Samenvatting van hoofdstukken 15 tot en met 16 van het vak Sociologie gegeven aan de VUB in door Prof. Bram Spruyt en Prof. Christophe Vanroelen. Gebaseerd op slides en lesnotities. Geschreven in het Nederlands en in bullet style. (Geslaagd op examen)
Hoofdstuk 15: De transformatie
15.1 Voor de transformatie
Fase twee van de modernisering
- Begint bij de industriële omwenteling
- Het start in het Noorden van Engeland
- De industriële revolutie begint bij de ambachtslui, maar met
o Een staat die de handelsbelangen gewapenderhand verdedigt en behartigt
o Een handel die steeds verder reikt, globaliseert
Maar: Net zoals de dynamiek van het kapitalisme slecht één element is van de aanloop tot
de transformatie, is ook de industriële omwenteling slechts één onderdeel van het zich
voltrekken van die transformatie.
Voor de transformatie:
- Lokale elites spelen een belangrijke rol, maar ze hebben weinig middelen om het
territorium doeltreffend te controleren.
- Meerderheid van het volk participeert niet aan de politiek
- De meerderheid is analfabeet
- Het grootste deel werkt in landbouw en woont in dorpen
- De gemiddelde levensverwachting ligt bij de 35 tot 40 jaar
15.2 Na de transformatie
Absolute macht → Democratische controle
Kleine reikwijdte → Grote reikwijdte
Er groeide een wereld van staten
Geen politieke participatie → Politieke participatie (Stemrecht)
Meerderheid als analfabeet → 2 à 5 % is analfabeet
Meerderheid werkt in de landbouw → 2 à 8 % werkt in de landbouw
Door de industriële revolutie is de werkgelegenheid in de landbouw (primaire sector)
afgenomen en ontstond er werkgelegenheid in industrie en nijverheid (secundaire).
Vanaf 20ste eeuw: Veel mensen werken in tertiaire sector en de laatste ontwikkeling
wordt de postindustriële samenleving genoemd.
Economische ruil binnen dorp → Internationale economische ruil
Dorpsgemeente is ontsloten, de bevolking woont in steden.
Mensen worden met transport- en communicatiemiddelen met wereld verbonden.
Levensverwachting van 35 tot 45 jaar → Per jaar 3 maand aan toegevoegd, de laatste 50 jaar
, 15.3 De verspreiding of de reis rond de wereld in tachtig jaar
De transformatie die wij hebben beschreven geldt door Engeland en Frankrijk:
- Engeland: tussen 1650 en 1830
- Frankrijk: tussen 1789 en 1848
→ Vanuit Parijs en Londen verspreidt de transformatie zich over de wereld
Tweede gordel van moderne staten: Verenigde Staten, Canada, Australië en Nieuw-Zeeland
→ Deze landen zijn uit Engeland en Frankrijk gegroeid
Een derde groep: België, Nederland en Scandinavië
→ Ze worden gevormd door de Europese buren van Frankrijk en Engeland
Een vierde groep: De traditionele elites nemen zelf het initiatief om te moderniseren.
- Traditionele heersers willen voordelen uit de modernisering
- Ze volgden een eigen pad van ontwikkeling
1) Duitsland en Japan: Grootgrondbezitters → Recht totalitaire regimes (fascisme)
2) China en USSR: Meer verdeeld landeigendom en georganiseerde
boerengemeenschappen → Links totalitaire regimes (communisme)
15.3.1 De timing van de modernisering en de kansen op democratie
Barrington Moore – The Social Origins of Dictatorship en Democracy
- Het moderniseringsproces van een achttal landen
- Verschillenden paden van ontwikkeling kunnen tot parlementaire democratie leiden
→ Bevorderlijk voor dat type is de aanwezigheid van economisch en politiek sterke
burgerklasse. Vandaar dat de eerste twee ontwikkelingspatronen, waarin de burger
de initiatiefnemer is, stabiele parlementaire democratieën zijn gegroeid.
Zodra de burgerij economisch en/of politiek zwak is en het initiatief wordt genomen door de
traditionele elites is de kan groter op het ontstaan van totalitaire regimes.
1) Grootgrondbezit, grootgrondbezitters, belangrijke rol van politiek, matige
ontwikkeling van de burgerij = Rechte dictatuur (fascisme)
2) Zwakke grootgrondbezitters, traditionele staat sterk gecentraliseerd, georganiseerde
boerenbevolking, burgerij niet ontwikkelend = Communistische regimes
15.3.2 Late en afhankelijke ontwikkeling
Het vijfde stadium van ontwikkeling
- Latijns-Amerikaanse landen
- Landen die in grote mate bevolkt werden vanuit Europa
- Landen werden beheerste door het kolonialisme, ze werden leeggezogen
→ Hoop dat dit zou stoppen bij de onafhankelijkheid, rond 1820
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper SaraEy. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
