• Perceptie: ambigue figuren
• Hersengeschiedenis beïnvloed perceptie nieuwe informatie
• Kunnen onze ogen niet vertrouwen op vlak van visuele informatie omdat hersenen het beeld
beïnvloeden
Geest, gedrag en wetenschap
• Psychologie = logos + psyché = studie van de geest
• Breed: wetenschap van:
o Gedrag: extern waarneembaar gedrag
o Mentale processen: intern geestelijke processen (black box)
• Mentale gezondheid: onderschatting van het effect van de corona crisis op jongeren
• Psychologie <> psychiatrie: psychiater is een dokter
• Pseudopsychologie = niet-onderbouwde psychologische aannames die als wetenschappelijke
waarheden worden gepresenteerd.
o bv: astrologie, grafologie…
o bewering moet wetenschappelijk onderbouwd zijn + kritisch denken
• kennis psychologie w gebruikt bij: sport, bedrijfsleven…
• wrm gebruikt bij HW? Door: organisatie en marktomgeving → organisatiepsychologie,
marketing, management, personeel en organisatie…
• belangrijke perspectieven over geest en gedrag:
1) biologisch perspectief
2) cognitief perspectief
3) behavioristisch perspectief
4) perspectieven vanuit de gehele persoon
5) ontwikkelingsperspectief
6) sociocultureel perspectief
• rationalisten vs. Empiristen
o rationeel: bv Descartes en de verlichting: ik denk dus ik besta → kennis door te
denken
o empirisch: denken is interpreteren dus beter: → kennis via zintuigen
• biologie: Luigi Galvani: galvanische reflex bij kikker
• Descartes
o Linkt reflexen een zenuwstelsel; ons lichaam bestaat deels uit reflexen → sommige
dingen hebben geen denken nodig → mens is machine → maar door het denken kan
je dit overstijgen → afzonderlijk bestuderen van lichaam en geest
o Bv: hand in het vuur
• Wilhelm Wundt
o Geboorte van psychologie als wetenschap
o Structuralisme = gaat uit van niet-direct waarneembaar onbewuste structuren
o Bv: banaan: sensorische ervaringen laten rapporteren
• Darwin
o Niet wat maar waarom
o Waarom werken de dingen zoals ze werken en waarom zien ze eruit zoals ze eruit
zien?
, o Bv: vinken evolutie Galapagos eilanden
o Functionalisme : wat is functie?
• William James
o Functionalisme = klemtoon op emoties en hoe organismen zich aanpassen aan hun
omgeving
o wat maakt dat mensen zich aan hun omgeving kunnen aanpassen of niet
→ toegepaste psychologie
• Sigmund Freud
o Psycho-analyse
o Linkt gedrag aan seksuele ontwikkeling
o Onwetenschappelijk : maar toch theorie vorming
• Behaviorisme
• Samenvatting perspectieven:
Hoe kennis vergaren?
➔ Wetenschappelijke methode
o Empirisch onderzoek = elke onderzoeksactiviteit die directe of indirecte
waarnemingen gebruikt
o theorievorming:
1) Hypothese ontwikkelen
- = voorspelling van de uitkomst van een onderzoek
- Falsifieerbaar: moet weerlegbaar zijn, toetsbaar of de stelling al dan
niet opgaat
- Operationele definitie: precieze beschrijving van de variabelen
, 2) Objectieve data verzamelen
- = toetsen van de hypothese obv empirie (ervaring/data)
- Bv: experimenten, surveys, gevalstudies, natuurlijke observatie…
- w overgeslagen bij pseudowetenschappen
3) Resultaten analyseren
- = mbv statistische methoden berekenen of het waargenomen effect niet
door toeval is ontstaan maar door de onafhankelijke variabele
- Onafhankelijke variabele
- Afhankelijke variabele
- Hypothese aanvaarden of verwerpen
4) Resultaten publiceren, bekritiseren en repliceren
- Peer review
- Repliceren
- Kans op achterhaald te zijn in de toekomst is er altijd
• Theorie
o = een denkkader dat door empirische data gestaafd w en dat niet weerlegd kan w
door de beschikbare data.
o Waarheid niet simpeler maken
o Bv: woke cultuur
Verzamelen van objectieve data
EXA: beschrijving methode en geef juiste methode; a)experiment, b) gevalstudie…
• Experimenten: onderzoeker controleert omstandigheden en manipuleert de
omstandigheden rechtstreeks
o (On)afhankelijke variabele, experimentele groep, controle groep, random toewijzing
o Illustratie experiment: Hoe mensen motiveren?
➔ Experiment met kaars en duimspijkers:
o Onafhankelijke variabelen:
▪ hypothese: geld doet mensen beter presteren
▪ makkelijke (duimspijkers uit de doos) vs moeilijke taak (duimspijkers in de
doos)
o afhankelijke variabele:
▪ prestatie: tijd die mensen nodig hebben om de taak op te lossen
▪ kaars tegen de muur bevestigen
o oplossing:
, o conclusie:
▪ de hypothese w verworpen → geld heeft geen invloed op de prestatie
▪ MAAR: interactie effect: bij eenvoudige problemen zorgt geld voor een
betere prestatie en bij complexe problemen zorgt geld voor een slechtere
prestatie
▪ Al herhaaldelijk gerepliceerd
• Correlatieonderzoek: relatie tussen 2 variabelen bestuderen (zonder causaliteit)
o Positieve -/ negatieve -/ geen correlatie
o Gevaar van trekken van verkeerde conclusies
o Correlatie coëfficiënt (r) tussen -1 en 1
• Surveys: vragen lijsten bevragen
o Meet: standpunten, voorkeuren of meningen v/e groep mensen
• Natuurlijke observaties: observatie van gedrag van mensen in hun eigen omgeving
• Gevalstudie: onderzoek van 1 of meerdere individuen
o Diepgaande studie van individuen met zeldzame stoornissen of ongewone talenten
o Nadeel: niet veralgemeen baar, kleine steekproef, geen controle
Bronnen van resultaten vertekening
• Bevestigingsbias = de neiging om informatie die niet bij je opvattingen aansluit te negeren of
te bekritiseren en om in plaats daarvan informatie te zoeken waar je het wel mee eens bent.
• Emotionele bias = De neiging om oordelen te vellen gebaseerd op attitudes en gevoelens, in
plaats van op een rationele analyse van het bewijsmateriaal.
• Verwachtingsbias = Situatie waarbij de resultaten beïnvloed worden door de verwachtingen
van de onderzoeker/proefpersoon (vb. ‘slimme ratten’, placebo effect)
o Slimme ratten: ratten die door de onderzoekers als slim werden gezien werden beter
behandeld waardoor ze beter presteren
• Bias (= vertekening) : kan in verschillende fases van het proces de resultaten beïnvloeden
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper evabruyninckx. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.