Samenvatting

Samenvatting Inspanningsfysiologie

0 keer verkocht

Vak
Inspanningsfysiologie

Instelling
Universiteit Antwerpen (UA)

zeer uitgebreide samenvatting van het vak inspanningsfysiologie. gedoceerd door Dirk Vissers, Laure De Cock & Samera in het jaar . Ik behaalde met behulp van deze samenvatting een 17/20.

[Meer zien]

Voorbeeld 8 van de 105 pagina's

Bekijk voorbeeld

Geupload op 12 juli 2023
Aantal pagina's 105
Geschreven in 2022/2023
Type Samenvatting

Volgen

Femkexloos Lid sinds 3 jaar 33 documenten verkocht

€7,99

In winkelwagen

Opslaan

100% tevredenheidsgarantie
Direct beschikbaar na je betaling
Lees online óf als PDF
Geen vaste maandelijkse kosten

2022-2023 Inspanningsfysiologie
3e bachelor REVAKI, semester 2

Femke Loos

,Inspanningsfysiologie 2022-2023 Femke Loos

HFD 1: ENERGIE
BIO-ENERGETICS

FOTOSYNTHESE

- Door Chlorofyl kunnen planten zonlicht, CO2 & water gebruiken voor groei + productie O2 & glucose
➢ Dieren &mensen voeden zich met planten om energie op te nemen.

➔ Energie die wij gebruiken komt indirect v de zon!

Wij halen ons macro’s hieruit:
- Koolhydraten
Belangrijke brandstof
- Vet
- Proteïne Brandstof als de andere op zijn MAAR is
eerder voor herstel v weefsel

ENERGIE

- Zonne-energie: planten & groenten
- Voedsel: energiebron
- Energieopslag: ATP
➢ Er is maar een kleine dosis ATP dus moet constant w bijgemaakt adhv verschillende manieren
 Gemaakt door mitochondriën
➢ Splitst tot ADP & energie komt vrij
➢ Belangrijkste molecule om energie te leveren

Principe v kettingreacties
- = energie uit voeding w niet rechtstreeks gebruikt MAAR opgeslagen

VOEDING

Bevat 3 macronutriënten:
- Lipiden (Energie-bron)
- Koolhydraten (Energie-bron)
- Eiwitten (bouwstenen)

LIPIDEN // VET
- Oxidatie werkt in 2 richtingen

KOOLHYDRATEN
- Acteyl co-enzyme A w aangemaakt MAAR bij te veel kan het terug als vet w opgeslagen

➔ Vet krijg je niet alleen door te veel vet te eten MAAR ook door koolhydraten

1

,Inspanningsfysiologie 2022-2023 Femke Loos

ATP:

De snelle energieafgifte v energie uit ATP
- Gebeurd door anaërobe hydrolyse v ATP-molecule om energie vrij te maken.

De snelle hersynthese/resynthese v ATP uit PCr
- Fosfocreatine (PCr) = snel & energierijk reservoir in de cel.
- Grote hoeveelheid vrije energie komt vrij als binding tussen PCr & fosfaatmolecule gesplitst w door
creatinekinase
➢ -43,3 kJ/mol vrije energie w hierbij gegenereerd & kan opgeslagen w in ATP.

➔ Snelste systeem MAAR beperkt bruikbaar (1-2min)

Resynthese v ATP door fosforylering of oxidatie v macronutriënten
- Kan aëroob of anaëroob in geval v glucosemetabolisme
- Of uitsluitend aëroob in geval v vet- & eiwitmetabolisme.

➔ Meeste energie voor ATP-opwekking is afkomstig v aërobe fosforylering/oxidatie-route = oxidatie v
koolhydraat-, lipide- & eiwitmacronutriënten waarbij O2 w gereduceerd.
➔ Kan lang w gebruikt

AEROBE SYSTEEM
- Kan energie blijven leveren zolang we het niet te veel & te snel vragen
- Brandstof = vet & koolhydraten

ANAEROBE GLYCOLYSE
- Kan de 2 overbruggen & kan bijspringen als we meer energie vragen dan wat het aerobe systeem kan
- Kan ingezet w maar niet onbeperkt
- Brandstof = koolhydraten
Beginproduct = glucose of glycogeen
➢ glucose w gemaakt
 circuleert in bloed of w opgeslagen als glycogeen

NADEEL:
- Lactaat productie // verzuring.
➢ Lactaat stapelt op als we het lang gebruiken => belemmerd spierwerking
 MAAR er is bufferproduct
 Kan ook op geraken -> lactaat w niet meer geneutraliseerd => lactaat stijgt snel,
inspanning stoppen

➔ Zo lang mogelijk in zuurstof/aeroob systeem blijven want dan is er geen lactaat => sporter wil weten
welk niveau dit is => inspanningstesten

2

,Inspanningsfysiologie 2022-2023 Femke Loos

SPORT
- Elke sport vraagt een ander energiesysteem
- Mogelijke Doelen: Glucose uit bloed, vet verbranden, omgaan met veel lactaat, langdurig inspannen
➢ Doel bepaald trainingszone
 Train je altijd in dezelfde zone dan doe je geen winst

MITOCHONDRIEN

- Hier gebeurd ATP synthese
- Bevind zich in cellen -> spiercellen
➢ Spier moet er genoeg hebben + efficiënt werkenden => trainen! (trainingseffect in rustperiode)
➢ Talrijk aanwezig in spiervezel
Structuur:
- Afmeting: 0,5 - 10 micrometer.
- Aantal: 1 tot 1000 per cel.
- Buitenkant = glad, binnekan = opgevouwen -> meer oppervlak
- Dubbele membraanstructuur.
- Intermembraanruimte = ruimte tussen de membranen
- Matrix = ruimte binnen het binnenste membraan
- Cristae = gevouwen structuren v binnenste membraan die meer ruimte creëren voor een snellere
energieproductie.

MOTOR UNIT // MOTORISCHE EENHEID
- Kleinste unit = sarcomeer => actine & myosine schuiven in elkaar
➢ Vraagt energie => energie w geleverd door ATP
- Aantal spiervezels in 1 motorische eenheid varieert v 5 (oogspier) tot 700 (biceps).
➢ Hoe meer motoreenheden in spier -> subtielere veranderingen in kracht mogelijk vb.: oogspier: 1500,
biceps: 700

 Gegenereerde kracht door spier w geregeld door aantal geactiveerde motorische eenheden

Bestaat uit:
- Motorneuron & skeletspiervezels die geïnnerveerd w door de axonale terminals v dat motorneuron

SPIERCONTRACTIE
- Zenuwimpulsen uit CZS doen spieren samentrekken.
➢ Neuronen & spierweefsel geleiden elektrische stroom door verplaatsen v ionen over
celmembranen.
 Motorisch neuron eindigt in synaps met een spiervezel.
 Neuron geeft acetylcholine af + brengt actiepotentiaal over naar spierweefsel.

➔ Alles of niets reactie!! => drempelwaarde (als prikkel te klein is dan komt er geen actiepotentiaal)
o Een sterkere prikkel leidt NIET tot een sterkere contractie, meer geactiveerde motor units wel

- Activatie natrium-kalium pomp => Depolarizatie– repolarisatie
➢ Nog geen spiercontractie

3

, Inspanningsfysiologie 2022-2023 Femke Loos

Hoe kom je tot spiercontractie?
- Elektrisch signaal -> chemisch signaal -> terug electrisch signaal door ionen pomp -> over membraan
doorgegeven -> via transversaal tubuli terug naar binnen -> naar sarcoplasmatisch reticulum
➢ Gevolg depolarisatie naar sarcoplasma = vrijmaken v calcium!!

➔ Sliding filament theory

SPIER IN RUST
1) Troponine & Tropomyosine remmen de binding v actine & myosine
2) Vrijgave v Ca2+
➢ Tropomyosine daalt Pas bij binding v Calcium kom
➢ Binding v actine & myosine de bindinsplaats vrij! (troponine
op tropomyosine)
➢ Energie via ATP voor beweging v myosinekoppen

NEUROMUSCULAIRE JUNCTIE
- Prikkel begint in zenuw
➢ Elektrische prikkel omgezet in chemische prikkel in eindplaat naar neurotransmitter
 Op spiermembraan w ionen pomp geactiveerd + actief w kalium & natrium weggepompt
 Membraan gaat v neutraal naar geladen stand
 Veld ernaast w gepolariseerd => W zo verder gezet over oppervlak v spier
- Ionenpomp actief -> opnieuw elektrische prikkel
- Neurotransmitter nodig
- Macro & micronutriënten nodig (=calcium)

VERSCHILLENDE TYPES SPIERVEZELS

Type I vezels Type II a vezels Type II x vezels Type II b vezels

Contractietijd Laag Matig snel Snel Zeer snel

Grootte v motorneuron Klein Medium Groot Zeer groot

Weerstand tegen vermoeidheid Hoog Redelijk hoog Midden Laag

Activiteit gebruikt voor Aeroob Anaeroob op lange Anaeroob op korte Anaeroob op korte
termijn termijn termijn

Maximale gebruiksduur Uren <30 minuten <5 minuten <1 minuten

Krachtproductie Laag Medium Hoog Zeer hoog

Mitochondriale dichtheid Hoog hoog Medium Laag

Capillaire densiteit Hoog Midden Laag Laag

4

, Inspanningsfysiologie 2022-2023 Femke Loos

Oxidatieve capaciteit Hoog Hoog Midden Laag

Glycolytische capaciteit Laag Hoog Hoog Hoog

Belangrijkste opslagbrandstof Triglyceriden CP, glycogeen CP, glycogeen CP, glycogeen

ATP PRODUCTIE

1) Opbouwen v H+ gradiënt.
➢ Protonen verplaatsen v matrix naar intermembraan ruimte.
2) ATP-synthase = eiwitcomplex met kanaal
➢ Protonen kunnen weer naar binnen. Mitochondriën zijn ATP-fabrieken!
3) Instroom v protonen induceert de synthese v ATP : ADP + Pi ---> ATP

ENERGIE UIT VOEDING

VOEDING

Voedingsstoffen
- = essentiële stoffen geleverd door voeding
Voeding
- Verwijst naar kwaliteit v iemands voedselkeuzes, of dieet.
➢ Evenwichtige voeding = regelmatig gegeten voedsel levert alle benodigde voedingsstoffen in de
juiste hoeveelheden.
Bouwstenen:
- Eiwit
- Gezondheid & bescherming:
- Water
- Vitaminen
- Brandstof:
- Mineralen
- Koolhydraten
- vezels
- Vet

PROTEINE // EIWIT

- Mogelijke brandstof maar wil je niet want betekend dat koolhydraten & vetten op zijn en je verplicht
eiwitten moet gebruiken
- Eiwitten = polypeptide -> opgebouwd uit aminozuren.
Bronnen
- Dierlijke eiwitten:
➢ Vlees ➢ Eieren = hoogwaardige/volledige eiwitten.
➢ Gevogelte ➢ Melk ➢ Ze leveren voldoende hoeveelheden
v essentiële aminozuren.
➢ Zeevruchten, vis ➢ Kaas
- Plantaardige eiwitten:
➢ Bonen & erwten
➢ Noten & zaden
➢ Sojaproducten, Quorn, ...

5

,Inspanningsfysiologie 2022-2023 Femke Loos

Kwaliteit
- Afh v mate waarin het de hoeveelheid essentiële aminozuren levert die nodig zijn voor algemene
gezondheid, onderhoud & groei v lichaam.
- Bepaald door afbraak v aminozuur
Functie:
- Bouwstenen voor lichaam.
➢ Bij kinderen: verantwoordelijk voor gezonde groei
➢ Bij volwassenen: schade aan weefsels herstellen + helpen in stand houden v spiermassa
- Leveren v energie (1 g = 4 kcal)
➢ MAAR is niet hun voornaamste functie. (enkel als vet & koolhydraten op is)
Behoeften
- Hoeveelheid afh. v.:
➢ Leeftijd ➢ Mate v lichamelijke activiteit
➢ Geslacht ➢ Vooral lichaamsgewicht.

➔ De aanbevolen dagelijkse inname = 1 g eiwit per kg lichaamsgewicht.
o Kan hoger zijn bij Kinderen & adolescenten vanwege de groei + ook bij letsel
➔ 10 - 15 % v dagelijkse energie-inname MOET uit eiwit bestaan.

