- De stelling van Luhman dat modernisering gepaard gaat met functionele
differentiëring van de maatschappij in relatief autonome deelsystemen is verenigbaar
met het rechtspositivisme van H.L.A. Hart.
- In het systeem van Luhman houdt ‘cognitief open’ in dat verschillende deelsystemen
wel met elkaar kunnen interageren, maar regels daarvoor eerst vertaald moeten
worden naar het andere deelsysteem.
- Volgens Luhmann is de moderne maatschappij functioneel gedifferentieerd in
cognitief open en operationeel gesloten deelsystemen.
- In voormoderne tijden was er geen sprake van moderne differentiatie.
- De procedurele legitimatie van het recht impliceert dat de primaire geldingsgrond van
een wet niet haar inhoudelijke rechtvaardigheid is.
- De procedurele legitimatie van het recht is een gevolg van de toenemende
levensbeschouwelijke heterogeniteit van de maatschappij en van de functionele
differentiatie van de maatschappij in deelsystemen.
- Het is kenmerkend voor voormoderne denken dat uit het zijn men een behoren.
Moderne filosofen zullen zeggen dat men een ‘behoren’ (normatief) nooit kan
afleiden uit een descriptieve norm.
- In Luhman’s theorie betreffende de functionele differentiatie van de maatschappij in
deelsystemen sluit de operationele geslotenheid van het recht, invloed van het recht
op de moraal niet uit.
- In Luhman’s theorie betreffende de functionele differentiatie van de maatschappij in
deelsystemen sluit de operationele geslotenheid van het rechtssysteem niet uit dat
de meerderheidsmoraal de inhoud van de rechtsregels mede bepaalt.
- Ten gevolge van de godsdienstoorlogen verschuift het accent in de vroegmoderne
rechtsopvatting van het hogere recht naar de menselijke wet.
- Fout: Ten gevolge van de godsdienstoorlogen verschuift het accent in de
vroegmoderne rechtsopvatting van de menselijke wet naar het natuurrecht.
- Fout: De procedurele legitimatie van het recht is gebaseerd op een set van spelregels
die ontstaan zijn ten gevolge van het atheïstisch worden van de maatschappij.
- Fout: Luhman’s theorie betreffende de zelfreferentiële operationele geslotenheid van
het rechtssysteem, vertoont meer verwantschap met de rechtsfilosofie van Fuller dan
met die van Kelsen.
1
, - Fout: In Luhman’s theorie betreffende de functionele differentiatie van de
maatschappij in deelsystemen, worden recht, moraal en techniek als operationeel
gesloten systemen opgevat.
- Fout: In Luhman’s theorie betreffende de functionele differentiatie van de
maatschappij in deelsystemen impliceert de operationele geslotenheid van het
rechtssysteem dat de godsdienst geen invloed kan hebben op het recht.
- Fout: Procedurele legitimatie van het recht impliceert dat de primaire
geldigheidsgrondslag van een rechtsregel zijn inhoudelijke rechtvaardigheid is.
- Fout: In moderne maatschappijen hebben recht en moraal niets met elkaar te maken.
Rechtspositivisme:
- Volgens rechtspositivisten dient er een onderscheid te worden gemaakt tussen het
recht zoals het is en het recht zoals het hoort te zijn.
- Voor rechtspositivisten is niet alles wat juridisch verplicht is moreel verplicht.
- Religieuze fundamentalisten zullen in beginsel geen aanhangers van het
rechtspositivisme zijn.
- Fout: Het rechtspositivisme stelt dat de moraal geen invloed mag uitoefenen op de
totstandkoming van rechtsregels.
Austin:
- Volgens Austin is een rechtsregel een bevel van een soeverein vergezeld van een
sanctie.
- Fout: Austin pleit voor een actualisering van het natuurrecht.
Hans Kelsen:
- Kelsen pleit voor een zuivere rechtsleer.
- In ‘Wat is gerechtigheid?’ bekritiseert Kelsen de categorische imperatief, het
gelijkheidsbeginsel en de gulden regel als maatstaven van rechtvaardigheid.
- De Kelseniaanse Grundnorm is een handelingsvoorschrift gericht tot de
staatsorganen.
2
, - Kelsen is een voorstander van een formele democratieopvatting die
antidemocratische ideologieën toelaat.
- Volgens Kelsen is het natuurrecht binnen de context van de moderne maatschappij
logisch onhoudbaar.
- Fout: Volgens Kelsen is het natuurrecht, ongeacht het achterliggende wereldbeeld,
logisch onhoudbaar.
- Fout: Volgens Kelsen is de Grundnorm de hoogste norm van het rechtssysteem.
- Fout: Kelsen verkiest de gulden regel boven de categorische imperatief als beginsel
van gerechtigheid.
- Fout: Voor Kelsen was het nazirecht juridisch niet bindend wegens zijn intrinsieke
onrechtvaardigheid.
Hart:
- Primaire regels in de zin van Hart, zijn geboden of verboden.
- De corona regel die ons verplichtte om een mondmasker te dragen en anderhalve
meter afstand te houden, is een primaire regel in de zin van Hart.
- Een berechtigingsregel is een secundaire regel in de zin van Hart.
- Volgens Hart identificeren totalitaire regimes recht en moraal.
- Fout: De regels waarin de hoogte van boetes worden bepaald die opgelegd worden
bij het schenden van verkeersregels, zijn secundaire regels in de zin van Hart.
- Fout: Volgens Hart is het recht een verzameling van regels en beginselen.
- Fout: Hart stelt dat de rechter gebonden is aan de beginselen die hij in een moeilijk
geval tegen elkaar afweegt.
Fuller:
- Volgens Fuller dient een rechtsregel steeds een interne moraliteit te bezitten.
- Fuller verwerpt de positivistische scheiding van recht en moraal.
- Fuller pleit niet voor een scheiding van recht en moraal.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lunadekock. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,09. Je zit daarna nergens aan vast.
