Samenvatting
Samenvatting Sociologie
- Instelling
- Universiteit Antwerpen (UA)
samenvatting van het boek en de hoorcolleges van sociologie
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 41 pagina's
Voorbeeld 4 van de 41 pagina's
In winkelwagenVerkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Het sociologisch speelveldHOOFDSTUK 1: Op ontdekkingstocht door een bekend gebied?
Inleiding
Sociologie is een hulpdiscipline met minder aandacht voor onderzoeksvaardigheden, minder belangrijke auteurs en
theorieën
Het gaat wel over de basiskennis in de sociologie, de filosofie, centrale auteurs, concepten en theorieën
Letterlijk betekent sociologie samenlevingskunde of studie van de maatschappij
Latijns + Grieks >socius (metgezel) en logos (kennis, leer, kunde)
Emmanuel J. Sieyès – 1785 – manuscript
1789: ‘Waar is de derde stand?’ over de onderdrukking van de bevolking en de ondervertegenwoordiging van de
derde stand in de staatsinrichting van het Franse koninkrijk
- Politiek gekleurde benadering, in het licht van de FR: hoe moet een samenleving eruit zien = normatieve
wetenschap
Auguste Comte – 1830
Heruitvinding van de sociologie met een meer beschrijvende, empirische wetenschap als perspectief
Het is de taak van de sociologen om de samenleving te doorgronden en regelmatigheden vinden door middel van
objectieve en empirische observaties
- Analyseren en verklaren wat we zien: wat zijn kenmerken van de SL en kunnen we hier theorieën over
maken van hoe een SL werkt
1.1 Een beeld van een titel
Binnen de lijnen van het veld lopen de spelers die mogen meedoen, buiten de lijnen zijn de geblesseerden
(minderjarige, geesteszieke) en de regelovertreders (criminelen)
Speelveld= samenleving
Spel= samenlevingsspel (hoe leven we samen)
Spelregels= formele regels vanuit overheidsinstellingen en informele (SASV) regels vanuit private ondernemingen
- Sancties hangen af van formaliteit: gevangenis, boete vs. uitsluiting, uitlachen
Positie= die hangen af van de huidige situatie en kunnen veranderen volgens de tijdsgeest
Taakverdeling= de taken binnen dat beroep anders verdelen
Rollen= er zijn andere verwachtingen voor elke positie
Status= waardering die aan een bepaalde positie wordt toegekend, maar rollen waar een lagere waardering aan
wordt toegekend zijn even belangrijk om onze maatschappij te laten draaien
- Communiceren en interageren= vergaderen, anticiperen, informatie doorgeven
Formele leiders= kapitein of leider met meer gezag
Informele leiders= mensen die niet per se een hoge positie hebben maar toch een groot belang hebben of veel
invloed uitoefenen
- Conflicten tussen formele en informele leiders zijn een deel van het dagelijks leven van elke organisatie
- Het is belangrijk dat men zich nuttig maakt in het dagelijks leven
Doel van het spel= iedereen werkt mee om een bepaalde, maar die reden kan erg verschillen: winst maken,
maatschappij verbeteren, baas tevreden houden,…
Ruimte rond het speelveld= trainers en bestuursleden die niet deelnemen aan de eigenlijke job maar toch bijsturen
en instructies geven
Iedereen heeft sympathieën en antipathieën, maar wetenschappen en sociologen worden verwacht om neutrale
waarnemers te zijn
,Van hedendaagse wetenschappers wordt er verwacht dat ze zich bewust uitspreken over hun positionaliteit
1.2 Het dagelijks leven door de sociologische lens
Die lens is een professioneel instrument dat het mogelijk maakt om een beeld te vormen van de structuur van de
zichtbare sociale werkelijkheid
Bv: observatie, survey, interviews…..maar beelden vereisen interpretatie
Je zou het kunnen vergelijken met röntgenfoto’s om de werkelijkheid bloot te leggen
Aan die beelden (waarneming van de samenleving) moet een betekenis worden gegeven, sociologen doen dit door
hun opleiding en ervaring in de sociale wetenschappen
- Sociologische lens is enkel nuttig als ze kan worden geïnterpreteerd door iemand met sociologische
verbeelding
Charles Wright Mills – Sociological imagination
“the vivid awareness of the relationship between experience and the wider society”
Daarmee wordt het vermogen bedoeld om te begrijpen dat iemands persoonlijke situatie in verband staat met
maatschappelijke krachten en de ruimere historische context
Eigen ervaringen zijn mee bepaald door sociale structuren en mensen
- Kennis van de geschiedenis: hoe is de samenleving tot stand gekomen
- Kennis van de biografie: wie bevolkt een bepaalde samenleving
- Sociale structuur: hoe werkt een samenleving via instituties (bv: huwelijk)
De sociale verbeelding houdt het vermogen in om van perspectief te wisselen door afstand te nemen van de actuele
toestand en een alternatief standpunt in te nemen
De ervaring van de dagelijkse werkelijkheid is niet zonder betekenis, moet in een ruimere historische en sociale
context worden geplaatst
1.2.1 Selectieve waarneming
Routines in handelen (gedrag) en in denken (common sense) zijn waardevol als middel om ons staande te houden in
vele uitlopende situaties en zodat we makkelijk kunnen deelnemen aan het sociale verkeer
We proberen de stortvloed aan informatie te reduceren door ze te orden en interpreteren in een sociale context
Onze waarneming wordt selectief (en subjectief)
- Fysieke en sociale beperkingen: we weten enkel wat er zich afspeelt op de plek waar we zijn
EU-SILC enquête stelt dat meer dan 1/10 in armoede leeft, dit zijn armen de ‘gewone’ sociale kenmerken (bejaarden,
alleenstaande moeders)
Sociale positie draagt bij aan de manier waarop we naar een situatie kijken: voor ons lijkt 1/10 enorm veel
- Belangen: verhaal dat wordt verteld verschilt naargelang de positie van de verteller, ook de interpretatie
van wat je leest hangt af van je positie
- Kennis en informatie: je krijgt een ander beeld van de situatie als je iets anders te weten bent gekomen
(onderwijs speelt hier een grote rol)
Bv: de manier waarop men naar de kerk keek is sterk veranderd toen er informatie opdoen over seksueel misbruik
- Voorkeur en afkeer: wordt ons bijgebracht door opvoeding en invloed van de buitenwereld =
socialisatieproces
Steunt meestal op ethische en esthetische categorieën die verschillen in de tijd en ruimte
Bv: vroeger werden veel muziekstukken, gedichten, schilderijen,… bestempeld met ‘Kunst’, nu zijn de meningen
sneller verdeeld
Seksuele revolutie jaren 60: omwenteling tegenover euthanasie, abortus, anticonceptie,…
1.2.2 Referentiekaders
,Vergelijkbaar met sociale bril waardoor je een verschillende kijk krijgt op dezelfde werkelijk
Kenmerken:
- Referentiekader vormt een geheel, waaruit al onze waarnemingen komen: we hebben er maar 1 voor alle
categorieën
- Referentiekader is stabiel maar niet onveranderlijk, veranderingen in onze situatie beïnvloeden ons
referentiekader
- Zoveel referentiekaders als er individuen zijn, nooit 2 exact dezelfde
- Gedeelde referentiekaders van groepen die ongeveer in dezelfde omstandigheden opgroeien of werken,
maken deel uit van cultuurpatronen
Door de verscheidenheid aan referentiekaders, reageren mensen verschillend op hetzelfde gebeuren
Zakelijke werkelijkheid= werkelijkheid zoals ze is
Beleefde of gepercipieerde werkelijkheid= werkelijkheid volgens een individueel persoon, waarnaar een persoon
zich gedraagt en dat zorgt ervoor dat die perceptie ook werkelijkheid wordt
Wat is het verband met het Thomas theorema (1928)?