WATER

- = belangrijkste chemische bestanddeel v lichaam = +- 60 % v je lichaamsgewicht.
- Elke dag verlies je water door je ademhaling, transpiratie, urine & stoelgang.
- Heeft geen energetische waarde MAAR toch zeer belangrijk voor ons lichaam.
➢ +- 40 % v benodigde vocht komt uit de voeding, 60 % uit drinken v dranken.

➔ Aanbevolen dagelijkse inname = 1,5 -2 l voor volwassenen.

VET

- = belangrijke energiebron voor lichaam.
- Het is zeer energie-intensief -> 1 g vet = 9 kcal.
- Ook belangrijk voor vitamines A, D, E, K
➢ Je mag NIET te veel v deze vitamines w dan w het opgeslagen, andere vitamines w uitgeplast
- Verbruikt veel O2 (koolhydraten minder)
➢ Hoe hoger intensiteit hoe meer we over schakelen naar koolhydraten want minder O 2 aanwezig
- Visceraal vet = ongezondste = diep in buik tussen organen
- Speelt rol in metabolisme
- scheidt hormonen/eiwitten af die kunnen communiceren met omliggend + verder liggend weefsel
- Glucose, glycogeen, vrije vetzuren & triglyceriden
- Vetcel = adypocyt -> hierin zit druppel opgeslagen als triglyceriden
- Vetcellen zijn geconnecteerd met elkaar
➢ Ertussen zitten bloedvaten & steunweefsel => onderscheid tussen vet & vetweefsel!!
- Vet zit in druppels -> opgeslagen vet w als triglyceriden opgeslagen
➢ Brandstof nodig ? -> vetdruppel uit vetcel gehaald en komt in bloed als vrije vetzuren.

6

, Inspanningsfysiologie 2022-2023 Femke Loos

Vet bevind zich op 2 manieren in het lichaam :
- Opgeslagen
- Circulerend in bloed als vrije vetzuur

Bestaat uit:
- Vetzuren
➢ Essentiele = kan niet aangemaakt w door lichaam
➢ Verzadigde & Onverzadigde
.

➔ Vet bestaat uit verschillende vetzuren! Het is niet alleen verzadigd of alleen onverzadigd, 1 overheerst
➔ Verzadigd & onverzadigd is niet hetzelfde als vet uit dieren of planten!

Adipokines
- Leptine via bloed naar hersenen -> zegt stop met honger te hebben want genoeg energie in voorraad
➢ Maar we kunnen ongevoelig w voor leptine (ondanks er veel leptine is hebben we toch honger)
- Adiponectine: Beschermende functie voor bloedvaten

Functie:
- Warm houden / isoleren
- Opslagplaats ➔ Essentieel voor overleving!
- Bescherming

4 soorten vetzuren:
- Meervoudig onverzadigde (omega 6 & 3 -> bepaald door plaats v dubbele binding) omega 3 komt het minste voor
➢ vloeibaar op kamertemperatuur = goede vetten -> verbeteren cholesterolgehalte in bloed
➢ komt in hoge concentraties voor in lijnzaadolie, walnoten, lijnzaad & vis.
➢ LDL-C daalt & HDL-C stijgt
- Enkelvoudig onverzadigde (omega-9 -> bepaald door plaats v dubbele binding)
➢ vloeibaar op kamertemperatuur = goede vetten -> verbeteren cholesterolgehalte in bloed
➢ komt in hoge concentraties voor in: Olijf, pinda, advocado, noten & zaden
➢ LDL-C daalt
- Verzadigde
➢ Komt vooral voor in dierlijke voedingsmiddelen
➢ Sommige plantaardige voedingsmiddelen bevatten ook veel verzadigde vetten: kokosnoot,
kokosolie & palmolie.
➢ Lage dichtheid lipoproteïne cholesterol (LDL-C stijgt)
- Transvetzuren // transvetten
➢ Gemaakt door vloeibare plantaardige oliën te verhitten in aanwezigheid v waterstofgas & een
katalysator = hydrogenatie (goede vetten veelvuldig opwarmen -> chemische structuur veranderd => transvet)
➢ Meest schadelijke soort

7

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Focus op de essentie

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.