Samenvatting

Samenvatting strafprocesrecht en mensenrechten, direct geslaagd

1 keer verkocht

Vak
Strafprocesrecht

Instelling
Vrije Universiteit Brussel (VUB)

Met het gebruik van deze samenvatting ben ik meteen geslaagd.

[Meer zien]

Voorbeeld 4 van de 84 pagina's

Bekijk voorbeeld

Geupload op 4 juli 2023
Aantal pagina's 84
Geschreven in 2022/2023
Type Samenvatting

direct geslaagd
strafprocesrecht en mensenrechten
samenvatting

€9,09

In winkelwagen

Opslaan

100% tevredenheidsgarantie
Direct beschikbaar na je betaling
Lees online óf als PDF
Geen vaste maandelijkse kosten

Strafprocesrecht en
mensenrechten

Les 1: instellingen en organen van het strafproces

Situering van het strafproces:
 Het strafproces = omvat grosso modo vier fasen:
1) strafrechtelijk onderzoek: het opsporen van misdrijven en van de vermoedelijke
daders ervan
2) vervolging: het voor de rechter brengen van de verdachten of
inverdenkinggestelden
3) berechteging: de besluitvorming van de feitenrechter
4) strafuitvoering: de tenuitvoerlegging van de gebeurlijk opgelegde straffen
o Doelstelling wordt bereikt via balans tussen instrumentaliteit &
rechtsbescherming

Basistekst?
= Wetboek van Strafvordering (telt 32+(647-8) (boek 1 start pas met art.8) artikelen)
 Wet van 17 april 1878 houdende de voorafgaande titel van het Wetboek van Sv (telt
32 bepalingen) & Boek I wetboek van strafvordering: de gerechtelijke politie en de
officieren die ze uitoefenen (Art. 8 tot en met 136ter)
 Boek II wetboek van strafvordering: het gerecht (art. 137-647 Sv.)

Belangrijke hervorming Wet Franchimont 12 maart 1998 (meer tegenspraak) en Potpourri II-
wet (Wet van vijf februari 2016 tot wijziging van het strafrecht en de strafvordering en
houdende diverse bepalingen inzake justitie) – de Potpourri II-wet betrof voornamelijk de
hervorming van het straf- en het strafprocesrecht

Op 21 december 2017 werd via arrest nr. 148/2017 van het Grondwettelijk Hof diverse
artikelen van deze wet vernietigd (zie ook bijvoorbeeld art. 60 Sw)

Bijzondere wetten (zoals de Wet op het politieambt)

 Er zijn 2 hervormingen van het wetboek van strafvordering: 1998 Wet Franchimont,
2016 Potpurri wet
 Wetboek van strafvordering telt 2 boeken:
o 1) de gerechtelijke politie en de officieren die ze uitoefenen
o 2) het gerecht

Bestuurlijke & gerechtelijke politie

1

,  Bestuurlijke politie ≠ gerechtelijke politie (eerste actor)

 Bestuurlijke politie ziet toe op handhaving openbare orde & voorkomen van
misdrijven = vooral preventieve opdracht – staan ingevolge art. 5 lid 1 (p136?) Wet
politieambt onder gezag van bestuurlijke overheden

 Gerechtelijke politie heeft tot doel misdrijven opsporen en bewijzen verzamelen –
het overdragen van de (vermoedelijke) dader aan rechter = “repressieve politie”
 Zie echter ook art. 28 § 2 Sv (p149?) in verband met proactieve recherche
 De gerechtelijke politie werkt onder gezag van de gerechtelijke autoriteiten (art. 367
lid 1 Sv) (p258)
 Waakhond Comité P – Comité I

Lokale & federale politie
 Het juridisch statuut van de lokale politie is geregeld in art. 2 lid 2 WGP
 Opdracht lokale politie betreft basispolitiezorg – alle opdrachten van bestuurlijke &
gerechtelijke politie die nuttig zijn voor beheer van lokale gebeurtenissen en
criminele fenomenen die zich voordoen op grondgebied politiezone – elke
politiezone beschikt over een lokaal politiekorps
 Leiding van lokale politie berust bij gemeenteraad (& eventueel politieraad en
politiecollege in meergemeentezones)

 Het juridisch statuut van de federale politie is verankerd in art. 3 lid 3 WGP
 Federale politie bevoegd voor gespecialiseerde en supralokale aangelegenheden van
bestuurlijke & gerechtelijke politie – opereert over het hele grondgebied – leiding
wordt waargenomen door gerechtelijk directeur (in samenspraak met procureur des
konings)

Het openbaar ministerie
 Het openbaar ministerie (tweede actor) wordt in de volksmond ook aangeduid als
”parket” of ”staande magistratuur”

= Magistraten OM – benoemd door de Koning (art. 153 GW), na tussenkomst Hoge Raad van
Justitie (art. 151 GW)

Art. 153: De Koning benoemt en ontslaat de ambtenaren van het openbaar ministerie bij de
hoven en rechtbank
Art. 151 § 1. De rechters zijn onafhankelijk in de uitoefening van hun rechtsprekende
bevoegdheden. Het openbaar ministerie is onafhankelijk in de individuele opsporing en
vervolging onverminderd het recht van de bevoegde minister om de vervolging te bevelen
en om de bindende richtlijnen van het strafrechtelijk beleid, inclusief die van het opsporings-
en vervolgingsbeleid, vast te leggen.
Via deze bedoelde minister beschikken de regeringen van de gemeenschappen en de
gewesten, (…) bovendien over het recht om de vervolging te bevelen in de aangelegenheden
die tot hun bevoegdheden behoren. (…)
§ 2. Er bestaat voor geheel België een Hoge Raad voor de Justitie. Bij de uitoefening van zijn
bevoegdheden respecteert hij de onafhankelijkheid bedoeld in § 1.

