Hiermee heb ik een 15/20 gehaald.
Dit is een samenvatting van het vak Psychologische Gespreksvoering en Interactionele Vaardigheden bachelor III. Het wordt gedoceerd door An Hooghe.
6.2 Extra mogelijkheden........................................................................................................................ 36
Bron: lessen en powerpoints gegeven door prof. An Hooghe 1
, 1. Inleiding en basishouding
Communicatiemodel van Satir:
- Basis: je hebt een zender en een ontvanger
- Zender:
o Binnenkant: alles wat vanbinnen in die persoon omgaat
o Buitenkant: wat de omgeving kan observeren
§ De gecodeerde binnenkant
- Buitenkant van de zender wordt gedecodeerd
- Ontvanger:
o Binnenkant: alles wat vanbinnen in die persoon omgaat
§ Hier wordt de buitenkant van de zender ontvangen
o Buitenkant: wat de omgeving kan observeren
§ Binnenkant wordt gecodeerd naar buitenkant
- Buitenkant van de ontvanger wordt gedecodeerd
o Binnenkant van de zender ontvangt dit
o Vicieuze cirkel
4 elementen van een boodschap:
- Letterlijke inhoud: feitelijke betekenis van wat wordt gezegd
- Expressief deel van de boodschap: weergave van de boodschap
- Informatie over de relatie: info in de boodschap die weergeeft hoe de zender de
relatie tot de ontvanger ziet
- Appelerend deel van de boodschap: de zender doet een appel
o Zender wil dat de ander iets doet met de boodschap die hij/zij zendt
2 niveaus van Watzlawick:
- Inhoudsniveau van communicatie: de feitelijke boodschap die wordt overgebracht
- Betrekkingsniveau van communicatie: info in de boodschap die de relatie tussen
zender en ontvanger weergeeft, zoals gezien door de zender
o Interpretatie van dit niveau is afhankelijk van toon en non-verbale aspecten
o Bv.: vrouw zegt tegen haar man ‘Ik zag dat de bril van de wc omhoog was.’
§ De vrouw zegt dit niet omdat ze dat informatief wil meedelen
§ Ze zegt dat zodat haar man begrijpt dat ze dat niet fijn vindt en hier in
het vervolg rekening mee moet houden
Interpreteren van een boodschap:
- Gebruik van vuistregels of heuristieken
o Doel: omgeving voorspelbaar maken, snel reageren, controle krijgen, omgaan
met complexiteiten
o Causale actor-observator attributieneiging: neiging om eigen gedag te
verklaren uit instabiele, externe factoren en het gedrag van anderen te
verklaren uit stabiele, interne factoren
o Gedragsconfirmatie: het uitlokken van responsen die de eigen
vooronderstelling ondersteunen
§ Bv.: zeggen tegen iemand ‘jij doet dat toch graag, hé.’
Bron: lessen en powerpoints gegeven door prof. An Hooghe 2
, o Beschikbaarheidsheuristiek: gebruikmaken van wat (gemakkelijk) beschikbaar
is in het geheugen
o Confirmatorische strategie: neiging alleen info te zoeken die overeenkomt
met de eigen veronderstelling
- Waarden en normen
o Waarden: eigen vooronderstelling van wat goed of fout is
§ Bv.: gelijkwaardigheid
o Normen: gedragsregels die uit waarden worden afgeleid
§ Bv.: beide partners helpen mee in het huishouden
o Belangrijk om bewust te zijn van (in)directe manieren van waardenoverdracht
Belangrijkste methodieken/instrumenten van een hulpverlener:
- Basishouding
- Gespreksvaardigheden
- Interactionele vaardigheden
Rogers: grondhouding
- 3 belangrijke onderdelen
o Echtheid
o Empathie
o Onvoorwaardelijk respect
- Noodzakelijke voedingsbodem om een veranderingsproces bij een cliënt op gang te
brengen
o Ook het cruciale medium waardoor verandering mogelijk is
Echtheid = authenticiteit:
- Elke psycholoog moet congruent zijn
o Psycholoog moet in de therapiesessies zichzelf, oprecht en eerlijk zijn
- Dubbele gelaagdheid:
o Onderstroom: elke psycholoog heeft zijn eigen uitstraling, zijn persoonlijke
kenmerken die de interpersoonlijke relatie kleuren
§ Hij is een reëel aanwezig persoon (geen façade)
§ Bv.: wat wekt een zwangere vrouw op tijdens het werken in een
fertiliteitskliniek?
o Bovenstroom: wat wekt deze cliënt bij mij op?
§ Aandacht voor hier en nu gedachten en gevoelens
- Dmv zelfreflectie, supervisie, intervisie, … exploreert de psycholoog wat er in zijn
binnenwereld afspeelt en hoe dat de kleur en vorm van zijn interactie met de cliënt
beïnvloedt
o Zo kan de psycholoog tot congruentie komen
- Transparantie: psychologen hebben een gedisciplineerde spontaniteit
o Functioneel
o Om interferentie in het gesprek te minimaliseren
o Sobere zelfonthulling
- Onderzoek
o Zelfonthulling vanwege de therapeut is soms helpend
o Timing in de therapeutische interactie is heel belangrijk en wordt onderschat
Bron: lessen en powerpoints gegeven door prof. An Hooghe 3
, o Adequaatheid kan alleen beoordeeld worden tijdens interactie
- Vormen van onechtheid:
o Niveau 1: gedrag en uitspraken komen niet overeen met wat je innerlijk denkt
en voelt
§ Soms kan je oppervlakkigheid bewust aanwenden om vragen naar
zelfonthulling te vermijden
§ Bv.: iemand vraagt hoe jouw vakantie is geweest maar je hebt een
vreselijke vakantie gehad
• Toch antwoord je ‘goed’ om confrontatie te vermijden
o Niveau 2: niet transparant zijn uit eigenbelang of angst om de relatie met de
cliënt te schaden
§ Bv.: je klikt niet met een cliënt omdat hij jou een raar gevoel geeft
• Als je jouw cliënt vertelt dat je hem/haar doorverwijst naar een
andere collega, dan ga je niet de eerlijke reden geven want dat
kan kwetsen
o Niveau 3: verbergen van bewuste hier-en-nu gevoelens die belangrijk zijn en
waar de cliënt baat bij zou kunnen hebben
§ Hier is het dus best om dat wel te vertellen
- Kijk met een open bril naar je eigen incongruenties met een zekere mildheid
o Supervisie, intervisie, feedback van anderen kunnen je helpen om jouw black
box te onderzoeken
- Congruentie in gedrag en voelen: zonder façade, authentiek je gevoel laten zien
o Vanuit echte oprechte belangstelling contact maken, maakt het ondraagbare
draaglijker
- Transparantie: laat je zien in je mensheid en niet als alwetende expert/supermens
o Je moet durven niet te weten
- Confrontatie: indien het verhaal iets bij jou losmaakt, kan je ervoor kiezen om dit
gevoel naast het gevoel van de cliënt te plaatsen
o Ook al staat dit veraf van het gevoel van je cliënt
Empathie:
- 2 kanten:
o Binnenkant: wijze van ‘in-relatie zijn’ waarbij je jouw eigen referentiekader
terzijde legt en meevoelt vanuit het referentiekader van de andere, zonder
ermee samen te vallen
§ Leegmaken, ontvangen, afstemmen, container, interageren en
registreren binnenin
o Buitenkant: teruggeven aan de andere wat jij voelt
§ Communiceren, sturen, reflectie
- Expressievormen:
o Inhoud van de reflectie
§ Onderbreken na betekeniseenheden
• Je moet niet alles wat jouw cliënt zegt herhalen
• Je onderbreekt pas als er iets belangrijk wordt gezegd waarop
je wil inpikken en verder uitbreiden
§ De emotie in zijn intensiteit respecteren
§ Articuleren wat impliciet aanwezig is
Bron: lessen en powerpoints gegeven door prof. An Hooghe 4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ryostox. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
