Samenvatting
Samenvatting hedendaagse sociologische theorie
- Instelling
- Universiteit Antwerpen (UA)
Samenvatting van de hoorcolleges, de powerpoints en wat er in de les gezegd werd door prof. Gert Verschraegen.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 155 pagina's
Voorbeeld 4 van de 155 pagina's
In winkelwagen
Voorbeeld van de inhoud
Les 1: TheorieWat is theorie?
Theorie is een parapluconcept: we gebruiken het voor een geheel van uitspraken die op een logische
manier met elkaar samenhangen. We gebruiken het wanneer het gaat om verklaringen.
Hoe komt het dat sommige mensen geen beroep doen op werkloosheidsvergoeding
terwijl ze er wel recht op hebben? Je kan verschillende verklaringen geven
(schaamte/stigma maar ook bureaucratische complexiteit of gebrek aan kennis: ze
weten het gewoon niet).
A statement about the explanation of a phenomenon.
A statement of relations among concepts within a boundary set of assumptions and
constraints. It is no more than a linguistic device used to organize a complex
empirical world… the purpose of a theoretical statement is twofold: to organize
(parsimoniously) and to communicatie (clearly).
Wanneer we theorieën ontwikkelen over hoe de sociale werkelijkheid werkt, moeten
we dit doen binnen een set van een verzameling van veronderstellingen, dingen die
we moeten aannemen om te kunnen beginnen denken.
Theorie vertelt ons iets over hoe we naar sociale werkelijkheid kunnen kijken.
In het algemeen is theorie een logisch geordend of geïntegreerd geheel van uitspraken over
de sociale werkelijkheid (hoe werkt ze? Basisstructuur?)
In het algemeen is theorie abstract (abstraherend van specifieke tijd en ruimte) maar tegelijk
ook gesitueerd. Theorieën vertellen ons hoe we naar de (sociale) werkelijkheid kunnen (of
moeten) begrijpen, maar die werkelijkheid beïnvloedt ook hoe we erover denken (Alexander
- Diagram 1.1.)
Doordat theorie abstract is, is het ook makkelijker toe te passen op een breder geheel.
Theorieën sturen waarnemingen en intepretaties van waarnemingen maar ze worden ook zelf
beïnvloed door de steeds veranderende maatschappelijke omgeving.
1
,Theorieën worden zowel gevormd door ‘empirische observati es’ als door algemene
veronderstellingen
Sociologie verwijst altijd naar de reële empirische werkelijkheid zoals we die kunnen observeren.
Volgens Jeffrey Alexander moet je theorieën altijd positioneren op dit wetenschappelijk continuüm.
Metafysische omgeving: Empirische omgeving: hetgeen dat we kunnen
Naarmate je opschuift naar links wordt het waarnemen en observeren (data verzamelen:
abstracter, je abstraheert van concrete interviews doen), is niet veel theoretisch aan.
observaties en meer in abstracte termen begint
te denken (correlaties, wetten, definities) en
langzaam kom je in domein van de theorie die
metafysische assumpties omvatten.
Metafysisch: voorbij de observeerbare fysiek
waarneembare werkelijkheid.
Discussie: wat nemen we voor waar aan?
=> Theorie zal altijd voor een deel bepaald worden door metafysische assumpties maar ook door
empirische gegevenheid.
Veel van de assumpties die we gebruiken bepaald hoe we naar de werkelijkheid kijken.
2
,Theorie
Niet gewoon ‘weerspiegeling’ van de werkelijkheid maar eerder de ‘bril’ waardoor
sociologen naar de maatschappelijke werkelijkheid kijken
Leidraad voor onderzoek, bron voor richtinggevende concepten en formulering van
hypothesen
Maar vaak ook systematische poging om de resultaten van het onderzoek te ordenen en te
interpreteren.
Theorie en onderzoek: het prakti sch ‘nut’ van theorie?
Heuristiek
Kadering of ‘framing’
Systematisering
“Non-interacti on as a social accomplishment” (Goff man)
In bepaalde situaties proberen we niet met elkaar te interageren.
