Samenvatting
Samenvatting Farmacologie
- Vak
- Farmacologie
- Instelling
- Universiteit Antwerpen (UA)
Samenvatting van de cursus farmacologie
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 155 pagina's
Voorbeeld 4 van de 155 pagina's
In winkelwagen
Voorbeeld van de inhoud
FARMACOLOGIE, PARTIM I
FARMACODYNAMIE
Meest effectieve moleculen kunnen in lagere dosis gegeven worden, wat de kans op nevenwerkingen (die niet rechtstreeks
gerelateerd zijn met de receptorwerking) verlaagt.
INLEIDING
Farmacodynamiek = hoe en waar werkt een geneesmiddel in een organisme
Onderverdeling geneesmiddelen
- Weinig specifieke werking: lage chemische en biologische specificiteit
o Simpele fysicochemische werking (antacida, actieve kool, plasmavervangingsmiddelen)
o Relatief grote hoeveelheden nodig voor effect
- Specifieke werking: hoge chemische en biologische specificiteit
o 4 aangrijpingspunten: receptoren, ionkanalen, enzymen, transportmoleculen
Biologische specificiteit: bepaald door verschillen in expressie van aangrijpingspunten
- Bv: angiotensine II: medieert contractie GSC in bloedvaten, maar niet in andere organen
Chemische specificiteit: 3D conformatie bepaalt affiniteit met zijn doelwit
- Bv: angiotensine II: octa-peptide, vervanging/afsplitsing van 1 AZ geeft activiteit verlies wegens mindere affiniteit voor
receptor
Agonisten = farmaca die receptoren stimuleren
Antagonisten = farmaca die werking receptoren blokkeren
RECEPTOREN
= sensoren voor bepaalde moleculen die chemische communicatie tussen cellen mogelijk maakt
Sleutel-slot: receptoren hebben grote chemische en biologische selectiviteit
Onderverdeling obv werkingsmechanisme
1
, Type Ion-kanaal G-eiwit Tyrosine kinase Intracellulair
(ionotropic receptor) (GPCR, metabotropic R) (ligand-kinase (nucleaire receptor)
receptor)
Algemene werking Ion-kanaal geactiveerd Indirecte regulatie van Receptoren gekoppeld Receptor-agonist
door rechtstreekse functie 2nd messenger of aan kinase (enzymen complex diffundeert
binding ionenkanalen die eiwitten naar celkern om DNA-
Activatie → Structuur: 7 fosforyleren) transcriptie te
ionenstroom transmembranaire helices beïnvloeden
die IC gekoppeld zijn aan
G-proteïne
Reactietijd Milliseconden Seconden Minuten Uren
Plaats Membraan Membraan Membraan Cytoplasma
Transductie Direct Via G-eiwit Direct Via DNA
Versterker Kanaal Kanaal/enzym Tyrosine kinase Gentranscriptie (↑/↓)
2e boodschap Ionenpotentiaal Ca2+, cAMP, cGMP, IP3, mRNA, eiwitten
DAG
Voorbeeld nAChR, GABAA mAChR, β-adrenoreceptor Receptoren voor Receptoren voor alle
insuline, groeifactoren steroïden en
thyroïdhormonen
2ND MESSENGER SYSTEMEN VAN GPCR
KOPPELING AAN ADENYLAATCYCLASE MET VORMING VAN CAMP
2 soorten koppeling: positieve (Gαs) of negatieve (Gαi)
Effecten van cAMP in verschillende weefsels
- GSC (in bv bloedvaten of bronchi)
o Contractie van GSC via activatie van het fosfolipaseC (PLC) systeem → IC Ca2+ vrijgesteld uit sarcoplasmatisch
reticulum (SR)
o cAMP gaat meeste GSC relaxeren (behalve in uterus)
▪ Stimulatie cAMP door bv stimulatie bèta2-adrenerge receptoren → activatie proteïnekinaseA (PKA)
→ fosforylatie myosine light chain kinase → MLC kinase inactief → contractie eindigt
▪ PKA stimuleert Ca2+ pomp in SR → vrije IC Ca2+ daalt
- Hart
o Contractie cardiomyocyten door stijging IC Ca2+ via L-type Ca2+ kanalen
o cAMP → PKA → fosforylatie Ca2+ kanalen → meer Ca2+ influx → toegenomen contractie (= positief inotroop)
- Neuronen
o cAMP faciliteert vrijgave neurotransmitters (bv: faciliterende bèta2-adrenerge receptoren)
o Verlaging cAMP → verminderde vrijgave (bv: auto-inhibitie door presynaptische alfa2-adrenerge receptoren)
cAMP wordt afgebroken door fosfodiësterase (FDE), vnl FDE III
2
, KOPPELING AAN FOSFOLIPASE C/INOSITOL FOSFAAT SYSTEEM
Verschillende receptoren van 7TM type activeren via G-eiwitten een membraangebonden PLC
- PLC klieft PIP2 → IP3+DAG (beide 2nd messengers)
o DAG: activatie PKC
o IP3: stimulatie afgifte IC Ca2+ uit SER → stijging cytoplasmatische Ca2+ → cellulaire antwoorden
▪ Contractie GSC
▪ Activering trombocyten
▪ Afgifte mediatoren
- PI cyclus: IP3 + DAG → PIP2
GUANYLAATCYCLASE EN CGMP
Soluable guanylaatcyclase (sGC) is niet gekoppeld aan GPCR, maar wordt geactiveerd door stikstofmonoxide (NO)
- cGMP → stimulatie kinases
o bv: cGMP → stimulatie PKG → daling IC Ca2+
Effecten cGMP
- Relaxatie in GSC
- Inhibitie bloedplaatjes
GENEESMIDDELEN EN SIGNAALTRANSDUCTIE
Weinig farmaca werken rechtstreeks in op de IC signaaltransductie
- Lithium en FDE-remmers zijn uitzonderingen!
LITHIUM
- Psychofarmacon (zie Hoofdstuk CZS)
- Werkt mogelijk door blokkering IP cyclus
FOSFODIËSTERASE REMMERS
- cAMP en cGMP worden door FDE geïnactiveerd
- FDE = familie iso-enzymen met verschillen in weefsel lokalisatie, substraatspecificiteit en wijze waarop ze door cyclische
nucleotiden worden geactiveerd/geremd
FDE-III FDE-V Niet-specifieke FDE remmers
Locatie Hart en bloedplaatje Hart, bloedvaten en
bloedplaatjes
Substraat cAMP >> cGMP Splitst cGMP
Remmer Milrinone Sildenafil (Viagra ®) Theofylline
Dipyridamol Cafeïne
Effect Stijging cAMP → Stijging cGMP → Verhoging cAMP + antagoneren adenosine-receptoren
geneesmiddel Verhoogt contractiliteit Relaxatie van vasc GSC Theofylline
hart (inotroop) Bronchodilatatie
Dilatatie bloedvaten Antagonist van A1 purinerge receptoren die negatief
Verhoogt hartritme (→ betere vulling gekoppeld zijn aan adenylaatcyclase → verhoging cAMP
(chronotroop) zwellichamen in penis
Cafeïne
→ erectie)
Remming FDE-3 → verhoging cAMP
Cafeïne-geïnduceerde hartkloppingen
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper nce. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53022 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen