HOOFDSTUK 11 : LIPID METABOLISM
1. Lipids in the bigger metabolic picture
1.1. Lipids Possess Major Physiological Roles
De belangrijkste bestanddelen van lipiden zijn vetzuren, die belangrijke fysiologische functies
vervullen (cf. Biochemie I)
(1) vetzuren zijn brandstofmoleculen die kunnen worden geoxideerd om ATP te genereren
(2) Vetzuren kunnen worden opgeslagen als triacylglycerolen
(2) Vetzuren zijn bouwstenen van de membraanlipiden (fosfolipiden, glycolipiden)
(3) Veel eiwitten worden gemodificeerd door de covalente binding van vetzuren, waardoor
de eiwitten worden gericht op membraan locaties (cfr. Hoofdstuk 6)
(4) Vetzuurderivaten dienen als hormonen en intracellulaire boodschappers (hoofdstuk 20)
1.2. The Digestion, Mobilisation and Transport of Lipids Requires
the Action of Lipoproteins
Lipiden zijn onoplosbaar in een waterig milieu en vereisen gespecialiseerd transport
worden in het bloedplasma vervoerd als plasmalipoproteïnen (macromoleculaire complexen
van specifieke transporteiwitten genaamd apolipoproteïnen en verschillende combinaties
van lipiden).
Apolipoproteïnen richten de lipoproteïnen naar specifieke weefsels of werven specifieke
enzymen aan
Verschillende combinaties van lipiden en eiwitten produceren lipoproteïnedeeltjes van
verschillende dichtheid
De meeste voedingslipiden worden ingenomen in de vorm van triacylglycerolen (90% van alle
lipiden in de voeding).
Om verteerd en geabsorbeerd te worden, moeten lipiden worden omgezet van onoplosbare
macroscopische vetdeeltjes in fijn gedispergeerde microscopische micellen
Galzouten zijn amfipatische moleculen die fungeren als detergentia en zetten voedingsvetten
om in gemengde micellen van galzouten en triacylglycerolen
Binnen deze micellen zijn de triacylglycerolen toegankelijk voor lipases die door de
alvleesklier worden afgescheiden
Vetzuren (FA) en monoacylglycerolen (MAG) diffunderen in het darmslijmvlies, waar ze
opnieuw worden omgezet in TAG en verpakt in chylomicronen (85% TAG-gehalte)
, Chylomicronen bewegen terug in het darmlumen en worden verplaatst naar het lymfestelsel
verderop in het GI kanaal
Chylomicronen migreren van het lymfestelsel naar de bloedstroom en worden vervoerd naar
het spierweefsel weefsel, vetweefsel en borstweefsel.
De apolipoproteïnen van chylomicronen worden herkend door het extracellulaire enzym
lipoproteïnelipase
Vetzuren (FA) en glycerol worden door de cellen opgenomen in het doelweefsel via
specifieke transporteurs (zie hoofdstuk 19)
, In het spierweefsel worden vetzuren en glycerol geoxideerd voor energie (95% van de
energie komt van de vetzuren, 5% van glycerol)
In vetweefsel worden vetzuren en glycerol opnieuw veresterd tot triacylglycerolen en
opgeslagen als lipiden druppels
De "lege" chylomicronen keren terug naar de lever, waar ze worden afgebroken in
lysosomen
Het transport van voedingslipiden wordt de "exogene pathway" genoemd.
Wanneer de voeding meer cholesterol en vetzuren bevat dan nodig is als brandstof of als
voorloper van andere moleculen, wordt de "endogene route" gebruikt.
Overtollige vetzuren in de voeding worden geabsorbeerd in de lever en verpakt in VLDL's
(50% TAG-gehalte).
VLDL's worden herkend door het vetweefsel
- de TAG uit de VLDL's worden afgebroken door lipoproteïne lipase in FA's en glycerol
- FA's en glycerol worden opgenomen door de vetcellen in het doelweefsel via specifieke
transporteurs
- FA's en glycerol worden opnieuw veresterd tot triacylglycerolen en worden opgeslagen
als lipidedruppels
Het verlies van TAG door de VLDL's zet ze om in LDL's (10% TAG; 45% cholesterol)
LDL vervoeren cholesterol naar extrahepatische weefsels, die LDL-receptoren bevatten die
zorgen voor de opname van LDL (en dus cholesterol) opnemen
Overtollige LDL's keren terug naar de lever, waar ze worden gerecycleerd (levercellen
brengen ook LDL-receptoren tot expressie)
Overtollig cholesterol in de bloedstroom en weefsels kan worden opgenomen door HDL's
- HDL's met een laag cholesterolgehalte worden gevormd en uitgescheiden door de lever
- HDL's met een hoog cholesterolgehalte keren terug naar de lever, waar ze zij hun
cholesterol ontladen aan de scavenger receptor SR-BI
- overtollig cholesterol in de lever wordt omgezet in gal zouten
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Mertj. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.