Samenvatting
Samenvatting Rechtsvinding GESLAAGD
- Instelling
- Universiteit Gent (UGent)
Samenvatting van het vak Rechtsvinding, dit omvat de slides, lesnotities en bepaalde stukken uit de syllabus.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 57 pagina's
Voorbeeld 4 van de 57 pagina's
In winkelwagen
Voorbeeld van de inhoud
RECHTSVINDINGINHOUDSOPGAVE
INLEIDING .......................................................................................................................................................... 5
3 SOORTEN VAKKEN ......................................................................................................................................................5
WAT IS RECHTSVINDING? ...............................................................................................................................................5
DEEL 1: TWEE PERSPECTIEVEN OP (JURIDISCHE) UITLEGGING ............................................................................. 6
TITEL 1: WAT IS (JURIDISCHE) UITLEGGING? .......................................................................................................................6
Hoofdstuk 1. Uitlegging: begripsomschrijving ....................................................................................................6
Uitlegging in het algemeen ............................................................................................................................................... 6
Concrete vormen van interpretatie .................................................................................................................................. 6
Semantische interpretatie............................................................................................................................................ 6
Pragmatische betekenis ............................................................................................................................................... 7
Waarom al die vormen van interpretatie?................................................................................................................... 9
Hoofdstuk 2. Juridische uitlegging: doel, voorwerp, methode en subject .........................................................10
Juridisch uitleggingsdoel ................................................................................................................................................. 10
Juridisch uitleggingsvoorwerp ........................................................................................................................................ 10
Juridische uitleggingsmethode ....................................................................................................................................... 11
Juridisch uitlegginssubject .............................................................................................................................................. 11
Twee soorten interpretatie ........................................................................................................................................ 12
Rollen van de rechter ................................................................................................................................................. 12
Drie personages ......................................................................................................................................................... 12
Niet-juridische factoren die de besluitvorming beïnvloeden ..................................................................................... 13
TITEL 2: TWEE VISIES EN DE AANTREKKINGSKRACHT VAN VOLLEDIG HETERONOME UITLEGGING ...................................................14
Hoofdstuk 1. Twee visies ...................................................................................................................................14
Positivistisch paradigma.................................................................................................................................................. 14
Ontologisch en epistemologisch uitgangspunt .......................................................................................................... 14
Axiologisch uitgangspunt ........................................................................................................................................... 15
Methodologisch uitgangspunt ................................................................................................................................... 15
Staatskundig uitgangspunt ......................................................................................................................................... 15
Constructivistisch paradigma .......................................................................................................................................... 15
Ontologisch en epistemologisch uitgangspunt .......................................................................................................... 15
Axiologisch uitgangspunt ........................................................................................................................................... 16
Methodologisch uitgangspunt ................................................................................................................................... 16
Staatskundig uitgangpunt .......................................................................................................................................... 17
Hoofdstuk 2. aantrekkingskracht van het syllogisme en volledig heteronome rechtsvinding...........................17
DEEL 2: UITLEGGING IN STAATSKUNDIG PERSPECTIEF....................................................................................... 18
TITEL 1: DRIE PIJLERS (DEMOCRATIE, RECHTSSTAAT EN MENSENRECHTEN) ..............................................................................18
Inleiding .............................................................................................................................................................18
Hoofdstuk 1. Democratie...................................................................................................................................18
Hoofdstuk 2. Rechtsstaat ..................................................................................................................................18
Hoofdstuk 3. Mensenrechten ............................................................................................................................18
TITEL 2: DRIE VISIES OP DE VERHOUDING TUSSEN DE STAATSMACHTEN ..................................................................................19
Hoofdstuk 1. Klassieke visie op Montesquieu ....................................................................................................19
Republiek ........................................................................................................................................................................ 19
Monarchie ....................................................................................................................................................................... 19
Despotisme ..................................................................................................................................................................... 19
Vormgeving scheiding der machten en machtsevenwicht ............................................................................................. 19
Samengevat .................................................................................................................................................................... 19
Hoofdstuk 2. Radicale visie van de Franse Revolutie .........................................................................................20
18e eeuwse problemen ................................................................................................................................................... 20
Droombeeld .................................................................................................................................................................... 20
Ontnuchterende werkelijkheid ....................................................................................................................................... 20
Hoofdstuk 3. Binaire visie van Hans Kelsen .......................................................................................................21
1
, Samengevat .................................................................................................................................................................... 21
TITEL 3: VERHOUDING TUSSEN WETGEVER EN RECHTER VANDAAG ........................................................................................22
Hoofdstuk 1. Democratie, rechtsstaat en mensenrechten in Polen...................................................................22
Hoofdstuk 2. macht en tegenmacht in België ...................................................................................................22
Rechterlijke controle als doembeeld .............................................................................................................................. 22
Rechterlijke permissiviteit............................................................................................................................................... 22
Rechterlijke controle als noodzaak ................................................................................................................................. 22
Grondwettigheidstoetsing in België................................................................................................................................ 23
DEEL 3: HET (ONMOGELIJKE) ONDERSCHEID TUSSEN RECHTSFEITEN EN RECHTSREGELS ................................... 24
TITEL 1: RELEVANTIE (EN NOODZAAK) VAN HET ONDERSCHEID .............................................................................................24
TITEL 2: HOE MOETEN RECHTSFEITEN EN RECHTSREGELS VAN ELKAAR WORDEN ONDERSCHEIDEN? ..............................................24
Hoofdstuk 1. positivistisch paradigma ..............................................................................................................24
Hoofdstuk 2. constructivistisch paradigma .......................................................................................................24
Drie begrippen ................................................................................................................................................................ 24
Feiten ......................................................................................................................................................................... 24
Rechtsfeiten ............................................................................................................................................................... 25
Rechtsregels ............................................................................................................................................................... 25
Oordeel in feite versus oordeel in rechte ....................................................................................................................... 25
DEEL 4: DE CONSTRUCTIE VAN RECHTSFEITEN .................................................................................................. 27
INLEIDING .................................................................................................................................................................27
TITEL 1: BELANGEN BEGRIJPEN ......................................................................................................................................27
Wat zijn belangen precies?................................................................................................................................27
Hoe handelen we ‘in het belang van’? ..............................................................................................................28
Hoe kunnen we belangen kennen?....................................................................................................................28
TITEL 2: GEBEURTENISSEN EN SITUATIES BEGRIJPEN ...........................................................................................................29
Stap 1: de bouwstenen van het verhaal ............................................................................................................29
Feitenvergaring ............................................................................................................................................................... 29
Feitenverwerking ............................................................................................................................................................ 29
Probleem bij feitenvergaring en -verwerking ................................................................................................................. 29
Stap 2: het brengen van het verhaal .................................................................................................................29
Theatermetafoor............................................................................................................................................................. 29
Actie versus omissie ........................................................................................................................................................ 30
Abstract versus concreet ................................................................................................................................................ 30
Brede versus enge timeframes ....................................................................................................................................... 30
Stap 3: waarheidsgetrouwheid van het verhaal................................................................................................31
Stap 4: juridische waarde van het verhaal ........................................................................................................31
DEEL 5: DE CONSTRUCTIE VAN RECHTSREGELS ................................................................................................. 32
INLEIDING .................................................................................................................................................................32
TITEL 1: UITLEGGINGSVOORWERP – BENADERING EN OVERZICHT ..........................................................................................32
Hoofdstuk 1. twee manieren om bouwstenen van rechtsregels te framen .......................................................32
Als rechtsbronnen ........................................................................................................................................................... 32
Rechtsbron als metafoor ............................................................................................................................................ 32
Soorten rechtsbronnen .............................................................................................................................................. 32
Vooronderstellingen .................................................................................................................................................. 33
Als rechtsknopen............................................................................................................................................................. 33
Alternatief metafoor .................................................................................................................................................. 33
Vooronderstellingen .................................................................................................................................................. 34
Geglobaliseerd perspectief ............................................................................................................................................. 34
Hoofdstuk 2. voornaamste gezaghebbende handelingen .................................................................................35
Inleiding .......................................................................................................................................................................... 35
Handelingen van wetgevende actoren ........................................................................................................................... 35
Wat is wetgeving? ...................................................................................................................................................... 35
Belang van wetgeving doorheen de tijd..................................................................................................................... 36
Wetgeving als gewild en gegroeid recht .................................................................................................................... 36
Werfkracht van handelingen van wetgevende actoren ............................................................................................. 37
Handelingen van uitvoerende actoren ........................................................................................................................... 37
2
, Wat is uitvoering? ...................................................................................................................................................... 37
Werfkracht? ............................................................................................................................................................... 37
Handelingen van rechtsprekende actoren ...................................................................................................................... 37
Wat is rechtspraak?.................................................................................................................................................... 37
Rechtspraak als gewild en gegroeid recht.................................................................................................................. 37
Werfkracht ................................................................................................................................................................. 38
Handelingen van rechtsgeleerde actoren ....................................................................................................................... 38
Wat is rechtsleer? ...................................................................................................................................................... 38
Taak van de rechtsleer ............................................................................................................................................... 39
Methode van de rechtsleer ........................................................................................................................................ 39
Werfkracht ................................................................................................................................................................. 40
Handelingen van andere private actoren ....................................................................................................................... 40
Wat zijn handelingen van (andere) private actoren................................................................................................... 40
handelingen van private actoren als gewild en gegroeid recht ................................................................................. 40
Werfkracht ................................................................................................................................................................. 41
TITEL 2: EXEGETISCHE VISIE OP DE CONSTRUCTIE VAN RECHTSREGELS .....................................................................................42
Hoofdstuk 1. uitleggingsdoel en -voorwerp ......................................................................................................42
Hoofdstuk 2. uitleggingsmethode .....................................................................................................................42
Hoe betekenis hechten aan interpretandum? ................................................................................................................ 42
Taalkundige argumenten ................................................................................................................................................ 42
Letterlijke betekenis ................................................................................................................................................... 42
Technische betekenis ................................................................................................................................................. 42
Gebruikelijke betekenis.............................................................................................................................................. 42
Systematische argumenten............................................................................................................................................. 43
Uitgangspunt en redeneerstijl.................................................................................................................................... 43
Systematische consistentie ........................................................................................................................................ 43
formele contextuele harmonisatie............................................................................................................................. 43
Zuinigheid van het systeem........................................................................................................................................ 44
Wetshistorische argumenten.......................................................................................................................................... 44
Hoofdstuk 3. afstemmingsmethode ..................................................................................................................44
Hoofdstuk 4. verhouding uitleggings- en afstemmingsmethode ......................................................................44
TITEL 3: ONTHULLENDE KRITIEK .....................................................................................................................................45
Hoofdstuk 1. kritiek op uitleggingsdoel en -voorwerp.......................................................................................45
Wat is de ‘wil van de wetgever’ en hoe kunnen we die kennen? ................................................................................... 45
het voorwerp van de wil: de wil om… ........................................................................................................................ 45
het subject van de wil: de wil van… ........................................................................................................................... 45
Onterechte exclusieve focus op de subjectieve en historische wetgever ...................................................................... 45
Van subjectieve naar objectieve wetgever ................................................................................................................ 45
Van historische naar actuele wetgever ...................................................................................................................... 46
Gevolgen voor gebruikte argumenten ....................................................................................................................... 46
Onterecht exclusieve focus op wetgever ........................................................................................................................ 46
Hoofdstuk 2. kritiek op uitleggingsmethode .....................................................................................................47
Kritiek op de waarde van taalkundige argumenten ........................................................................................................ 47
Kritiek op de waarde van systematische argumenten .................................................................................................... 47
Kritiek op de waarde van wetshistorische argumenten ................................................................................................. 47
Hoofdstuk 3. kritiek op afstemmingsmethode ..................................................................................................47
TITEL 4: ONTHULLENDE VISIE OP DE CONSTRUCTIE VAN RECHTSREGELS ..................................................................................48
Hoofdstuk 1. uitleggingsdoel en -voorwerp ......................................................................................................48
Hoofdstuk 2. uitleggingsmethode .....................................................................................................................48
Zevental soorten argumenten ........................................................................................................................................ 48
Taalkundige argumenten ........................................................................................................................................... 48
Systematische argumenten ........................................................................................................................................ 48
Historische argumenten ............................................................................................................................................. 50
Teleologische argumenten ......................................................................................................................................... 50
Waardengeoriënteerde argumenten ......................................................................................................................... 51
Gevolgengeoriënteerde argumenten......................................................................................................................... 51
Anticipatieve argumenten.......................................................................................................................................... 52
Afstemming van soorten argumenten ............................................................................................................................ 52
Hamvraag ................................................................................................................................................................... 52
het (teleurstellende) antwoord .................................................................................................................................. 52
3
, Waarom dit antwoord? .............................................................................................................................................. 52
Hoe moet het nu verder? ........................................................................................................................................... 53
Oorzaak van chaos in de orde: uiteenlopende waarden............................................................................................ 53
Wat betekent dit nu voor interpretatieve argumenten? ........................................................................................... 55
Hoofdstuk 3. afstemmingsmethode ..................................................................................................................55
Vermijden van antinomieën: conforme uitlegging ......................................................................................................... 55
Verzoenende uitlegging ............................................................................................................................................. 55
Inperkende uitlegging ................................................................................................................................................ 56
Verruimende uitlegging ............................................................................................................................................. 56
Verhelpen van antinomieën............................................................................................................................................ 56
BESLUIT ............................................................................................................................................................ 57
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper KLBG. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €11,98. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 66579 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen