Dit is mijn samenvatting van het theoretisch deel 'GEDRAGSBIOLOGIE' uit het opleidingsonderdeel Orthopedagogie van de professionele bachelor Orthopedagogie aan de UCLL te Hasselt. Deze samenvatting is een combinatie van informatie uit de hoorcolleges, PowerPoints, bijkomende teksten en eigen opzoek...
Gedragsbiologie (notities les)
Fran Van Passel 2A1
Hoofdstuk 1: Inleiding in de gedrags-biologie
Bio-psycho-sociaal model
Casus: Je gaat kijken naar het gedrag van Joppe en dit zo goed mogelijk
begrijpen.
Wanneer je menselijk gedrag wil bestuderen, kan dit op twee manieren:
1. Als een gewone mens (Jan met de pet). Iedereen op straat heeft wel een
mening over een voorval of situatie.
2. Op een professionele manier = Het breed bekijken. Verder kijken dan je
neus lang is. Niet meteen je eerste instikt volgen maar breed kijken. Ook
verschillende perspectieven en verklaringen gaat innemen en onderzoeken. Hiervoor
kan je beste het bio-psycho-sociaal model gebruiken.
Het model zegt dat je vanuit drie perspectieven het gedrag van mensen gaat bestuderen:
1. Biologisch perspectief: Kijken of er biologische oorzaken of verklaringen zijn voor het
gedrag van mensen. Zit er iets in de hersenen? Is er iets erfelijk? Prenatale factoren
of hormonen? En kunnen we dit gebruiken om het gedrag te verklaren
2. Psychologisch perspectief: Zijn er psychische of psychologische verklaringen voor het
gedrag? Heeft de persoon vroeger dingen meegemaakt dat het gedrag kan
verklaren? Hoe zit de persoonlijkheid in elkaar? Heeft die bepaalde dingen uit het
verleden nog niet verwerkt?
3. Sociaal model: Zijn er factoren uit de omgeving (= sociale factoren) die kunnen
verklaren waarom een persoon zich op een bepaalde manier gedraagt? Armoede?
Veel kansen aangereikt gekregen? Verwaarloost? Warme opvoedingssituatie?
Model toepassen op de casus:
Mogelijke biologische oorzaken:
o Beschadigde frontale kwab: Stuk van hersenen dat vooraan in het hoofd ligt. Dit
deel van de hersenen is belangrijk voor de impulscontrole. Het is een rem die
gedrag kan tegenhouden. Wanneer de rem niet werkt, is er geen sprake van
impulscontrole.
o Serotonine: Neurotransmitter. Bij mensen die heel agressief zijn, wordt
serotonine veel trager opgenomen.
o Drugs: Bepaalde drugs kunnen een invloed hebben op de impulscontrole
(alcohol)
o Veel testosteron: Het mannelijk geslachtshormoon waarvan met weet dat een
verhoogd gehalte gepaard gaat met meer agressie.
, o Erfelijke factoren (vb. tweelingonderzoek): Genen. Uit tweelingonderzoek blijkt
dat een eeneiige tweeling de mate van agressie veel gelijkmatiger is dan een
twee-eiige tweeling. Er is dus een gen dat kan leiden tot meer agressie.
o Prenatale invloeden: Tijdens de zwangerschap wordt de foetus blootgesteld aan
schadelijke factoren (vb. drugs).
o Evolutionaire verklaring: Agressief gedrag was voor onze voorouders vaak
positief. Zo had je veel meer overlevingskansen.
o …
Mogelijke psychologische oorzaken
o Onverwerkt rouwproces (onderliggende depressie…): Men weet dat kinderen
met depressieve gevoelens niet altijd tot uiting komt in de verwachtte zin (huilen,
roepen). Het kan ook de vorm aannemen van agressie. Mogelijke redenen
kunnen een onverwerkt rouwproces zijn.
o Aangeleerd gedrag: Misschien heeft Joppe in de loop van de jaren zijn zin krijgt
wanneer hij agressief gedrag toont. Of als hij agressief wordt, gaan ze hem niet
meer pesten. (= Conditionering)
o Traumatische ervaring verkeerde perceptie: Door een traumatische ervaring
bepaalde situaties anders bekijken en hierdoor ook anders reageren.
o Beperkte oplossingsstrategieën: Wat kan je in moeilijke situatie gebruiken? In
het beste geval heb je verschillende strategieën. In een situatie ga je dan kijken
welke je het beste kan gebruiken. Joppe heeft misschien enkel weet van de
agressieve aanpak. Hij heeft niet geleerd om zijn agressie uit te werken op een
boksbal.
o ...
Mogelijke sociale oorzaken
o Sociaal leren: “Ik leer van anderen”. (Voorbeeld: ik zie dat een andere student
steeds zijn zin krijgt wanneer hij agressief gedrag toont, ik leer dat dit een
oplossing is om met problemen om te gaan en ga dit toepassen).
o Opvoeding: Ouders en opvoeders spelen een belangrijke factor zijn bij dit gedrag.
