Hoofdstuk 3: Het strafprocesrecht
Basiskenmerken
De strafprocedure is de procedure volgens dewelke het strafrecht in België toegepast moet worden.
We onderscheiden twee fasen:
1. Het strafonderzoek (het vooronderzoek) onder leiding van de procureur des Konings of de
onderzoeksrechter
2. De behandeling door de rechtbank (voor zover er gedagvaard wordt). Dit wordt ook wel de
onderzoek ter zitting of ten gronde ofwel de vonnis fase genoemd
De functie van het strafprocesrecht is ook tweeledig:
De waarheidsvinding (in het algemeen belang)
Bescherming van individuele grondrechten (in het belang van de burger). Met andere
woorden: Binnen de procedure wordt er ook gefocust op de bescherming van het individu,
met zijn eigen individuele rechten en vrijheden ten opzichte van de Overheid die de
strafprocedure volgt
Er is dus een zoektocht naar een evenwicht tussen beide doelstellingen in het strafprocesrecht. Men
gaat steeds uit van het vermoeden van onschuld!
Basiskenmerken – Inquisitoir versus accusatoir
Wanneer je de strafprocedure bekijkt, dan kan je een onderscheid maken tussen twee vormen van
strafprocedures: inquisitoir of accusatoir. Dit zijn de twee types van strafprocedures die we in vele
landen vinden. Vaak hebben landen een voorkeur gegeven aan een van de twee types.
Bij de inquisitoire strafprocedure zal de overheid het verloop van de strafprocedure bepalen. Zij
kennen hun oorsprong in de continentale rechtsstelsels, bijvoorbeeld in de Europese Unie.
We zien een verticale processtructuur: De overheid bepaald het procesverloop
Het Openbaar Ministerie is de vertegenwoordiger van het openbaar belang. Het Openbaar
Ministerie in België maakt deel uit van een magistratuur. In de rechtszaal zitten zij ook op
een verhoging bijvoorbeeld. Zij zijn geen partij, zij vertegenwoordigen het algemeen belang!
De rechter speelt een actieve rol (conform de waarheidsvinding), denk aan dat de rechter de
beklaagde mag ondervragen
Het strafonderzoek is geheim
Niet-tegensprekelijk karakter onderzoek
Bij de accusatoire strafprocedure zullen de partijen bepalen. De Angelsaksische landen hebben
eerder dit als uitgangspunt, denk aan de Verenigde Staten.
We zien een horizontale processtructuur: De partijen bepalen het procesverloop
Het Openbaar Ministerie en de verdediging staan op gelijke voet
De rechter speelt een passieve rol (conform aanhoren versies) en is hier alleen maar een
‘arbiter’. De rechter zit er alleen maar om het wel/niet toe te staan of de advocaat/jury een
vraag mag stellen
Het strafonderzoek is openbaar
Tegensprekelijk karakter onderzoek: De partijen hebben meer inbreng om het verloop van
het onderzoek te beïnvloeden of te sturen
België kent een oorspronkelijk inquisitoir strafrechtsysteem (in tegenstelling tot de Angelsaksische of
Common Law-landen). Maar, gaandeweg kwam er een introductie van elementen uit de accusatoire
strafprocedure. We zagen een evolutie naar een participatieve strafrechtspleging waarin partijen
meer rechten kunnen laten gelden ten aanzien van het openbaar ministerie en de
onderzoeksrechter. In de Wet Franchimont van 12 maart 1998 was het mogelijk voor partijen om in
een onderzoek inzage en afschriften te vragen van het dossier. Ook mogen de partijen nu zelf
onderzoeksdaden vragen aan de onderzoeksrechter, denk bijvoorbeeld eraan dat een partij mag
Pagina 1 van 7
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lisaankersmit. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,69. Je zit daarna nergens aan vast.