HOOFDSTUK 1 De ontrafeling van de
middeleeuwse orde (1450-1650)
Ontstaan kapitalisme
Wetenschappelijke vooruitgang en
de geleidelijke emancipatie van de
politiek
Het einde van de katholieke
hegemonie: reformatie en
contrareformatie
Koloniale ontmoetingen: het dispuut
vanValladolid
De glorieuze revolutie
De renaissance
- herontdekking van de klassieke oudheid
- geleidelijke teloorgang van het feodale systeem
- nieuwe economische verhoudingen
- groei scheepvaart → verovering nieuwe landen en werelddelen
- nieuwe wetenschappelijke inzichten
- invoering kennis uit andere werelddelen
- geleidelijk nieuwe zienswijze → individu steeds belangrijkere rol
- empirische en toekomstgericht
- geleidelijk een mensbeeld dat niet ondergeschikt was aan de macht van de kerk
- mens als subject → centraal ankerpunt
- versterkt menselijk zelfbewustzijn
- drang naar kennis
,1. Wetenschap & emancipatie van de politiek
Leonardo DaVinci (1452-1519)
Het logische en experimentele
Veranderende economische
verhoudingen in een verdeeld
Italië – Mercantilisme
Ontvoogding en secularisering
→Leonardo da Vinci
- Wetenschappelijke vooruitgang en geloof in de toekomst.
- Snelle groei van wetenschappelijke methode en studie van de natuur (ontdekken van de
kleinste structuren).
- Invloed van kerk brokkelde af (secularisering)
- Italië = macht verdeeld in stadstaten. (aristocratie)
- Handel werd meer kern van macht
- Interest = vroeger verboden, maar begon meer en meer geaccepteerd te worden (kerk)
- Mercantilisme ( nieuwe dynamische visie op eco)= Een politiek waarbij de staat de eigen
handel stimuleert door aanmoediging van de export en het heffen van belasting op de
import, om winst te vergroten ( luxe).
, • NICOLLO MACHIAVELLI (1469-
1527)
- Il Principe
- Weg van de moraal?
- Menselijke natuur?
- Secularisering van de politiek
- Secularisering ≠ antireligieus
- La raison d’Etat
- Privaat bezit
- Populair Machiavellisme
→ Machiavelli
- Il principe: een praktische handleiding voor een absoluut heerser. Regeren wordt gezien als
een rationele kunst, gebaseerd op het ontleden van regelmatig terugkerende bewegingen in
de maatschappij. (vorstenspiegel)
- Macht → noodzakelijk en onvermijdelijk middel
- Een keizer moet vooral gevreesd zijn → doel heiligt de middelen (populair Machiavellisme).
- vrijheid = zekerheid (orde, onaantastbaarheid van het privé- bezit), zelfs al is er geen
democratie.
- Was ervan overtuigd dat elke bevolking elk regime tolereerde zolang er niet geraakt werd
aan haar eigendom (inclusief vrouwen)
- geen utopie: hij wil daadwerkelijk iets realiseren, iets teweeg brengen
- beschreef hoe maatschappij concreet werd geregeerd en hoe mensen zich gedroegen
- Doel: eenmaking van Italië (dat extreem versplinterd was), daarvoor is een sterke staat nodig
om orde te verzekeren.
- Baseerde zich op empirisme: kennis komt voort uit ervaring
- Belangrijkste uitgangspunt: menselijke natuur is altijd en overal hetzelfde
- Secularisering van de politieke theorie ondermijnde de religieuze legitimering van de
monarchie → moeilijker voor de kerk om haar macht te legitimeren
- Secularisering niet antireligieus, maar wel twee kritieken op de kerk
- La raison d’Etat (de staatsrede)
- Verantwoordelijkheid van de vorst ten aanzien van God werd verwaarloosd
, THOMAS MORE (1478-1535)
- Utopia
- Deel 1: Beschrijving van de sociale en
economische veranderingen in
Engeland ( kapitalisme)
- Deel 2: Beschrijving van de ideale
maatschappij.
- Utopisme:
- afwijzen van de bestaande,
onrechtvaardige orde op basis van
religieuze en/of morele gronden,
projectie van een ideaal in een
andere, denkbeeldige wereld.
→ Thomas More
- Wilde politieke realiteit en maatschappelijke problemen van zijn tijd begrijpen
- Bekendste werk: Utopia
o 1ste deel: beschrijving van de sociale en economische veranderingen in Engeland
(kapitalisme)
o 2de deel: beschrijving van de ideale maatschappij (als positief spiegelbeeld van
Engeland)
- Utopisme: afwijzen van de bestaande, onrechtvaardige orde op basis van religieuze en/of
morele gronden, projectie van een ideaal in een andere, denkbeeldige wereld
- Had aandacht voor het onaanvaardbare, de groeiende ongelijkheid die samenging met het
ontstaan van de nieuwe, vroegkapitalistische, economische ordening
- More ziet de verpaupering door opkomst van het kapitalisme, maar heeft niet de
intellectuele hefbomen om er zelf iets aan te doen. Hij werkt dus geen toekomstgericht
streven uit en daarom is het utopisme geen echte ideologie. Het is wel één van de wortels
van het socialisme.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper xanthecoppitters. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,99. Je zit daarna nergens aan vast.