Welke waarden en normen krijg je mee van je ouders? Welke opvoedstijl
gebruiken de ouders? Welk voorbeeld geven ouders?
o Situationele factoren: Uit onderzoek blijkt dat bepaalde factoren kunnen leiden
tot agressie. (Vb. een slecht rapport, wanneer je je bedreigd voelt, wanneer er
een wapen in de buurt is, wanneer je pijn hebt, …)
o Subcultuur: Een subcultuur kan zijn dat Joppe lid is van een bende. Hij vindt de
waarden en normen van de cultuur belangrijk en wil deze naleven. In veel bendes
is het zo dat agressiviteit beloond wordt in sociale status.
o …
, Het model gaat dus kijken naar de verschillende invalshoeken. Deze vullen elkaar aan. Ze
moeten dus alle drie aan bod komen.
Niet elke invloed van elke factor is evenredig. Op bepaalde situaties gaan bepaalde
factoren veel meer doorwegen dan anderen.
Opvoeder/begeleiders dienen menselijk gedrag steeds te bekijken vanuit
biopsychosociale model
Wat is gedragsbiologie?
= Gedragsbiologie onderzoek het biologische perspectief.
= Het is de discipline die zowel dierlijk als menselijk gedrag gaat onderzoeken en proberen te
verklaren vanuit biologische factoren.
= In de opleiding kijken we uitsluitend naar menselijk gedrag. Hier spreken we over:
Psychobiologie
Biopsychologie
Biologische psychologie
Psychologische biologie
Deze termen betekenen allemaal hetzelfde
Wetenschap in evolutie: Er worden regelmatig nieuwe dingen ontdekt waardoor we
bepaald gedrag kunnen verklaren.
Vaak zijn er meerdere biologische verklaringen mogelijk voor gedrag. Er kan bijvoorbeeld
zowel een lichte beschadiging zijn aan de hersenen. Dit kan het gedrag verklaren. Maar dit
kan ook gepaard gaan met druggebruik of een verhoogd aantal testosteron. Het is dus
belangrijk dat het volledige lichaam volledig onderzocht wordt om zo alle mogelijke
verklaringen aan het licht te brengen.
Biologische verklaring vult andere verklaringen aan! Je moet steeds de drie
perspectieven bekijken zodanig dat je een volledig beeld krijgt.
Nature-nurturedebat
Men gaat kijken naar de ontwikkeling van de persoon. Is al het gedrag aangeboren
(nature) of heeft de omgeving ook een belangrijke invloed (nurture)?
Verschillende standpunten:
Nature-standpunt: Alles in aangeboren. Bij de geboorte liggen alle factoren van een
kind al vast. Al het gedrag wordt verklaard door erfelijke, aangeboren en biologische
factoren. Opvoeders hebben hier geen enkel nut want alle factoren liggen toch al
vast.
, Nurture-standpunt: Alles is het resultaat van de omgeving. De rol van opvoeders is
heel belangrijk. Want zij kunnen mee de omgeving vormgeven.
Combinatie standpunt: Hier zijn beide standpunten belangrijk. Een deel is
aangeboren maar een deel wordt ook bepaald door de omgeving. (Voorbeeld:
Intelligente ouders krijgen slimme kinderen. Deze ouders hebben erfelijk materiaal
dat leidt tot intelligentie en geven dit door aan hun kinderen. De kinderen worden
dus met een goede aanleg geboren. Maar het aanbod dat het kind gaat krijgen, is
heel belangrijk voor wat er met deze aanbod gaat gebeuren.)
Interactionistisch standpunt: Menselijk gedrag wordt verklaard door aanleg,
omgeving en interactie tussen de aangeboren factoren en omgevingsfactoren. De
twee factoren gaan elkaar dus overlappen. Dit standpunt is het meest dominant
vandaag de dag. De meeste wetenschappers volgen dus dit standpunt.
Er zijn heel veel onderzoeken gedaan naar de werking of beïnvloeding van nature en
nurture. Zie voorbeelden in de PowerPoint.
Homeostase
= Het proces dat erop gericht is om het evenwicht in het menselijk lichaam te bewaren. Ons
lichaam probeert ons intern milieu in stand te houden. (Bijvoorbeeld: temperatuur. Ons
lichaam probeert ervoor te zorgen dat dit constant is. Wanneer het lichaam dreigt het te
warm te krijgen, gaat het lichaam een aantal reacties in gang zetten zoals zweten. Op deze
manier probeert het lichaam te voorkomen dat de temperatuur in het lichaam te hoog
wordt. Anders kan je overhit raken en kan je doodgaan. Dit werkt ook voor onderkoeling.
Het lichaam gaat reacties stellen wanneer je het dreigt te koud te krijgen. Het doel is het
milieu van het lichaam constant houden, dit is levensbelangrijk.
Het lichaam gaat hiervoor gebruik maken van negatieve feedbackmechanismen. Dit is een
terugkoppeling.
Negatieve: De reactie is het tegenovergestelde (temperatuurregeling) Dit komt
het meeste voor.
Positieve: De reactie is (meer van) hetzelfde (Voorbeeld: borstvoeding; hoe meer dat
het kind drinkt, hoe meer melk er geproduceerd wordt. Dit komt niet zo heel veel
voor.
Homeostase maakt gebruik van negatieve feedbackmechanismen
Negatieve feedback: Er wordt een bepaald gedrag waargenomen,
dit wordt door de detector waargenomen. Dit gaat door naar het
controlecentrum waar ze gaan bekijken wat er aan de hand is. Als
gevolg wordt er een boodschap doorgegeven naar de hersenen door
de effector. Hierdoor gaat het lichaam reageren op de situatie.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper FranVanPassel. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
