Ethiek
Hoofdstuk 1: Ethisch denken
Ethiek of moraalwetenschappen
Is een tak van de filosofie die zich bezig houdt met de kritische bezinning over het juiste handelen.
Ethische deelgebieden
Normatieve benadering
Waarbij men morele posities inneemt.
1. Algemene normatieve ethiek
Formuleert morele basisprincipes en maatstaven.
2. Toegepaste ethiek
Richt zich op specifieke kwesties als abortus en journalistieke juistheid.
Non-normatieve benadering
Waarbij men geen morele posities inneemt.
3. Descriptieve ethiek
Probeert moreel gedrag feitelijk te beschrijven en te begrijpen.
4. Meta-ethiek
Richt zich op centrale begrippen van de ethiek (zoals ‘recht’, ‘plicht’ en ‘verantwoordelijkheid’) en
vergelijkt verschillende moralen.
Benaderingswijzen vanuit verschillende perspectieven
1. Eigen perspectief
Bewust of onbewust: Vanuit ons eigen referentiekader, onze persoonlijke waarden en normen.
2. Feministisch perspectief
Aandacht aan de bijzondere plaats en rol van vrouwen.
3. Zorgethisch perspectief
Aandacht aan de relaties die er tussen mensen bestaan.
4. Professioneel (beroepsethisch) perspectief
Wat ik zou doen in mijn rol van zorgverlener.
Ethisch handelen
Het woord ‘ethiek’ staat voor het overdenken van en handelen naar het morele gedrag van mensen.
Met moreel gedrag bedoelen we wat juist of onjuist, of goed of slecht is. Als hulpverleners hebben
we de plicht cliënten of patiënten zorg te bieden die ethisch (moreel) gezien juist, goed of correct is.
Hoofdstuk 2: Waarden en waardepatronen
Ontwikkelingstheorie van Kohlberg
Deed onderzoek naar de keuzes die proefpersonen (jongens) maakten. Hij richtte zich voornamelijk
op de motivaties van hun gemaakte keuze, hierdoor kon hij zich een beeld vormen van de
ontwikkeling van het moreel (ethisch) denken.
Premoreel stadium
ste
1 levensjaren, geen ethisch besef en geen onderscheid tussen goed en kwaad.
Preconventioneel stadium
Het moreel oordeel is gericht op het vermijden van straffen en het krijgen van een beloning. Het
moreel denken vertoont een egocentrisch patroon, jonge kinderen kunnen zich niet verplaatsen in de
denkwereld van anderen.
Substadium 1
Gericht om straffen te voorkomen.
, Substadium 2
Gericht op het eigenbelang. Als er aandacht is voor behoeften van anderen zal dit in het teken staan
van het bevredigen van eigen behoeften.
Conventioneel stadium
Het oordeel wordt voornamelijk bepaald door sociale instemming of afkeuring. Loyautiteit naar een
bepaalde personen of groepen spelen een belangrijke rol.
Substadium 1
Gericht op erkenning of bevestiging. De betrachting is de anderen te plezieren en/of niet voor het
hoofd te stoten.
Substadium 2
Gericht op het naleven van wetten en regels, en is orde een belangrijk criterium in het moreel
denken. Wat eigen groep normaal vindt.
Postconventioneel stadium
Het oordeel wordt niet gevormd op basis van het toepassen van regels, maar achterliggende
gedachte ervan neemt de belangrijkste plaats in.
Substadium 1
Gericht op het algemene individuele waarden die kritisch zijn bestudeerd. Duidelijk besef dat
persoonlijke waarden en opvattingen belangrijk zijn en dat procedures en regels bestaan om tot
consensus te komen.
Substadium 2
Gericht op bepaling door weloverwogen keuzes op basis van en eigen ethische principes. Deze
ethische principes hangen logisch samen, hebben een universeel karakter en zijn ‘vast’.
Socialiseringsproces
De evolutie van het preconventioneel naar het conventioneel denken.
Ontwikkelingstheorie van Gilligan
Verder onderzoek naar de morele ontwikkeling onder hoede van Kohlberg. Verruimde haar
onderzoeksveld (meisjes).
1ste stadium
Nemen van beslissingen vanuit egoïstisch standpunt.
2de stadium
De zorg voor anderen komt op de voorgrond, de relatie met anderen haalt de boventoon. Wordt ook
het sociale stadium genoemd, klassieke opvatting van de rol van de vrouw domineert. Zorgen voor
anderen en zichzelf wegcijferen.
3de stadium
Er wordt gezocht naar een evenwicht tussen belangen van de ander en het eigen belang.
Regelethiek
Taakverpleging: ‘Bandwerk’ verpleegkundige voert opdracht uit die door de leidinggevende wordt
bepaald.
Zorgethiek
Integrerende verpleegkunde: Verpleegkundige bepaalt zorg voor patiënt op basis van analyse van
noden en behoeften.
Waarden
Zijn idealen en motieven die in een individueel, groep of samenleving als nastrevenswaardig worden
beschouwd.
Normen
Zijn de regels voor het dagelijks handelen, de gedragsregels, de afspraken. Sommige normen zijn
vastgelegd in wetten en besluiten, dat zijn de formele normen. Andere normen zijn ongeschreven,
dat zijn de informele normen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Jenthe9. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.