Tijdens de lessen recht wordt er gebruik gemaakt van flipped-classroom methode. Hierbij krijg je altijd 14 dagen de tijd om je leerstof te verwerken. Ik maakte als voorbereiding altijd een samenvatting van het in te studeren gedeelte. Dit document is een gebundeld document van al mijn voorbereiding...
MDEEL 1: ALGEMENE INLEIDING TOT
HET RECHT
HOOFDSTUK 1: RECHT: BEGRIPSOMSCHRIJVING
Recht is een meerduidig begrip definities lopen vaak uiteen.
Definitie: recht is een geheel van gedragsregels die afdwingbaar gesteld zijn door de overheid.
Straf vs sanctie:
Alle straffen zijn sancties, maar niet alle sancties zijn straffen
Straffen worden enkel opgelegd wanneer je een regel uit het strafwetboek overtreedt,
wanneer je een misdrijf pleegt (diefstal, moord, …)
MAAR: niet alle regels zijn regels die tot het strafwetboek behoren, regel uit burgerlijk rechtboek
overtreedt sanctie maar geen straf (schadevergoeding)
GEDRAGSREGELS
Gedragsregels: voorschriften die worden opgelegd om ons gedrag in
bepaalde richting te sturen
Alle rechtsregels zijn afdwingbare gedragsregels, maar niet alle
afdwingbare gedragsregels zijn rechtsregels.
Beperken de persoonlijke vrijheid: ze drukken uit wat anders kan,
maar niet anders mag
Anders dan indicatieve regels: beschrijven wat is
Gedragsregel is pas een rechtsregel als deze afdwingbaar (sanctioneerbaar gesteld is door de
overheid)
Rechtsregels: gedragsregels die afdwingbaar gesteld zijn (sanctioneerbaar zijn gesteld) door de overheid
Afdwingbaar gesteld is NIET gelijk aan gemaakt, uitgevaardigd (zo wordt naleven van de gedragsregels
gewaarborgd)
De overheid = staatsapparaat
HOOFDSTUK 2: HET DOEL VAN HET RECHT
Doel van rechtsregels: orde en rechtszekerheid te brengen in maatschappij
Orde: zonder rechtsregels zou er chaos zijn, mensen zouden zelf kiezen waar te rijden op de baan (
veel gevolgen)
Rechtszekerheid: door rechtsregels weten mensen beter waar ze aan toe zijn, wat hen te wachten
staat als ze zich op een bepaalde manier gedragen, en hebben ze minder het gevoel aan willekeur
onderworpen te zijn
MAAR!! Orde en rechtszekerheid betekenen niet noodzakelijk rechtvaardigheid!!
1
,Rechtsregels worden niet steeds als rechtvaardig ervaren, ook niet wezenlijk doel van het recht!!
HOOFDSTUK 3: DE BRONNEN VAN HET RECHT
Bronnen van het recht = verschillende vormen waarin rechtsregels kunnen worden uitgedrukt
Belgisch recht worden onderstaande rechtsbronnen onderscheiden:
1- De wetgeving (in de ruime zin)
2- De gewoonte
3- De algemene rechtsbeginselen
4- De rechtspraak
5- De rechtsleer
6- Sommige private regelgeving
1. Federale wetten: wetgeving gestemd door het federale parlement.
a. Wetten in algemene zin
b. Dragen in titel het woord wet
2. Decreten en ordonnanties: wetgeving gestemd door deelstaatparlementen in ons land
3. Beslissingen en uitvoerende macht: Koninklijke Besluiten, Ministeriële Besluiten, gemeentelijke en
provinciale besluiten, …
3.1.2 WAAR VIND JE WETGEVING?
Wetgeving (uitgezonderd gemeentelijke en provinciale besluiten) wordt gepubliceerd in het Belgisch
Staatsblad. (staatsblad.be)
MAAR soms na publicatie nog mogelijkheid op wijzigingen, dus niet zeker of de recentste versie in het Belgisch
Staatsblad staat. (BELANGRIJK om wetgeving nog op te zoeken in andere databank die geconsolideerde
wetgeving bevat)
Geconsolideerde wetgeving: basistekst (oorspronkelijke tekst) met daarin verwerkt alle latere
wijzigingen. (bv: juridat.be)
Gemeentelijke en provinciale wetgeving niet gepubliceerd in staatsblad
Provincies: publicatie van wetgeving in Bestuursmemoriaal (te vinden op website van provincie)
Gemeenten: wetgeving bekend via aanplakking en neerlegging op de griffie van de rechtbank van
eerst aanleg en van de politierechtbank, regelgeving veelal ook online geplaatst.
3.2 DE GEWOONTE
Rechtsgewoonten: gevestigde, ongeschreven gebruiken die door gemeenschap als bindende rechtsregels
worden beschouwd.
2
,Voorbeeld: wanneer een ambtenaar van de brugerlijke stand het overlijden van een persoon moet vaststellen,
is het ‘de gewoonte’ dat hij zich tevreden stelt met een attest van overlijden dat is opgesteld door een
geneesheer.
3.3 DE ALGEMENE RECHTSBEGINSELEN
Algemene rechtsbeginselen: ongeschreven gedragsregels die op bepaald ogenblik essentieel worden geacht
voor de samenleving.
Voorbeelden:
Verbod op eenrichting (wie meent op iets recht te hebben, maar niet op vreedzame manier verkrijgt,
moet de omweg via de rechter maken)
Bescherming van zwakken
Eerbiediging van de menselijke persoon
3.4 DE RECHTSSPRAAK
Rechtsspraak: geheel van rechterlijke uitspraken:
De vonnissen van de rechtbanken
De arresten van de hoven
De uitspraken van de andere rechtscolleges over de geschillen die hen worden voorgelegd.
Uitspraak van de rechter alleen bindend voor de partijen die bij de rechtspraak betrokken zijn
MAAR: de wet in materiële zin, de gewoonte en de algemene rechtsbeginselen algemeen bindende
voorschriften
Toch worden rechterlijke uitspraken, zeker indien zij uitgaan van hoven (hogere rechtbanken), vaak nagevolgd
door lagere rechtbanken, wanneer zij worden geconfronteerd met een gelijkaardig rechtsconflict (komt
rechtszekerheid ten goede)
rechtspraak is geen bindende bron, maar een gezaghebbende bron
Rechterlijke uitspraken: belangrijke aanvulling op de wet, telkens wanneer wet onduidelijk of onvolledig is.
Wetgeving regelt niet alles, zij vertoont vele leemten (kaas met gaten)
Opdracht van rechter om leemten op te vullen en op die manier nieuw recht te scheppen (taak van rechter is
veel meer dan het mechanisch toepassen van een abstracte regel op een concreet geval)
3.5 DE RECHTSLEER
Rechtsleer: geheel van de publicaties waarin rechtsgeleerden hun opvattingen over het recht meedelen
Gezaghebbende rechtsbron: niet algemeen bindend, kan een grote invloed uitoefenen op de
wetgeving en de rechters
3.6 PRIVATE REGELGEVING
Ook private personen kunnen rechtsregels tot stand brengen (niet alleen overheid)
3
, Overeenkomsten (met in acht nemen van geldigheidsvoorwaarden) die tussen 2 personen zijn aangegaan
bindend voor die twee partijen.
Indien niet nageleefd, kan de naleving afgedwongen worden via de overheid.
Geldige overeenkomsten bron van recht(sregels).
HOOFDSTUK 4: DE INDELING VAN HET RECHT
4.1 KLASSIEKE INDELING VAN HET PUBLIEKRECHT EN PRIVAATRECHT
Romeinen in de tijd recht ook al ingedeeld in twee groepen (tweedeling):
Wij hebben er nog een derde groep aan toegevoegd, de gemengde rechtstakken (driedeling = klassieke indeling
recht)
Te zien als 3 kasten waar telkens groep van rechtsregels inzitten met schuifjes (= rechtstakken) met groepje
rechtsregels met welbepaald onderwerp. juiste termen op examen gebruiken!!
Staatsrecht (= Handelsrecht Arbeidsrecht
grondwettelijk recht) Burgerlijk recht:
Administratief recht o Personenrecht Sociale zekerheidsrecht
Strafrecht o Familierecht
Fiscaal recht o Huwelijksvermogens
Gerechtelijk recht (= recht
procesrecht) o Overeenkomstenrecht
o Gerechtelijk o Onrechtmatige daad
privaatrecht (= o Zakenrecht
burgerlijk o Erfrecht
privaatrecht)
o Strafprocesrecht
Weten welke rechtstak (= schuif) tot welke groep behoort op examen!
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper eloseschool. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