Wachtruimtes in ziekenhuizen of bij dokter zijn verbonden aan sociale codes van non-interactie. Het
is een specifieke vorm van interactie, we proberen net niet met elkaar te communiceren of
interageren door verbale en non-verbale signalen: geen oogcontact maken, een krant of boek te
lezen, gsm te nemen en elkaar vooral niet aanstaren.
Indien een persoon toch wil interageren moet deze de code doorbreken waarbij er voorwaarden aan
hangen om beleefd iets te vragen of zeggen: sorry voor het storen.
Orde in de chaos zien (heuristi ek)
1ste functie van theorie:
Theoretische kaders, concepten of ideeën zijn belangrijk omdat ze een bepaalde ‘bril’, een
manier van kijken met zich meebrengen. Door onze aandacht op bepaalde aspecten van de
werkelijkheid te richten (het ‘relevante’) en andere te verwaarlozen (‘het irrelevante’), laten
ze ons toe om een zekere orde of een patroon in onze onderzoeksdata of de werkelijkheid te
zien (‘Heuristiek’: vinden, doorheen theorie vinden we patronen)
Zonder concepten of theoretische kaders (‘frames’), is het soms moeilijk om überhaupt iets
betekenisvol, patroonmatig in de sociale werkelijkheid te herkennen
Theoretische kaders in het alledaagse leven
Social gatherings: plaatsen waar mensen bij elkaar komen. Op onbewuste manier ga je verschillende
kaders met elkaar vergelijken. Je gaat na: is het een werkvergadering, een dansfeest,
verjaardagsfeest, informele werk party.
3
, Kadering of framing:
De theoretische kaders die beschikbaar zijn gaan we op meer systematische manier met elkaar
bespreken en vergelijken. Eenmaal we denken dat we een goed kader gevonden hebben, laat het ons
toe om van het specifieke fenomeen dat we bestuderen naar andere gelijkaardige fenomenen te
springen en die met elkaar te vergelijken.
Bv. Wachtruimte: non-interaction is geschikt kader: eenmaal je dit weet kan je andere
fenomen zoals in tram of trein te kaderen.
Een theoretisch kader of ‘frame’ omschrijft een fenomeen in specifieke theoretische termen
en classificeert het daarmee in een bredere groep (bvb. interactievormen in de publieke
ruimte)
De meeste analytische kaders of theoretische ‘frames’ worden ontleend aan de
sociologische theorie
Door theoretische kaders te selecteren, te bediscussiëren en te formaliseren kunnen
onderzoekers hun werk met dat van anderen verbinden
Bv. Rellen!
Hoe komt het dat bepaalde protesten gewelddadig worden en een aantal protesten vreedzaam
blijven?
Crisis gedrag: een reactie op teleurgestelde verwachtingen en (veranderingen in) de
persoonlijke situatie van mensen. Participanten aan rellen kunnen reageren uit frustratie of
uit (morele) verontwaardiging
Uitbarsting van collectieve kwaadheid. Mensen worden gefrustreerd omdat ze zich
achtergesteld voelen. Publieke besparingen hebben vaak geleid tot sluiten van ziekenhuis,
postkantoor en mensen op het platteland dan ineens verder te moeten rijden.
Des Gilets jaunes (gele hesjes): protesten van boeren in Parijs die tegen elite is
waarnaar alle investeringen gaan.
Rationeel, instrumenteel gedrag (ook van collectieve actoren): geweld kan gemobiliseerd
worden om bepaalde doelen te bereiken (en bvb. besluitvorming te beïnvloeden)
Het is geen emotionele uitbarsting van frustraties in reactie op maatschappelijke
verandering, het is iets meer beredeneerd. Het wordt ook gebruikt om allerhande politieke
doeleinden te bereiken. Geweld als een resource, instrument dat je kan gebruiken om iets op
politieke agenda te zetten. Het is een efficiënt politiek instrument omdat regering echt met
hervormingsvoorstellen komt.
Protestbeweging van de gele hesjes waren vakbonden die druk wouden zetten door
middel van radicalere groepen.
Als er geen geweld gebruikt wordt, zal politiek niet ingrijpen.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper StudentsociologyUA. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53340 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen