arbeid (niet gewenst indien voldragen
zwangerschap)

Luchtwegen

- PGE2 en PGI2: bronchodilatatie
- PGF2α en TXA2: bronchoconstrictie

Centraal zenuwstelsel (CZS)

- PGE2
o Stijging temperatuur
o Stimulatie door IL-1 (endogeen pyrogeen) → vrijstelling IL-1 bij inflammatie

PROSTAGLANDINES EN INFLAMMATIE

Verschillende stimuli kunnen een inflammatoire reactie veroorzaken: mechanisch, warmte, hormonaal,
bacterieel…)

- Symptomen:
o Rubor (roodheid): PGE2 en PGI2 → vasodilatatie
o Calor (warmte): PGE2 en PGI2 → vasodilatatie
o Dolor (pijn): PG stimuleren gevoeligheid van afferente zenuwen voor bradykinine (BK) en
histamine → hyperalgesie
o Tumor (oedeem): PGE2 en PGI2 → vasodilatatie
- Acute fase
o Verhoogde capillaire permeabiliteit en vasodilatatie
o Vrijstelling autacoïden tgv weefselschade: histamine, serotonine, bradykinine, PG,
leukotriënen (LT), neuropeptiden
- Subacute fase
o Infiltratie leukocyten en macrofagen → neutralisatie toxisch agens
o Leukotriënen, PAF, cytokines (IL-1, TNF)
▪ Koorts, anorexie, mobilisatie leukocyten, inductie COX en LOX, inductie expressie
adhesie-moleculen, activatie T- en B-cellen, productie cytokines
- Chronische fase
o Fibrose
o Leukotriënen, PAF, cytokines (IL-1, TNF)
▪ Koorts, anorexie, mobilisatie leukocyten, inductie COX en LOX, inductie expressie
adhesie-moleculen, activatie T- en B-cellen, productie cytokines


10

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Focus op de essentie

Focus op de essentie

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper zGNK. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 68175 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Start met verkopen
€5,99  1x  verkocht
  • (0)
In winkelwagen
Toegevoegd