Virologie
Virale fysiologie
Structuur en indeling van virussen
Definitie
Virussen zijn de kleinste infectieuze deeltjes die voorkomen bij mens, plant en dier. Kunnen onderscheiden worden
van bacteriën en andere MO (bv: Mycoplasmata, Chlamydiae en Rickettsiae) door volgende eigenschappen:
- Zeer klein
o 10-300nm
o Kleinste virussen hebben vgl afmeting met ribosomen
o Grootste virussen afmeting van kleinste bacteriën
- Obligaat intracellulaire parasieten
o Eigen nucleïnezuur, maar niet eigen eiwitsynthese-apparaat
o Synthese van eiwitten zoals enzymen (nodig voor virusvermeerdering), structurele eiwitten
(bouwstenen) → ribosomen van gastheercel
o Nieuwe virussen/virionen ontstaan door assemblage afzonderlijke onderdelen die gesynthetiseerd
worden in gastheercel
- Genetisch materiaal bestaat uit 1 type nucleïnezuur: ofwel DNA, ofwel RNA
Verschillen tussen virussen en
‘echte’ MO
Structuur van virussen
Virus bestaat uit
- Nucleïnezuur
o RNA
▪ Meestal enkelstrengig
▪ 1 groep heeft dubbelstrengig RNA
▪ Soms: gesegmenteerd genoom
o DNA
Vormen samen de nucleo-capside
▪ Circulair of lineair
▪ Enkelstrengig of dubbelstrengig
- Eiwitmantel (capside)
o Opgebouwd uit identieke subeenheden (capsomeren) Vormen samen het virion
o Beschermt virusnucleïnezuur
o Bepalend voor gastheer-specificiteit van het virus
- Soms daarrond de enveloppe
o Membraan van glyco-/lipoproteïnen
o Mede afkomstig van celmembraan
o Kan cellulaire antigenen bevatten
o Virus wordt hiermee omhuld tijdens het verlaten van de cel
o Dragen vaak uitsteeksels = peplomeren
Capside en enveloppe bevatten Ag determinanten van het virus
,Virussen komen in 2 fasen
- Extracellulair als virion (geen/enkele enzymen, niet in staat te vermenigvuldigen)
- Intracellulair (replicerende nucleïnezuren die GHC aanzetten tot synthese van virionen componenten)
Kerneiwitten = eiwitten in nauwe relatie met nucleïnezuur, hebben beschermende functie en rol in replicatie
Capside:
- Identieke structuureenheden, symmetrisch rond nucleïnezuur in groepjes (capsomeren) van 2 of meer
- Capsomeren komen vnl voor in schroefvormige en kubische symmetrie (soms complexere symmetrie)
o Schroefvormig: capsomeren helicaal of spiraalvormig rond een centrale as
o Kubisch: vorm van eicosahedron
▪ Capsomeer: groepje van 5 (pentameer) en 6 (hexameer)
▪ Vereist om eicosahedron te kunnen sluiten
- Identieke eenheden om genetische informatie nodig voor capside tot minimum te beperken
Helicaal Kubisch Complex
,Indeling
- Oorspronkelijk: ingedeeld op basis van
o Gemeenschappelijke pathogene kenmerken
o Gemeenschappelijk orgaantropisme
o Gemeenschappelijk ecologische en transmissiekarakteristieken
o Voorbeeld: hepatitis-virussen
- Jaren ’30: op basis van structuur en samenstelling
- 1966: universeel taxonomisch schema, gebaseerd op
o Aard van nucleïnezuur
o Capside symmetrie
o Aanwezigheid enveloppe
o Serologische reacties
o Fysicochemische en fysische kenmerken
- Meeste virussen ingedeeld, meeste humane en dierlijke virussen gekend
- Indeling:
o Ordes (-virales)
o Families (-viridae)
o Subfamilies (-virinae)
o Genera (-virus)
o Species (vooral dit blijft moeilijk)
- Taxonomie wordt verder verfijnd door genoomsequentiebepaling
Etiologische diagnose van virale infectie stellen op basis van 3 elementen:
1. Klinische symptomen (vb: varicella exantheem)
2. Epidemisch patroon (vb: influenza epidemie)
3. Voorkomen (vb: hepB of hepC als gevolg van bloedtransfusie)
Virussen nog gegroepeerd op basis van epidemiologische criteria:
- Intestinale virussen → overgedragen door feco-orale overdracht, blijven in darm
o Picorna-, Calici-, Artro-, Corona-, Reo-, Parvo- en Adenoviridae
- Respiratoire virussen → overgedragen door inhalatie of hand-neus/mond/oog transmissie, repliceren
meestal in respiratoire tractus
o Picorna-, Orthomyxo- en Adenoviridae
- Arbovirussen → repliceren in arthropoden en worden overgedragen op vertebraten, viremie kan ontstaan
waardoor andere bloedzuigende arthropoden
- Oncogenevirussen → overgedragen door nauw contact, injectie en ongekende wegen, infecteren specifieke
organen of weefsels, kunnen transformaties induceren die kwaadaardig kunnen worden
Meeste DNA virussen zijn dubbelstrengig,
- Lineair of circulair
Meeste RNA virussen zijn enkelstrengig,
- Sequentie kan identiek zijn aan viraal mRNA (= positieve strengvirussen)
o In veel gevallen vergelijkbaar met mRNA van eukaryote cellen → in staat tot onmiddellijke
eiwitsynthese
- Sequentie kan complementair zijn aan mRNA (= negatieve strengvirussen)
Ongeclassificeerde virussen:
- Hepatitis-delta-virus (HDV) met RNA-genoom, vermeerdert in aanwezigheid van hepB en kan beloop van
hepB virus verergeren
,
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper nce. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.