Strafprocesrecht
Hoofdstuk 1: Inleiding
1. Definitie en situering van het strafprocesrecht
Strafrecht omvat:
Strafrecht in de enge zin van het woord - materieel strafrecht
-> te vinden in het strafwetboek
Bv. Welke handeling/onthouding maakt een misdrijf uit? Welke straf wordt hiervoor
opgelegd? Welke omstandigheden kunnen een invloed hebben op de toepassing van de
straffen en maatregelen?
Strafprocesrecht - formeel strafrecht
= de manier waarop de overheid het strafrecht correct moet toepassen
-> wetboek van strafvordering
Bv. er is een diefstal -> wie gaat dat vaststellen? Burger, politie, wijkagent -> Hoe gaat dat
voor de rechtbank komen? Derde, burger -> Wie zal oordelen over die diefstal? Rechtbank,
bemiddeling? Wie gaat de straf uitspreken?
-> eigenlijke spelregels van het strafrecht
Men kan het strafprocesrecht in 4 fasen indelen:
1) Het onderzoek
2) De vordering
3) De berechtiging
4) De strafuitvoering
Dubbele doelstelling in het strafprocesrecht:
Efficiëntie = zoveel mogelijk schuldigen gevat en berecht kunnen worden & dit zo efficiënt
mogelijk organiseren door de overheid
Waarborgen = om het individu te beschermen tegen onrechtvaardig ingrijpen door de
overheid
2. Accusatoire en inquisitoire rechtspleging
Accusatoir kenmerken:
Mondeling
Openbaar
Tegensprekelijk
-> komt van de ‘Romeinse tijd’ (de aanklager en aangeklaagde staan op gelijke voet
1
,Bv. telefoontap, er kan een maatregel genomen worden?
Inquisitoire kenmerken:
Schriftelijk
Geheim
-> de partijen hebben geen inzage, weten niet wat er gebeurd
Niet-tegensprekelijk
-> ‘inquisitie’ (mensen werden op vage beschuldigingen opgepakt en gemarteld en
gefolterd tot te bekenden)
bv. huiszoeking is een schending van de privacy -> zo iets moet juridisch geregeld worden -> je kan
maar een telefoontap uitvoeren in bepaalde situaties (staat in wetboek in welke situaties)
=> strafprocesrecht is een gemengd systeem; inquisitoir in het stadium van onderzoek en accusatoir
in het stadium van berechting
Verschil voeren proces:
Assisen is accusatoir -> gebeurt mondeling (in de romeinse tijd)
Inquisitie: brandstapel als mensen iets verkeerd hadden gedaan, dan werd dat beslist in
donkere kamers en had die betrokken partij inspraak in
Vb. gerechtelijk onderzoek wordt gevoerd onder leiding van de onderzoekrechter, een
opsporingsonderzoek onder leiding van het parket
Marcus Tullius Cicero is een Romeinse redenaar, politicus, advocaat en filosoof (106-43 VC)
Vb. iemand wordt in een steegje doodgestoken -> die moord leidt tot niet veel opwinding
Uitspraak ‘qui bono’ = wie heft er belang, wie heeft er motief
2
,Hoofdstuk 2: Vorderingen die uit een misdrijf ontstaan
Bv. diefstal
Uit een misdrijf ontstaat de strafvordering, doordat misdrijf gepleegd werd het OM een
vordering kan instellen in naam van de maatschappij om de pleger van dit misdrijf te
sanctioneren door middel van een straf of maatregel
Uit een misdrijf leidt je de strafvordering af. Er komt ook een burgerlijke vordering uit waarbij
er een schade ontstaat uit het misdrijf
Een misdrijf veroorzaakt:
Strafvordering
Burgerlijke vordering
1. De strafvordering
1.1 De uitoefening van de strafvordering:
1.1.1 Het openbaar ministerie
Het openbaar ministerie (art.28 quater, 2 e lid SV)
1) Wie is het openbaar ministerie?
Piramide => het OM is van rechterlijke macht
‘een en ondeelbaar’:
Procureur
1e substituut Procureur
Substituut Procureur
Verdachte en of OM kunnen beroep aantekenen
Parket – bij rechtbank van eerste aanleg
Parket Generaal – bij het Hof van Beroep
Arbeidsauditoraat – bij de arbeidsrechtbank
Procureur Generaal – bij het Hof van Cassatie
Federaal Parket
Bevoegd over heel het land
Europees Parket
Strafvordering instellen = de zaak aanhangig maken bij een rechter
3
, 14 parketten van de procureur des konings (EXAMEN):
-> Staan onder de parket-generaal van Gent (Brugge) -> controlefunctie
Bv. geweld tegen politieagent tijdens corona betogingen
2) Kenmerken van het Openbaar Ministerie
Examen uitleg kunnen geven over elk kenmerk
1. Hiërarchish
2. Ondeelbaar
3. Onafhankelijk
A) Het Openbaar Ministerie is hiërarchisch opgebouwd
De leden van een bepaald parket staan onder het gezag van het hoofd van dat
parket, de procureur des Konings of procureur-generaal, die de gepaste en nodige
onderrichtingen geeft
Procureur-generaal bij het hof van beroep:
Heeft gezag, leiding en toezicht over alle parketmagistraten in zijn rechtsgebied
Procureur-generaal bij het Hof van Cassatie:
Geen toezicht over de strafvordering in de onderscheiden rechtsgebieden, enkel
toezicht over procureurs-generaal bij de hoven van beroep
Minister van Justitie (Vincent van Quickenborne: uitvoerende macht):
Geen deel van OM
B) Het Openbaar Ministerie is ondeelbaar
Magistraten van het OM treden allen op als orgaan van 1 functionele eenheid; elk lid
van het parket heeft binnen zijn parket dezelfde bevoegdheid en ze kunnen elkaar
dus vrij vervangen, zelfs tijdens de behandeling van een zaak.
<-> rechters zijn niet ondeelbaar
Ze treden nooit op in eigen naam en zijn dus verwisselbaar
C) Het Openbaar Ministerie is onafhankelijk
Onafhankelijk van de rechtbank
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Anne905. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,39. Je zit daarna nergens aan vast.
