Grondige samenvatting van het gedeelte embryologie in het vak biologie, genetica en embryologie onderwezen door professor Heindryckx. Samenvatting gebasseerd op Powerpoints, hoorcolleges en extra documenten. Geslaagd in eerste zit.
EMBYROLOGIE
Inhoud
1. Gametogenese....................................................................................................................................2
2. Bevruchting.........................................................................................................................................8
3. Klieving en implantatie.......................................................................................................................9
Klieving...........................................................................................................................................9
Zwangerschap.......................................................................................................................................11
Natuurlijke zwangerschap.................................................................................................................11
Vruchtbaarheid.................................................................................................................................11
Medisch begeleide voortplanting.....................................................................................................11
In vitro behandelingen..................................................................................................................11
Genetische diagnose/screening van het embryo..........................................................................14
Applicatie van PGT en nucleus transfer voor mitochondriale aandoeningen................................15
Voorbeelden van onderzoek rond medisch begeleide voortplanting...........................................18
,1. Gametogenese
= vorming/rijping van gameten/geslachtscellen
Gameten = cellen gespecialiseerd om vaderlijke en moederlijke chromosomen aan volgende
generatie door te geven
Germen = kiemcellen = geslachtcellen = gameten + voorloper-stadia (=precursor cellen)
o Kunnen een meiose of rijpingsdeling ondergaan
Omvat 2 delingen: één 2n, 4C vier n, C
- Halvering analoge chromosomen (haploïd): 2n, 4C n, 2C
! homologe recombinatie + crossing-over: genetische diversiteit
- Chromatidenscheiding over dochtercellen ≈ mitose: n, 2C n, C
Houdt chromosomenaantal bij elke generatiewisseling constant
soma(tische cellen) = lichaamscellen
o Ondergaan mitose: behoud van diploïde chromosoominhoud: 2n twee 2n
Ontstaan uit oergonocyten of primordiale kiemcellen
Differentiëren vroeg in ontwikkeling tot oögonia of spermatogonia
Gametogenese: ontwikkelen tot rijpe haploïde gameten (rijpe eicel ofspermatozoïde)
= oögenese of spermatogenese
Kiemcellen: de primordiale bevinden zich tijdelijk in de wand van de dooierzak
Week 3 foetale periode: dooierzakvorming = specificatie
Week 4 FP: aanleg gonaden
Week 5 FP: migratie van kiemcellen naar ontwikkelende gonaden (migratie + proliferatie)
Week 7 FP: PCG’s niet meer geslachtelijk bipotentieel = sex determination
, Start gametogenese
o Maand 3 foetale periode: oögenese
o Maand 7: gelijktijdige stop in profase I = primaire oöcyt
Omgeven door één laag afgeplatte follikelcellen = primordiale follikel
! meisje beschikt bij geboorte over een definitief aangelegde voorraad primaire
oöcyten in het ovarium = centraal dogma van reproductiebiologie
recente studies: stamcellen (oögonia) in adult ovarium
o Puberteit: folliculogenese
O.b.v. FSH (follikel-stimulerend hormoon) en LH (luteïniserend hormoon)
= geproduceerd door hypofyse
Afwerking meiose I van primaire follikel
+ follikelcellen worden kubisch, dan meerlagig = granulosacellen
Secundaire follikel
- Ontstaan van holten in granulosacellen
Antrale follikel
- Holten versmelten tot grote centrale follikelholte = antrum
- In antrum ligt oöcyte omgeven door corona radiata uit
granulosacellen = cumulus oöphorus
Follikel van de graaf = rijpe follikel = 1.5 tot 2 cm
- Granulosacellen maken mantel van glycoproteïnen rond oöcyte
aan = zona pellucida
- Periferie granulosacellen: theca folliculi uit stomacellen van
ovarium
Theca interna: secreteren steroïdhormonen
= precursor van granulosacellen voor
oestrogeenproductie
Theca externa: behouden bindweefselaspect
! bij meiose I en II van primaire en secundaire oöcyt: afsplitsing
poollichaampjes (=niet functioneel: sterven af)
! slechts 450 van de 300.000 rijpende eicellen ontwikkelen tot rijpe follikels
- Follikelselectie: 5-15 geactiveerd per ovariële cyclus
Slechts 1 = rijpe follikel
Overige sterven af = follikelatresie
! follikelattritie: afsterven van primordiale follikels tijdens
foetale leven
maand 5: 6.000.000-7.000.000 geboorte: 2.000.000
! meiose II wordt enkel afgewerkt indien er bevruchting optreedt
,o Puberteit: ovulatie
Openbarsten van rijpe follikel aan oppervlak van het ovarium
Vrijstelling van secundaire oöcyte
Opvanging secundaire oöcyte in infundibulum = verbrede distaal uiteinde
van de eileider (= tuba uterina)
! de tentakelachtige uitlopers (= fimbriae) liggend aan ovarium: transport
van ovulerende oöcyte naar eileider
secundaire oöcyt dient binnen 12 uur bevrucht te worden
Corpus luteum = geel lichaampje: grote massa granulosacellen en theca-
cellen die achterblijven in ovarium na ovulatie
- Secreteert oestrogeen en progesteron: bereidt het endometrium
van de uterus voor op implantatie van de bevruchte eicel
- Geen bevruchting: degeneratie naar corpus albicans = wit
lichaampje: wordt gefacoyteerd door macrofagen
Niet-dysjunctie van homologe chromosomen tijdens de meiose
= verandering in genoom door langdurige rustperiode van primaire
oöcyte
rijpe gameet heeft n+1 of n-1 chromosomen
- Algemeen: monosomie van een autosoom ≠ levensvatbaar =
miskramen
- Trisomie 21 = Down-syndroom = mongolisme
- Turner syndroom: 45 X of mozaïcisme met 46 XX / 45 X0
1 op 2500 levend geboren meisjes
Hypogonadisme: onderontwikkelde eierstokken
Uitblijven van spontane zwangerschap
Klein gestalte
Aangeboren afwijking van de aortaboog = coarctatio
Puberteit treedt niet spontaan op: uitblijven van
menstruatie/borstgroei
- Klinefelter syndroom: 47 XX(X)Y
Gynecomastie: borstontwikkeling
Hypogonadisme: onderontwikkelde testes
, Morfologische scoringsparameters van eicellen
- Normale rijpe eicel
Aanwezigheid van een eerste poollichaam
Helder en kleurloos cytoplasma
Middelmatige granulatie
Afwezigheid van inclusies
- Abnormaliteiten met weinig invloed op zwangerschapskans
Abnormaal groot poollichaam
Gefragmenteerd poollichaam
Aanwezigheid van inclusies
Abnormale vormen van de eicel
Dunnere zona pellucida
Granules in de perivitelliene ruimte
- Abnormaliteiten met nadelige invloed op zwangerschapskans
Centrale grote granulevlek
Afwezigheid van eerste poollichaam (=onrijpe eicel)
Aanwezigheid van clusters SER
Reuze eicel
Abnormale spoelfiguur
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper emmapot. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,99. Je zit daarna nergens aan vast.