“if people define situations as real, they become real in their consequences”
Self-fulfilling propohecy: we gaan ons gedragen naar onze perceptie van de realiteit
- Pygmalioeffect
Bv: leerkrachten krijgen aan de hand van eerste contacten een beeld over een bepaalde leerling
Leerkrachten gedragen zich naar die beelden en geven meer aandacht aan bepaalde (slimme) leerlingen> leerlingen
die minder sterk werden ingeschat krijgen zich minder aandacht en evolueren ook minder > zo wordt de achterstand
nog groter
Vooroordelen en stereotypes in de samenleving: ideeën sterk vereenvoudigd in de ene groep over de andere groep
die niet gebouwd zijn op feiten, vereenvoudigde voorstellingen
- Positief of negatief (= significante maatschappelijke impact)
De sociologische verbeelding vraag dat we onze sociale bril (referentiekader), dat onze maatschappelijke posities
belangen, kennis ervaringen en voorkeuren typeert, afzetten
De sociale bril maakt onze waarnemingen selectief en voedt vooroordelen en stereotypering
Sociologie streeft naar onbevooroordeelde neutrale beeldvorming en vereist dat we afstappen van onze ingesleten
routines
Sociale verbeelding stelt ons in staat om verder te kijken naar de selectieve waarneming die hoort bij de common
sens
Door de sociologische lens en sociale verbeelding tekenen zich sociale structuren en cultuurpatronen die relatief
stabiel zijn, maar niet onveranderlijk
1.2.3 Over sport
Reusel (1994) en Smits (2004) – jongeren uit andere sociale hiërarchieën verkiezen andere sporten
Er is een duidelijk sociaal verschil tussen dure en goedkope sporten, maar er is ook een culturele verklaring die
stellen dat sport een drager is van symbolische codes van smaken en leefstijlen
Sociale mechanismen worden ontdekt door de sociale verbeelding
Maar er is geen universele sociale verbeelding, verschillende sociologen zullen de sociale werkelijkheid anders
benaderen en verklaren, er is geen exclusiviteit van een theorie
2beperkingen van de sociale verbeelding
- Geen monopolie: er zullen bepaalde sociologische verklaringen worden gegeven, maar er zijn er ook andere
theorieën. De verklaringen zijn niet exclusief
Norbert Elias – civilisatietheorie
, De grote massa bootst het gedrag van de sociale elites na, in de hoop dat ze dezelfde status kunnen verwerven
- Houdbaarheid: inzichten en samenleving kunnen wijzigen, doorheen de tijd veranderen inzichten en
theorieën
Nederlandse criminoloog – freefight hooligalism – 2017
Profclubs organiseren geheime vechtpartijen waar twee gelijke groepen van free fighters vechten gedurende ½ min
Er zijn regels van wederzijds respect, erecodes fairplay
1.2.4 Over voetbal
Bourdieu – distinctiewaarde van een cultureel item – 1979
Elites keerden zich af van voetbal omdat het iets was voor de grote massa
Van zodra een cultureel item iets wordt voor de grote massa, verliest het zijn cultureel zeldzaam aspect= distinctie
waarde
1.3 Een stap verder
Common sens
- Losjes samenhangende kennis.
- Gebaseerd op feiten, waarnemingen, ervaringen inzichten en received wisdom.
- Zin geven aan situaties waarmee we worden geconfronteerd.
- Voor praktische, onmiddellijke antwoorden.
Sociologie
- Het ‘waarom’ achterhalen en algemene wetmatigheden ontwikkelingen.
- Situeert verklaringen en wetmatigheden in sociale factoren.
- Bouwt voort op systematische, empirische waarnemingen.
De wetenschap en sociologie gaat opzoek naar verklaringen achter de zichtbare fenomenen
1.3.1 Echtscheiding
Extreme daling geregistreerd in 2008: dit is een schijndaling omdat meer koppels ervoor kiezen om ongehuwd
samen te wonen
- Er zijn minder huwelijken die ontbonden kunnen worden
- Samenwoners gaan vaker uit elkaar dan gehuwden, maar die zijn niet opgenomen in de grafiek
Anders kijken en interpreteren dan volgens de voor de hand liggende common sense: de essentie van sociologie en
de sociologische verbeelding
Commons sens
- Factoren op persoonlijk vlak
Sociologie
- Variaties in de samenleving
- Emancipatie in het Westen: financiële onafhankelijkheid, wegvallen sociale druk van familie, kerk, dorp…,
verdwijnen maatschappelijk taboe.
- Wetswijzigingen: huwelijken van hetzelfde geslacht kunnen ook scheiden
1.3.2 Zelfdoding
Person-based rate-evolutie van suïcidepogingen, per 100.000 inwoners in Vlaanderen, is voorzichtig gedaald, 1999-
2020.
Common sens
- Persoonlijke, psychologische factoren (leeftijd, werkloos, alleenstaand, armoede,…)
Sociologie
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper manonjans. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,69. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 62890 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen