H3. Hormonen
1. Inleiding
Bij meercellige systemen van dieren, planten, … is er vaak communicatie tussen de cellen
➔ Deze communicatie zorgt voor:
- Een goed verloop van de groei + celdifferentiatie
- Regulatie van de synthese + secretie van eiwitten en metabolieten
- Het behouden van een constante samenstelling van lichaamsvloeistoffen
➔ Er zijn 3 typen communicatie:
1. Autocriene communicatie
➢ Cellen scheiden componenten uit die dezelfde cellen beïnvloeden
➢ Bv. groeifactoren, groeifactoren bij kankers (pathologie), …
➢
2. Paracriene communicatie
➢ Cellen scheiden componenten uit die naburige cellen beïnvloeden
➢ Bv. neurotransmitters bij een zenuwimpuls
➢
3. Endocriene communicatie
➢ Cellen scheiden componenten uit die cellen op grote afstand beïnvloeden
→ De componenten verplaatsen zich via de bloedbaan
➢ De componenten zijn bij deze communicatie hormonen
➢ Gebeurt via endocriene organen (gespecialiseerde cellen die de hormonen
aanmaken)
➢
Sommige componenten kunnen meerdere typen communicatie uitlokken!
➔ Bv. een cel stelt cytokines vrij als het wordt aangevallen door een pathogeen
→ Ze beïnvloeden de cel die het heeft uitgescheiden waardoor dat deze cel een immuun
effect krijgt (bv. de translatie + transcriptie van het virus vertragen, …)
→ Ze beïnvloeden naburige cellen + activeren immuuncellen die in de buurt liggen
→ Ze verspreiden zich verder in het lichaam via de bloedbaan om zo het hele
immuunsysteem te activeren (endocriene communicatie)
, 2. Endocriene communicatie
Endocriene organen = gespecialiseerde cellen of organen die hormonen aanmaken en uitscheiden
➔ Bij de mens zijn dit:
- De hypofyse en hypothalamus → bv. oxytocine
- De bijnierschors + het bijniermerg → bv. cortison en adrenaline
- Het ovarium / de eierstokken → bv. estradiol
- De testes/teelballen → bv. testosteron
- De placenta → bv. progesteron
- De schildklier → bv. thyroxine
- De bijschildklier → bv. parathormoon
- De pancreas/alvleesklier (eilandjes van Langerhans) → insuline
➔ De meeste endocriene organen maken meerdere soorten hormonen aan
3. De werking van hormonen
Hormoonexpressie = de manier waarop hormonen in ons lichaam werken en hoe ze ons gedrag,
emoties en fysieke gezondheid beïnvloeden
Proces van aanmaak tot werking:
1) Endocriene organen produceren hormonen
→ De synthese wordt gecontroleerd door 2 belangrijke systemen:
Het adaptief systeem
➢ Prikkels van de uitwendige omgeving beïnvloeden de hormoonexpressie
➢ Bv. stresssignalen, lichtintensiteit, dieet/voeding, …
Het homeostatisch systeem
➢ Prikkels van de inwendige omgeving beïnvloeden de hormoonexpressie
➢ Bv. bloeddruk, temperatuur, osmotische druk, …
2) Extracellulaire expressie: de geproduceerde hormonen worden gesecreteerd en komen in
de bloedbaan terecht om doorheen het lichaam getransporteerd te worden
→ Hydrofiele hormonen zijn ongebonden in de bloedbaan (bv. insuline)
→ Ze kunnen oplossen in bloed (waterige omgeving)
→ Hydrofobe hormonen zijn gebonden aan transporteiwitten (albumine + globulinen)
→ Ze kunnen niet oplossen in bloed want ze houden niet van waterige omgevingen
3) De hormonen binden op receptoren van het doelorgaan of de doelcel
→ Cellen die receptoren hebben voor een specifiek hormoon reageren, diegene die geen
receptoren hebben reageren niet
→ Hydrofiele hormonen kunnen niet doorheen het celmembraan van cellen dus ze moeten
op het celmembraan reageren met een receptor
→ De binding zet een reactie in gang waardoor er intracellulair een component wordt
aangemaakt die uiteindelijk het effect zal creëren
→ Hydrofobe hormonen kunnen wel door de lipidedubbellaag van het celmembraan want ze
bestaan zelf ook uit lipiden
→ In de cel binden ze aan receptoren (bv. op de nucleus) om het effect te laten starten
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper nimarnatin. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,93. Je zit daarna nergens aan vast.