Beginselen van het strafrecht en het strafprocesrecht
Hoofdstuk 1: Algemeen
Strafrecht en strafprocesrecht: Begrippen
Het strafrecht is het geheel van rechtsregels volgens hetwelk bepaalde gedragingen strafbaar
worden gesteld en gesanctioneerd (materieel strafrecht). Met andere woorden: Het strafrecht is de
inhoudelijke rechtstak. Dit zijn de rechtsregels waarin bepaald wordt welke gedragingen strafbaar
zijn. Het strafprocesrecht, de procedure, is het geheel van procedureregels volgens hetwelk het
strafrecht wordt toegepast, of nog, het geheel van rechtsregels met betrekking tot de opsporing,
vervolging en berechting van personen die ervan verdacht worden een misdrijf te hebben gepleegd
(formeel strafrecht). Het strafprocesrecht is meer het vormelijke. Dit zijn dus de rechtsregels voor de
opsporing, vervolging en berechting. Het strafrecht regelt de fundamenten. Dit is van openbare orde:
Dit houdt in dat je hier niet van kan afwijken, ook niet bij contracten (zelfs bij partnergeweld, zelfs
wanneer de vrouw haar klacht intrekt, het Openbaar Ministerie kan die man nog steeds
vervolgenwant het strafrecht is van openbare orde). Het strafrecht betreft de fundamenten van onze
samenleving.
Bronnen van het strafrecht – Wetten en wetboeken
Dit gaat over de bindende bronnen, de bronnen die we moeten volgen. Dit strafrecht vinden we in
een deel van De Grondwet en in Het Strafwetboek (1867). Het Strafwetboek bestaat uit Boek I (de
algemene beginselen met betrekking tot misdrijven en bestraffing, ofwel de algemene spelregels) en
Boek II (opsomming en beschrijving van de verschillende misdrijven en voorziene straffen). De
algemene beginselen van Boek I zijn van toepassing op de misdrijven opgesomd in Boek II, dit staat in
Art. 100 van het Strafwetboek. Het Strafwetboek dateert uit 1867 en is verreweg van compleet, dus
door de jaren heen zijn er nieuwe wetten gemaakt. Dit zijn de Aparte Basiswetten, om het
Strafwetboek te vervolledigen:
Interneringswet (5 mei 2014, wijziging door wet 4 mei 2016 en 6 juli 2017)
Wet opschorting, uitstel en probatie (29 juni 1964)
Jeugdbeschermingswet (8 april 1965)
Wet voorlopige plaatsing minderjarigen (1 maart 2002)
Wet Gemeentelijke Administratieve Sancties (24 juni 2013)
Rechtspositie veroordeelden vrijheidsstraf (17 mei 2006, wijziging door wetten van 5 mei
2019, 29 juni 2021 en 28 november 2021)
De bijzondere strafwetten bevatten strafbepalingen die niet in het Strafwetboek zijn opgenomen
(complementair aan het Strafwetboek), ofwel deze bijzondere strafwetten hebben betrekking op
misdrijven die men in 1867 nog niet had voorzien. Voorbeelden zijn de drugwet (24 februari 1921) en
de wapenwet (8 juni 2006). De algemene beginselen van Boek I Strafwetboek zijn toepasselijk op de
bijzondere strafwetten (Art. 100 Strafwetboek), tenzij (2 uitzonderingen):
1. De bijzondere strafwet bevat zelf een afwijkende regeling
2. De artikelen uit het Strafwetboek met betrekking tot de strafbare deelneming en de
verzachtende omstandigheden gelden niet voor de bijzondere wetten, tenzij deze dit zelf
uitdrukkelijk voorzien
Dit zijn de algemene bepalingen. De regionale deelstaten kunnen in de decreten (wetgeving) die zij
zelf maken, ook strafbepalingen voorzien. Denk aan het bosdecreet: Dit behoort tot de Vlaamse
deelstaat bevoegdheid. Hier staat in wat je allemaal wel en niet mag doen in een bos en er staat bij
welke straf je hiervoor krijgt. Het gros van de strafwetgeving in België is federale materie. Er is nog
niet zo veel regionale strafwetgeving in de decreten.
Bronnen van het strafprocesrecht – Wetten en wetboeken
De bindende bronnen zijn De Grondwet, Het Wetboek van Strafvordering (1808) en Het Gerechtelijk
Wetboek (10 oktober 1967). Het Gerechtelijk Wetboek bevat, naast de rechterlijke organisatie, de
gemeenrechtelijke procedureregels (dit is ruimer dan enkel het strafprocesrecht). Wat geen
Pagina 1 van 2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lisaankersmit. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.