2

,  Er bestaat een functionele scheiding tussen OM in eerste aanleg (= parket onder
leiding van procureur des konings) – OM in hoger beroep (= Parket-Generaal olv
procureur-generaal bij het Hof van Beroep) – beide oefenen op hun niveau de
strafvordering uit

We bespreken hierna het vijfvoudig takenpakket van het OM, maar om het verschil tussen
beide OM’s te snappen zijn volgende taken relevant:
 OM in eerste aanleg (het parket): uitoefenen strafvordering eerste aanleg
 OM in hoger beroep (het parket-generaal): uitoefenen strafvordering in graad van
beroep

! Bovendien heeft parket-generaal ook nog volgende bijkomende taken: tenuitvoerlegging
richtlijnen strafrechtelijk beleid van minister van justitie + waken in het rechtsgebied (in
overleg met PK’s/arbeidsauditeurs rechtsgebied) over coherente uitoefening strafvordering

 Er zijn in België twaalf gerechtelijke arrondissementen en 14 parketten

Informatie over de procureurs “en hun subtituten” vind je in het vierde hoofdstuk Sv (artt.
22-47trediecies) (p149)

HOOFDSTUK IV. - DE PROCUREURS DES KONINGS EN HUN SUBSTITUTEN.

AFDELING I. - BEVOEGDHEID VAN DE PROCUREUR DES KONINGS BETREFFENDE DE
GERECHTELIJKE POLITIE.

Art. 22. (W 1994) De procureurs des Konings zijn belast met de opsporing en de vervolging
van de misdrijven die tot de bevoegdheid van de hoven van assisen, de correctionele
rechtbanken en van de politierechtbanken behoren behalve, voor de twee laatstgenoemde
gerechten, wanneer de strafvordering aan de arbeidsauditeur is opgedragen.
(…)
 Verder zijn er 5 hoven van beroep, 5 procureurs-generaal & 1 federale procureur

Extra:
+ parketjuristen
Juristen die bij het OM werken en die de procureur des konings of zijn substituten helpt bij
het voorbereiden van juridisch studiewerk

Taak van het OM:
 Taak van het OM is vijfledig:
1) leiding opsporingsonderzoek
2) uitoefenen van de strafvordering
3) vervolgen/seponeren
4) waken over toepassing van de wet
5) uitvoeren van strafrechtelijke uitspraken

3

, zie voor de laatste kerntaak ook de cursus Materieel strafrecht

Leiding over het opsporingsonderzoek (1)
 Leden OM = hoedanigheid van gerechtelijke politie – opsporen en vaststellen
misdrijven ≠ leiding politioneel onderzoek: gevoerd door politiediensten
 Onderzoek geleid door het OM = opsporingsonderzoek (OO)
 Onderzoek geleid door de onderzoeksrechter = gerechtelijk onderzoek (GO)
= Vooronderzoek in strafzaken = OO en/of GO
 Anders dan OO heeft GO een relatief zware procedure (regeling van de rechtspleging,
beschikking van de raadkamer, hoger beroep bij de kamer van
inbeschuldigingstelling) – we bekijken dit later uitvoerig
o OO kan eindigen met een seponering
o GO moet altijd eindigen met een officiële sluiting (raadkamer of kamer van
inbeschuldigingstelling)

Uitoefening van de strafvordering (2)
 Uitgangspunt = art 22 Sv
 “De procureurs des Konings zijn belast met de opsporing en de vervolging van de
misdrijven die tot de bevoegdheid van de hoven van assisen, de correctionele
rechtbanken en van de politierechtbanken behoren behalve, voor de twee
laatstgenoemde gerechten, wanneer de strafvordering aan de arbeidsauditeur is
opgedragen.”

 Vervolgingsprerogatief OM
o “oefent uit” en niet “beschikt” (hoewel minnelijke schikking werd uitgebreid)

 Is partij bij de strafvordering maar kan niet worden gewraakt (dit in tegenstelling tot
de rechter) – geen tegenpartij van de beklaagde (vergelijk met het Angelsaksische
systeem)

Vervolgen of seponeren (3)
 Stelsel van de legaliteit der vervolgingen versus de opportuniteit van de vervolging –
België = opportuniteitsstelsel

Art. 28quater:
“Rekening houdend met de richtlijnen van het strafrechtelijk beleid, vastgesteld krachtens
artikel 143quater GerW, oordeelt de procureur des Konings over de opportuniteit van de
vervolging. Hij geeft de reden aan van de beslissingen van seponering die hij terzake neemt.”
“Hij oefent de strafvordering uit op de wijze door de wet bepaald.”
“ De opsporingsplicht en het opsporingsrecht van de procureur des Konings blijven bestaan
nadat de strafvordering is ingesteld. Deze plicht en dit recht houden evenwel op te bestaan
voor de feiten die bij de onderzoeksrechter zijn aangebracht voor zover het
opsporingsonderzoek zijn prerogatieven bewust zou aantasten, (…) voor zover de met de
zaak belaste onderzoeksrechter niet zou beslissen het gehele onderzoek zelf voort te
zetten.”

 Opportuniteit van de vervolgingen

4

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Focus op de essentie

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.