RECHT VOOR WELZIJNSWERKERS
INLEIDING TOT HET RECHT
HET BEGRIP ‘RECHT’
Als zelfstandig naamwoord
Gerechtigheid, rechtvaardigheid
Wettelijke of morele bevoegdheid
Voorrecht
Heffing, belasting
Groep van bij de wet vastgestelde rechtsregels
Rechtsgeleerdheid Objectieve recht
Rechtspraak
Definitie van recht
Algemeen aanvaarde definitie van objectieve recht:
Een rationeel opgebouwd geheel van begrippen en normen opgesteld, of minstens bekrachtigd door de
samenleving met als doelstelling de ordening van de maatschappij en die afdwingbaar zijn ten opzichte van
iedereen door een bevoegde overheid.
Geheel van regels
Verbonden op een logische en rationele wijze
Juridische oplossing als de juiste normen en denktechnieken worden toegepast
Normen = gedragsregels die kunnen bevelen, verbieden of handelingen toelaten
Opgesteld, minstens bekrachtigd door de samenleving
Parlementaire democratie
Bekrachtiging van de samenleving wordt nagestreefd
Ordening van de maatschappij
Moet verhinderen dat het recht van de sterkste geldt
Inhoud van het recht doet ertoe best mogelijke rechtsnormen maken
Normen in wetten omgezet toepassen
“Dura lex, sed lex”: de wet is streng, maar het is de wet
Algemeenheid, objectiviteit en rechtszekerheid
Afdwingbaar door een bevoegde overheid ten opzichte van iedereen
Bevoegde overheden kunnen elke rechtsregel afdwingen
Sancties: strafzaken opgelegd door overheid
Getoetst worden of een regel al dan niet recht is
Afdwingen: straffen bij misdrijven, dwingen te betalen, dwingen iets te doen en verbieden iets te doen
VERSCHIL LAND TOT LAND
Codificatie
Recht is opgetekend in systematische wetboeken die van overheidswege zijn afgekondigd
Geheel Europa vanaf 19e eeuw UITZONDERING: Engeland
Gebaseerd op niet uitgeschreven recht (inheemse en geleerde recht)
Voorbeeld: Code Civil aka Belgisch Burgerlijk Wetboek (Napoleon)
Common Law-traditie
1
, In Engeland
Voortgebouwd op het gewoonterecht
Rechtspraak belangrijke bron van recht
Verjaring enkel in beperkte mate bij lichte misdrijven
BRONNEN VAN HET RECHT
1. Wetgeving: wetteksten en besluiten
a. Internationale verdragen (vb. instellingen van Europese Unie)
i. Bilateraal: tussen twee staten
ii. Multilateraal: tussen meerdere staten
b. Grondwet
i. Inrichting en structuren van onze samenleving
ii. Fundamentele rechten en vrijheden van de bewoners
iii. Enkel wijziging 2/3 meerderheid van parlement
iv. Grondwettelijk Hof: nagaan of de grondwet wordt nageleefd
c. Wet – decreet – ordonnantie
i. Federale staat wetten
ii. Gemeenschappen (Waals en Vlaams) decreten
iii. Brusselse Gewest ordonnanties
d. Koninklijk en ministerieel besluit
i. Uitvoerende macht, besluiten
e. Provincieraadbesluit
f. Gemeenteraadbesluit
2. Gewoonterecht: normen die lange tijd op eenzelfde wijze door een bepaalde gemeenschap zijn
nageleefd in de overtuiging dat dit zo hoort, maar niet zijn neergeschreven.
a. Code Napoleon
3. Rechtspraak: geheel van uitspraken door verschillende rechtbanken, toepasselijk maken van
algemene regels op individuele gevallen
4. Rechtsleer; geheel van juridische teksten die door juristen worden geschreven rond juridische
onderwerpen
5. Algemene rechtsbeginselen: algemene principes die al eeuwen erkend worden en algemene
denkkaders vormen
6. Billijkheid: vage vorm van recht, geestestoornis
Schema
Recht Publiek Privaat Nieuwe takken
Internationaal Verenigde Naties Internationaal
Europese Unie Privaatrecht
Bilaterale/multilaterale
verdragen
Nationaal Grondwettelijk recht Burgerlijk recht
Administratief recht Handelsrecht
Strafrecht Vennootschapsrecht
Fiscaal recht
Gerechtelijk recht
Bijzondere gevallen Arbeidsrecht, sociaal
zekerheidsrecht,
economisch recht…
Onderscheid publiek – privaat
2
, Publiek:
Organisatie van de samenleving
Structuur van de staat en de supranationale (bovennationale) structuren
Bepaalt hoe de overheid functioneert
Relatie overheid – burgers vastleggen
Volledig dwingend
Privaat
Verhoudingen tussen individuen, groepen en rechtspersonen onderling
Deels dwingend
Openbare orde
Nationaal recht
Verzameling van alle rechtsregels die van toepassing zijn binnen de grenzen van een internationaal erkende
staat, zowel wat zijn eigen organisatie betreft als de verhoudingen tussen zijn onderdanen en inwoners.
Nationaal publiek recht
Staatsrecht: grondwet
Administratief recht: werking van de staatsadministratie en de toegang daartoe door de burger
Strafprocesrecht: vervolgen van individuen die in conflict komen met de strafwet (strafrechtbanken)
Fiscaal recht: reglementering van inkomsten die via belastingen worden verkregen
Gerechtelijk recht: organisatie, bevoegdheden en procedure voor rechtbanken
Nationaal privaatrecht
Burgerlijk recht: Code Napoleon/Burgerlijk wetboek
Handelsrecht: Wetboek van koophandel en de rechtbank van koophandel
Internationaal recht
Internationaal publiek recht
Onderlinge betrekkingen met elkaar + hoe ze hun afspraken vastleggen
Kracht van wet binnen de staat
Internationaal privaatrecht (IPR)
Welk recht van welk land is toepasselijk rechtskeuzerecht
Welke rechtbank voor welk land bevoegd is
Hoe andere landen die rechtelijke uitspraak zullen erkennen en uitvoeren –> internationaal
procesrecht
Geen oplossingen voor conflicten
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper saarvandervurst. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
