100% tevredenheidsgarantie Direct beschikbaar na betaling Zowel online als in PDF Je zit nergens aan vast
logo-home
Eerder door jou gezocht
Eerder door jou gezocht
logo
Samenvatting - Aardwetenschappen €5,99   In winkelwagen
Snel navigeren naar
Voorbeeld
  2.  
  3. Universiteit Gent (UGent)
  4.  
  5. Bio Ingenieurswetenschappen
  6.  
  7. Aardwetenschappen

Samenvatting

Samenvatting - Aardwetenschappen
 21 keer bekeken  0 keer verkocht

samenvatting Aardwetenschappen, dit vak wordt gegeven in het 1e jaar bio ingenieur aan de ugent door prof van Rooij.

Voorbeeld 4 van de 58  pagina's

Document informatie

  • 1 september 2023
  • 58
  • 2022/2023
  • Samenvatting

Onderwerpen

Geschreven voor

Alle documenten voor dit vak (12)

Verkoper

avatar-seller
annadecrem

Ontvangen beoordelingen

Voorbeeld van de inhoud

Samenvatting Aardwetenschappen
Hoofdstuk 1: inleiding
1.1 Aardwetenschappen
 Vooral geologie, fysische geografie en bodemkunde
 Fysische geologie = materiaal waaruit planeet aarde opgebouwd is en de vele processen die er in
plaatsvinden
 Historische geologie = ontstaansgeschiedenis van de planeet en zijn evolutie doorheen de tijd
 Fysische geografie: bestudeert landschapsvormen en vormende processen
 Bodemkunde: biologisch actieve toplaag van de geosfeer

1.3Sferen van de planeet Aarde
 Planeet Aarde kan beschouwd worden uit 4 grote onderdelen
o Geosfeer: gedeelte onder de atmosfeer en de hydrosfeer dat grotendeels vast is.
o Hydrosfeer: water aan het aardoppervlak. Vloeibaar water aan het aardoppervlak maakt dat Planeet
Aarde uniek is in ons zonnestelsel
o Atmosfeer: gasfase boven de geo- en hydrosfeer, laag is heel dun vergelijken met diameter van de
geosfeer
o Biosfeer: geheel van levende organismen

Hoofdstuk 2: kenmerken van planeet Aarde
2.1 ontstaansgeschiedenis van planeet Aarde
2.1.1 oorsprong van het zonnestelsel
Verloop

 13.7 Ga: heelal ontstond tijdens een zware explosie
 Basiselementen van alle materie van universum gevormd
 Eerst enkel protonen, neutronen en elektronen gevormd
 Hieruit vormde waterstof en helium door thermonucleaire kernfusie
 100den miljoen jaar later: wolken van H en He condenseerden tot 1 e sterren
 Die groepeerden tot galachtige systemen (een daarvan is de Melkweg)
 Gassen trokken samen: temperatuur en densiteit stijgt, kernfusie tussen H en He-atomen
 Deze worden in interstellaire ruimte gestuwd
 Kern van de zon: enkel vorming He door kernfusie van H

Ons zonnestelsel

 Ontstond 4.7 Ga uit de concentratie van galactische nevel (solar nebula)
 Door gravitaire interacties tussen de partikels begon deze nevel traag te spiralen en samen te trekken tot
een schijf met grote concentratie in het centrum
 In dit centrum ontwikkelde zich eerst de proto zon en later de zon
 De zon is een ster, ruimtelichaam dat bestaat uit een geïoniseerd gas als gevolg van kernfusie
 Eerst kwam er enorm veel warmte vrij door concentratie van de zon, deze nam ook snel weer af
 Hierdoor versmolten stofdeeltjes en atomen en werden er geconcentreerde tot primaire gesteenteklompen
die roterende banden vormden
 Vaste of aardse planeten ontstonden dicht bij de zon (mercurius, venus, aarde en mars)
 Gasplaneten ontstonden verder weg (Saturnus en jupiter)
 Er zijn ook gesteenteklompen die er niet in slaagden zich te verenigen tot een planeet en die bevinden zich
nog steeds in de asteroïdengordel tussen Mars en Jupiter, dit vormt de bron van rondzwevende
meteoroïden
 Kometen zijn vuile ijsballen met extreem elliptische banen

