DESIGN EN KUNST
• Over relatie tussen de twee: in laatste 2 decennia grondig veranderd (grote invloed op praktijk van vele
vormgevers)
__HISTORIEK________________________________________________
⁃ Einde middeleeuwen, start renaissance:
⁃ Geschiedenis voordien geen onderscheid tussen design en kunst (decoratieve en schone kunsten)
Michelangelo - Candelabrum, 1530-1540
Groot kunstenaar, een van de figuren rond die tijd
Deed ook ontwerpen voor dingen die een functie hadden (kandelaar, zoutvat, …)
Piranesi - veduta in prospettiva della gran fontana dell’ acqua vergine detta di Trevi architettura
Bekent o.w.v etsen van gebouwen
=> belangrijke bron voor onze vormgevers geschiedenis
Wordt beschouwd als kunstenaar, maar was ook bezig met ontwerpen van functionele
elementen
=> schoorsteenmantel, commodes, uurwerken voor aan de wand, koets, …
Oprichting academies, eind 18de eeuw
⁃ In situatie, waar geen onderscheid gemaakt wordt tussen design (dingen die functie hebben) en kunst (dingen die
behoorden tot de schone kunsten), komt verandering
⁃ Tijd van maatschappelijke onrust, revoluties in EU, …
⁃ Aantal naties (bv. Frankrijk): gaan academies oprichten
=> om natie te verafgoden en op te hemelen
=> kunst bestellen om natie / samenhorigheid gevoel een vorm te geven
⁃ In academies: heel bewust onderscheid tussen schone- en decoratieve kunsten
=> waarom?: schone kunsten hoger in hiërarchie geplaatst, dus natie gevoel wordt geprezen
=> artificele situatie: gaat goed in 19e eeuw, maar in begin 20e eeuw luidruchtig protest
Marcel Duchamp - Fountain, 1917
Bekend door protest tegen die situatie, in vorm van kunstwerken
Stelt dat alles kunst kan zijn
Unrinoir: geeft het een sculpturale kracht door het te kantelen, signeren en op te sturen als
bijdrage tot kunstwedstrijd
=> jury misprijst het stuk, het wordt helemaal niet begrepen
⁃ Als we hiernaar terug kijken: leidt nieuwe periode in, waarin onderscheid tussen schone- en decoratieve kunsten
in vraag gesteld wordt
Andere kunstwerken uit 20e eeuwse geschiedenis:
=> fietswiel: alles kan kunst zijn (‘functionele objecten kunnen ook een sculpturale
waarde krijgen, absurd dat we onderscheid maken tussen functie en kunst’)
Doorprikt het kunstmatige onderscheid van de schone- en decoratieve kunsten
=> levert discussie op die doorheen de 20e eeuw doorwoed
⁃ Discussie typeren door 2 extremen standpunten:
__DONALD JUDD________________________________________________
⁃ Amerikaan, 1928-1994
Donald judd - untitled, 1962
maakt abstracte schilderkunst
jaren 50-60: minimalisme in schilderkunst komt sterk op
=> een van de gekende figuren
Oefent met schilderkunst niet grote invloed uit
Donald Judd - Galvanized Iron, 1973
, Gaat abstracte ideeën van bij schilderijen in drie-dimensionale ruimte brengen
Gaat sculpturen maken
=> maakt hem bekender / invloedrijker
=> verhaal wordt voorbode van verhaal tussen design en kunst
Zeer abstracte beeldhouwkunst: werkt met zeer afgelijnde geometrische vormen (kubussen,
balken, …)
=> worden zorgvuldig: gematerialiseerd + in ruimte gezet
=> probeert door juiste positionering, dimensionering en materialisering: artistieke
kracht te ontwikkelen.
=> Leveren waarde op: krijgt sculpturale- / artistieke laag
Werken zien er heel eenvoudig uit in eerste instantie, maar als je er meer tijd mee
doorbrengt kun je interessante ondervindingen doen
=> een interessante wisselwerking zien tussen schaduwen, licht, de ruimte, de
reflecties, verschillende materialen, kleuren die samenkomen, …
Donald Judd - spring street 101, New York, 1968-1993
Begint zelf meubilair te maken
Koopt voormalig pakhuis op: met geld van goed draaiende zeken sinds jaren 60
=> Toen achter buurt, voormalige industriële zone
=> vandaag: gecentrificeerd, gelijkvloerse panden gevuld met winkels
Wilt er met familie gaan wonen, en werken
Boeiend/imposant: gaat volledige woning opvatten als galerieruimt
=> zorgvuldig ingericht: met meubels van zichzelf, klassiekers van toen, kunstwerken van
zichzelf en vrienden en collega’s
Mission style, late 19e eeuw
Begin van meubel ontwerpen
Zoekt inspiratie in voormalige Amerikaanse stijlen in de meubelkunst
Was populair bij de mensen uit de arbeidersklasse: heel eenvoudige en sobere stijl van
meubel maken
Kinderbed en kindertafel, 1977
Meubel stukken voor zijn kinderen
Typeert waar zijn meubellijn naartoe zal gaan: blijven dicht bij zijn ideeën en concepten die
hij toepast in zijn abstracte kunst/beeldhouwwerken
Gebruikt andere materialisatie, maar gaat nog steeds opzoek naar een sculpturalisatie
Dagbed, 1977
Heel bekent
Kan aanzien worden als functioneel object: zitten, slapen
Tegelijk een sculpturale kracht: geometrische eenvoud en juiste dimensionering (dikte en
positionering van planken)
⁃ Paradox: maakte zelf heel groot onderscheid tussen kunst en design
=> paradoxaal: door weinig onderscheid in praktijk (sculpturen en meubelkunst)
=> gaat bij beide opzoek naar dezelfde sculpturale kwaliteit, krijgen daarom dus een gelijkaardige
kracht
⁃ Maakte in gedachten toch een nadrukkelijk onderscheid: functie (=design), artistieke laag (=kunstwerken)
=> ‘worden op andere manier ontworpen, behandeld, verkocht en besproken’
⁃ Heeft er veel theorie over geschreven: kreeg tijdens leven er veel kritiek op
Onderscheid in 20e eeuw nog altijd zeer kunstmatig! (En misschien niet langer verdedigbaar)
Donald Judd - Spring street 101, NY, 1968-1993
Talent voor hoe dingen een ruimte of plaats geven
Dan Flavon: werkt met TL-lampen die in constructies gezet worden
=> krijgen sculpturale kwaliteit, bepalen sfeer wanneer licht aan is
Chamberlain: vriend des huizes. Maakt sculpturen met autowrakstukken (samen persen)
