Volledige samenvatting van het opleidingsonderdeel Oculaire Farmacologie met afbeeldingen. Ik had zelf een 16/20 op het examen door het leren van deze samenvatting. Veel succes!
Farmacotherapie steunt op lokale/systemische toediening van GM voor het oog zijn beide een uitdaging
WANT het oog is moeilijk bereikbaar
- Oog is goed afgeschermd van buitenwereld en van de rest van het lichaam
- Door oculaire barrières is er een zeer lage biobeschikbaarheid van lokale en systemisch toegediende
GM er zal dus maar heel weinig van het GM effectief het oog binnendringen en zo in het
kamerwater terechtkomen
DYNAMISCHE BARRIÈRE
Verandert door de tijd
Bv. De traanfilm
Traanfilm bestaat uit 3 lagen:
- Lipiden laag: afgescheiden door klier van Meyboom traanfilm verdampt minder snel
- Waterige laag: hierin zitten zouten, bacteriedodende enzymen, proteïnen beschermt tegen
invloeden van buitenaf
- Mucus laag: afgescheiden door bekercellen in de conjunctiva houdt de traanfilm op het oppervlak
en spreid de tranenfilm uit
Traanfilm als dynamische barrière:
- Waterige laag
Verdunnen van het GM
Snelle nasolacrimale drainage:
na een paar minuten heb je eigenlijk al een afvoer naar de neus waardoor het GM niet genoeg tijd
heeft om het oog binnen te dringen
(dit zorgt voor systemische bijwerkingen door opname van GM in bloedstroom)
Veel vrije zenuwuiteinden in de cornea: als het GM je irriteert, is er een traanreflex waardoor het
GM nog sneller wordt afgevoerd
Proteïnen, mucinen, enzymen die GM snel kunnen afbreken
- Mucine laag
Capteren van GM deze laag is een beetje plakkerig
- Volume-toename traanvocht:
oogdruppel = 25-75µl conjunctivale zak kan 30µl vasthouden
Verlies oogdruppel = verlies GM kleinere druppel?
Nadeel 1: sterker geconcentreerd irritatie met traanvorming en meer knipperen
Nadeel 2: je voelt niet of er wel of niet gedruppeld is
,STATISCHE BARRIÈRE
= opgebouwd zodanig dat het moeilijk doordringbaar is
Bv. De cornea
- Epitheel:
Celmembranen zijn lipofiel: hydrofiele GM wordt afgestoten door celmembranen
Tight junctions aanwezig waardoor GM niet tussen lipofiele celmembranen past
DUS: epitheel is toegankelijk voor lipofiele stoffen passieve diffusie van GM transcellulair
MAAR: Na EDTA in GM kan ervoor zorgen dat intercellulaire ruimte tussen epitheelcellen vergroot
zo kan een hydrofiel GM toch door het epitheel
- Stroma:
Collageenvezels creëren hydrofiel milieu: lipofiele GM worden dus niet toegelaten
Collageenvezels zijn parallel geschikt (= liggen mooi op elkaar // met opp): moleculen met een
groot moleculair gewicht worden hierdoor tegengehouden
- Endotheel:
Lipofiele cellen: hydrofiele GM worden dus opnieuw niet toegelaten
De cornea is dus een moeilijk milieu voor het GM om door te dringen een oogdruppel/oogzalf zal dus een
lage biobeschikbaarheid overhouden
Bv. De conjunctiva
Contactoppervlak = 20x groter dan bij de cornea MAAR verlies door opname in BV van de conjunctiva
systemische bijwerkingen
METABOLE BARRIÈRE
- Efflux mechanismen in celmembraan van cornea epitheel, conjunctiva epitheel, endotheelcellen van
BV in retina, iris, ciliair lichaam transporteren moleculen terug uit de cel
Bv. P-glycoproteïne: pakken GM vast en gooien het meteen weer buiten en vermijden zo dat
schadelijke stoffen in retina terechtkomen
- Metabolisatie via talrijke enzymen in weefsels oog: zowel via fase I als fase II reacties
Bv. Cytochroom P450 enzymen = CYP-enzymen die GM afbreken/omzetten zodat ze hun originele
functie niet meer kunnen vervullen
INTRA-OCULAIR MILIEU
Bloed-kamervocht barrière = barrière tussen het bloedplasma en het kamervocht: Voorkomt dat plasma-
eiwitten in kamervocht terechtkomen zou kamervocht troebel maken
Bloed-retina barrière = barrière tussen bloedplasma en retina : Strikte controle van transport van ionen,
proteïnen, voedingsstoffen en water in/uit retina
DUS GM systemisch toedienen: GM wordt er vaak uit gefilterd door barrière
Besluit:
, Lokale en systemische toediening van GM bij oculaire therapie hebben lage biobeschikbaarheid
- Lokale toediening: 5% van toegediende dosis bereikt het doelwit in het oog
- Selectiviteit en transport van efflux mechanismen zorgen voor lage biobeschikbaarheid van GM die
systemisch worden toegediend
DUS:
- Goede druppeltechniek zodat de 5% zeker behaald wordt
- Grote dosering van GM (maar vaak systemische bijwerkingen!)
OVERZICHT OCULAIRE TOEDIENINGSWEGEN EN -VORMEN
OCULAIRE TOEDIENINGSWEGEN
TOPISCHE TOEDIENING VAN OOGPREPARATEN
= plaatselijke instillatie van farmaca
- Wordt het meest gebruikt en is makkelijkst mensen kunnen het thuis zelf doen en de meesten
hebben hier geen schrik voor
- Wordt toegepast voor allerlei aandoeningen: infectie, ontsteking, post-operatief, glaucoom…
- Voordelen:
Niet invasief
Laagdrempelig
Mogelijk in thuissituatie
Gereguleerde afgifte mogelijk
- Nadelen:
Enkel voor anterieure oogsegment
Slechts 5% bereikt doelwit frequente toediening is noodzakelijk
Vaak gebrekkige therapietrouw veel mensen vergeten te druppelen waardoor de dosis niet
altijd hoog genoeg blijft
Hoge dosering: lokalen en systemische bijwerkingen
Biobeschikbaarheid vermeerderen:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper studenteOOGZORG. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