,Mars

 Enige planeet met de Aarde die vloeibaar water aan het oppervlakte toelaten
 Zeer ijle atmosfeer, nauwelijks watermoleculen aan het oppervlak aanwezig
 Initieel: atmosferische condities van Aarde en Mars zeer analoog, inclusief vloeibare metaalkern die
magnetisch veld creëerde
 Kern wegvalt, beschermend effect ook (droge steenplaneet)

De maan

 Maan van de planeet aarde
 Draait ongewoon dicht tegen onze planeet

2.1.2 vorming van de primitieve planeet Aarde
 Materie accumuleerde verder door ingeslagen van meteoroïden
 Verval van kortlevende radioactieve elementen zorgde voor sterke temperatuurstijging
 Hierdoor werd aarde warm genoeg om Fe en Ni te smelten
 Zo werd de hele aarde bedekt met magma-oceaan
o Hierdoor verplaatsen de zwaarste elementen naar het centrum van de aarde en de lichtste
elementen kwamen bovendrijven en vormden de primitieve korst
o Deze chemische differentiatie vormde de basis van de 3 lagen van de aarde
 De ijzerkern
 De mantel
 De dunne korst
 Ontgassing van de lichtste verbindingen zorgde voor de basis van de atmosfeer
 Oudste mineraal: 4Ga oud
 Initieel in de buurt van de aardbaan een kleinere planetoïde
o Deze botste met de aarde
o Hierdoor slingerde grote hoeveelheden materie de ruimte in
o Die verenigde zich tot nieuw kleiner ruimtelichaam, de maan

2.1.3 Vorming van de atmosfeer en de oceanen
 Naarmate de planeet verder afkoelde condenseerde waterdamp tot regen waardoor dit in de laagst gelegen
gebieden kwam te liggen
 4 Ga geleden : 90% van de huidige oceanen gevormd
 3.7 Ga: eerste anaerobe bacteriën
 3.5 Ga: eerste fotosynthtiserende bacteriën (stromatolieten van cyanobacteriën)
o Zuurstof vrij als restproduct
o Reageerde met Fe: vormde uitgebreide precambische Fe-afzettingen (nu: voornaamste bron
ijzererts)
 2.2 Ga: O2 kwam massaal vrij in de atmosfeer
o Deel ervan reageerde tot ozon
 Rond 1.5 Ga: vrij stabiel O2-niveau
 Daarna neemt dit schommelend toe
 Initiële regen was bijzonder zuur
o waardoor gesteenten zonder begroeiing sterk werden aangetast
o vrijgekomen elementen accumuleerden in de oceaan waardoor deze zoutrijker werd

2.1.4 Vorming van de eerste continenten
 Archeaan: 1e gevormde primitieve korst uit gesmolten mantelgesteenten
 Korstmateriaal afgebroken door verwering en wegzinken in de mantel
o Opstijgende magma werd Si-rijker en dus lichter dan mantelgesteente
 3 Ga: meeste continenten voldoende groot, licht en dik om te weerstaan aan het wegzinken en opsmelten
(grote eenheden, cratons ontstaan)
 Einde van precambrium grootste deel van huidige continentale korst gevormd

,  Platentektoniek : vulkanisme en orogenese en continue afbraak door verwering
 Schilden: hedendaagse dagzomende delen van de cratons

2.2 Opbouw van Planeet Aarde
2.2.1 Vorm en afmeting
Kenmerken

 Ellipsoïde met afplattingsfactor van 0,0033
 Aardstraal: 6371 km
 Omtrek langsheen evenaar: 40 075 km, omtrek langsheen polen: 40 008 km
 Aardopp: 510.106 km
 70,8% bedekt met water
 Max hoogte: 8848m (Mount Everest),
 grootste diepte: 10 911m (Marianentrog)
 Gemid dichtheid: 5,52 g/cm3

2.2.2 inwendige bouw
Korst :

 Relatief dun gesteentelaag
 Continentale korst: 25-40km dik, samengesteld uit vele gesteentetypes
o Granitisch
o Sterk uiteenlopende ouderdom
o Waar bergen ontstaat gaat er dieper ook al korst zijn
o Kan tot 4 miljard jaar oud zijn
 Oceanische korst: 7 km dik
o Basaltisch
o Nergens ouder dan 180Ma oud
o Wordt altijd vernieuwd

Mantel:

 Omvat meer dan 82% van volume van de aarde
 Vast gesteente onder de korst met een diepte van 2890 km
 Grens tussen korst en mantel is verschil in chemische samenstelling
 Mantel is veel rijker aan Mg en Fe (olivijn, dominante mineraal)
 Bovenste mantel: 660km diep
 In onderste mantel worden gesteenten samengedrukt door toenemende druk en ook heel warm
 Lithosfeer: harde buitenste schil 100-250 km dik, gesteenten steeds weker meer deformeerbaar tot partiële
smelting
 Asthenosfeer: tot een diepte van 350-410km, weke toestand, beweegt onafhankelijk van de onderliggende
mantel
 Dichtheid groter richting kern toe
 Sterke gradiënt tussen afgekoeld oppervlakte en warme kern
o Sommige gesteenten komen in semi-vloeibare fase voor
o Niet alles is er vast

Kern:

 Begint op 2890 km
 Uit legering van Fe en Ni
 Extreme druk
 Buitenkern: vloeibare laag van 2260km dik, bewegingen veroorzaken magnetisch veld (kan in sterkte
fluctueren en in polariteit omwisselen)
o IJzer begint in convectiestroom te bewegen zorgt voor magnetisch veld

, o Stroomlijnen gaan uit zuidpool richting noordpool
o Dit kan ook omdraaien
o Sterkte varieert
o Op dit moment aan het afzwakken betekent dat het zal omdraaien
 Binnenkern: straal van 1220 km, vast ijzer (door immense druk), zeer hoge temperatuur
o Groeiend
o Binnenste van planeet aan het afkoelen
o Temperatuur vooral afkomstig door radioactiviteit (dit neemt af)
o Onuitputtelijke bronnen van energie (zon is dit ook)
o Energie op deze planeet is dus onuitputtelijk
 Fysisch hebben we 5 verschillende lagen (korst, bovenste en onderste mantel, binnenste en buitenste kern)
 Bescherming tegen ionenwind( door de zon uitgestuwd) weg: atmosferische moleculen
 Alternatieve indeling platentektoniek
o Lithosfeer: buitenste harde schil (bestaat uit hard gesteenten)
o Asthenosfeer: semi-vloeibaar
 Gesteenten nabij smeltpunt (viskeus)
 Tot 400 km
 Platentektoniek = stukken lithosfeer die bewegen op asthenosfeer

2.2.3 samenstelling van de aardkorst
 98.5% uit 8 elementen: O, Si, Al, Fe, Ca, Na, K en Mg

2.2.4 continenten en oceanen
 Blauwe planeet: 70,7% van de aarde is bedekt met oceanen
 0.1% water tov het volume van de planeet
 Zoet water 85% zit in ijs
 Rol van regen en stromende water: voor verwerving van gesteenten, transport en sedimentatie van de
verweringsresten, vormen van landschappen
 Distributie van de topografie:
o Weergegeven via hypsometrische curve
o Shelf: ondiepe randzone rond de continenten (= ondergelopen extensie van continentale korst)
o Continentale helling: reële grens tussen continentale en oceanische korst, steile afdaling
o Abyssaal vlak: vlakke zeebodem, hier eindigt de continentale helling

2.2.5 Atmosfeer
 Gasvormige laag, geleidelijk ijler
 De ruimte, atmosfeer boven 100 km

2.2.5.1 lagen van de atmosfeer
Troposfeer:

 0-12 km
 Temp daalt met gemid 6,5 °C per stijgende km (op 12 km: -50 à 60 °C)
 9 km dik op de polen, 16 km dik id tropen (varieert door grote energie-input vd zon)
 Bevat veel water: alle weerfenomenen
 Ondergaat veel energiefluxen

Stratosfeer:

 12-50 km
 Droog
 Belangrijk voor evolutie van leven
 ozonlaag (vooral tss 20 en 30 km) die door absorptie vd Uv-straling vd zon sterk opwarmt

Mesosfeer:

Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:

√ Verzekerd van kwaliteit door reviews

√ Verzekerd van kwaliteit door reviews

Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!

Snel en makkelijk kopen

Snel en makkelijk kopen

Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.

Focus op de essentie

Focus op de essentie

Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper annadecrem. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 64438 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Start met verkopen
€5,99
  • (0)
  Kopen