Met deze samenvatting hoef je het boek niet aan te schaffen en haal je sws een goed cijfer! Samenvatting van het boek Ontwikkelingspsychologie van Robert S. Feldman, 8e editie. Dit boek wordt gebruikt voor de opleiding Social Work. Samenvatting gaat over het volledige boek. De samenvatting is uitge...
, Hoofdstuk 1
Een inleiding in de ontwikkeling van het kind
1.1 een oriëntatie op de ontwikkelingspsychologie
Ontwikkelingspsychologie -> de wetenschappelijke studie naar patronen van groei, verandering en
stabiliteit bij mensen vanaf de conceptie helemaal tot aan de ouderdom, maar met een accent op de
jaren tot de volwassenheid, waarin veranderingen elkaar het snelst opvolgen
Ontwikkelingspsychologie -> richt zich op de menselijke ontwikkeling. Niet alleen manier waarop
mensen tijdens hun leven groeien en veranderen, maar ook met stabiliteit in het leven van kinderen,
adolescenten en volwassenen.
1.1.1 de reikwijdte van het vakgebied
Onderzoek naar de ontwikkeling van kinderen is te verdelen in 4 centrale thema’s
1. Fysieke ontwikkeling -> invloed van het lichaam op gedrag. Bijv. zenuwstelsel, eten, slaap
etc.
2. Cognitieve ontwikkeling -> hoe groei en verandering in intellectuele vermogens ons gedrag
beïnvloedt. Denk aan denken, leren, geheugen, intelligentie
3. Sociaal-emotionele ontwikkeling -> interacties van mensen en hun sociale relaties in de loop
van hun leven groeien, veranderen en stabiel blijven. Bijv. uitgaansgedrag, seksuele
ontwikkeling
4. Persoonlijkheidsontwikkeling -> stabiliteit en vernadering in karaktereigenschappen die
individu van elkaar onderscheiden. Morele ontwikkeling kkan een sociaal aandachtsveld zijn
Ontwikkeling kind in 4 thema’s
Thematisch gebied Focus Voorbeelden
Fysieke ontwikkeling Kijkt naar de invloed van de Wat bepaalt de sekse van een
hersens, het zenuwstelsel, kind
spieren, zintuigen en Wat zijn de langetermijn
behoefgten aan eten, drinken gevolgen van een premature
en slaap op ons gedrag geboorte
Wtat zijn de voordelen van
borstvoeding
Wat zijn de consequenties van
vroege of late seksuele rijheid
Cognitieve ontwikkeling Kijkt naar intellectuele Wat zijn onze vroegste
vermogens, waaronder leren, herinneringen
geheugen, probleemoplossing wat zijn de effecten van tv-
en intelligentie kijken
heeft tweetaligheid voordelen
welke invloeden heeft het
egocentrisme van een
adolescent op zijn wereldbeeld
Sociaal-emotioneel Kijkt naar de sociale relaties en Reageren pasgeboren anders
ontwikkeling interacties met anderen en op hun moeder dan op andere
, naar het omgaan van emoties mensen
Wat is de beste manier om
kinderen gewenst gedrag aan
te leren
Hebben kinderen die gepest
worden bepaalde
eigenschappen gemeen
Persoonlijkheidsontwikkeling Kijkt naar de duurzame Heeft een kleuter een besef
gedragingen en (karakter) van goed en fout
eigenschappen die de ene Wanneer wordt een kind zich
persoon van de andere bewust van zijn sekse
onderscheiden Wat zijn oorzaken van
zelfmoord bij adolescenten
Leeftijdsgroepen en individuele verschillen
Ontwikkelingspsychologen specialiseren zich niet alleen vaak in een thematisch gebied, tegelijkertijd
kijken ze meestal ook naar specifieke leeftijdsgroepen
Prenatale periode Van conceptie tot geboorte
Babytijd Van geboorte tot 2 jaar
Peuter- en kleutertijd Van 2 tot 6 jaar
schooltijd Van 6 tot 12 jaar
adolescentie Van 12 tot 20 jaar
Sociale constructie -> idee over de realiteit dat weliswaar breed geaccepteerd is, maar afhangt van
de maatschappij en de cultuur op een bepaald moment.
Prepuberteit -> periode voorafgaand aan de puberteit, waarin al veranderingen in het lichaam
optreden, maar deze nog niet van buitenaf zichtbaar zijn.
De ene mens is sneller volgroeid dan de andere. Dat kan betekenen dat hij sneller bepaalde mijlpalen
in zijn ontwikkelingen bereikt. Omgevingsfactoren spelen een belangrijke rol.
Cohort -> een groeip mensen die rond dezelfde tijd op dezelfde plek zijn geboren.
Enkele voorbeelden van historische invloeden (cohorteffecten) zijn: oorlogen, econimische groei en
crisis, technologische ontwikkelingen etc.
Naast een cohort, zijn er andere factoren of gebeurtenissen die de ontwikkelingen mede bepalen. Er
wordt onderscheid gemaakt tussen normatieve en niet-normatieve gebeurtenisen.
Normatieve gebeurtenissen -> binnen een groep op dezelfde manier voltrekken. Kunnen historisch,
leeftijdsgebonden of sociaal-cultureel bepaald zijn.
Leeftijdsgebonden invloeden -> biologische invloeden en omgevingsinvloeden die gelijk zijn voor
mensen in een bepaalde leeftijdsgroep, ongeacht waar of wanneer ze opgroeien.
Niet-normatieve gebeurtenissen -> specifieke gebeurtenissen die plaatsvinden in het leven van een
bepaald persoon, terwijl de meeste andere mensen hier niet mee te maken krijgen. Bijv autoongeluk,
verlies ouders etc.
, 1.2 kinderen: verleden, heden en toekomst
Babybiografieën -> de eerste geschriften waarin kinderen methodisch werden bestudeerd.
Een belangrijke kwestie binnen de ontwikkelingspsychologie is de vraag of ontwikkeling zich op een
continue of een discontinue manier voltrekt.
Continue verandering -> ontwikkeling geleidelijk en vloeien de prestaties op een bepaald niveau
voort ui de prestaties op de vorige niveaus. Verandering is kwantitatief, oftewel heeft te maken met
hoeveelheid.
Discontinue verandering -> vindt plaats in aparte stappen of stadia. Elk stadium levert gedrag op dat
kwalitatief, dus qua inhoud en hoedanigheid, anders is dan gedrag in eerdere stadia. Sprongetjes
Kritieke periode -> specifieke tijd in de ontwikkeling waarin een bepaalde gebeurtenis de grootste –
en zelfs onomkeerbare – gevolgen heeft. Kritieke periode komen voor wanener de aanwezigheid van
beoaalde soorten omgevingsstimuli noodzakelijk is voor een normale ontwikkeling, of wanneer
blootstelling aan bepaalde stimuli abnormale ontwikkeling tot gevolg heeft.
Stimuli -> prikkels, oftewel verandering in de uitwendige of inwendige omgeving waarop een
organisme reageert.
De aanwezigheid van een betrouwbare en liefdevolle volwassene in de vroege kinderjaren is
essentieel voor het kind om zich veilig en gehecht te voelen. Het gemis van een dergelijke
vetrouwensfiguur zou na een paar levensjaren niet echt meer te compenseren zijn.
Plasticiteit -> de mate waarin een zich ontwikkelend gedragspatroon of fysieke structuur
veranderbaar is
Gevoelige periode -> een afgebakende tijdspanne, meestal vroeg in het leven, waarin mensen extra
gevoelig zijn voor een bepaalde omgevingsinvloeden en sterk ontvankelijk zijn voor het leren van
specieke vaardigheden
Het verschil tussen kritieke periode en gevoelige periode is belangrijk. De kritieke perioden wordt
aangenomen dat het permanente en onomkeerbare gevolgen heeft wanneer een zich ontwikkelend
individu bepaalde invloeden mist. Terwijl bij gevoelige perioden het ontbreken van bepaalde
omgevingsinvloeden de ontwikkeling kan verstoren, maar latere ervaringen deze tekorten weer
kunnen opheffen.
Nature-nurturedebat –> de discussie over de oorsprong van ons gedrag en onze eigenschappen; in
hoeverre komen deze voort uit onze aanleg en in hoeverre uit onze opvoeding en leefomgeving
Maturatie -> het proces van het zich geleidelijk ontvouwen van voorbestemde genetische informatie
Centrale vraagstukken rond de ontwikkeling van het kind
Continue verandering Discontinue verandering
Verandering verloopt geleidelijk. Prestaties op Verandering verloopt stapsgewijs in duidelijk te
het ene niveau bouwen voort op een voorgaand onderscheiden fasen. Gedrag en processen zijn
niveau. Onderliggende ontwikkelingsprocessen in verschillende fasen kwalitatief verschillend
blijven het hele leven gelijk
Kritieke perioden Gevoelige perioden
Voor een normale ontwikkeling zijn per Mensen zijn gevoelig voor bepaalde stimuli uit
afgebakende periode bepaalde stimuli uit de de omgeving, maar de gevolgen van het
omgeving noodzakelijk. Vroege ontbreken van bepaalde stimuli zijn terug te
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper AysuKahveci. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €11,99. Je zit daarna nergens aan vast.
