Rechtsvergelijking : algemene principes
Wat is rechtsvergelijking ?
Rechtsvergelijking, begrip en buitenlandrechtskunde
Rechtsvergelijking
Onderzoeken van verschillen & gelijkenissen tussen 2/meer rechtsstelsel
Discipline of methode ?
Methode is wetenschappelijk verantwoord, wetenschap is methodisch onderbouwd
Voortbouwen op werk van anderen, niet tabula rasa
Elk rechtsvergelijkend onderzoek is steeds onvolmaakt
Onvolmaaktheid van rechtsvergelijkende wetenschap
Soorten rechtsvergelijking
Rechtsvergelijking is omnipresent & actueel
Inter-nationaal
Inter-internationaal
Intra-nationaal
Particulier
Zuiver intern
Inter-temporeel
Combinatie
Wet in boeken (dogmatische vergelijking) vs wet in actie (functionele vergelijking)
Micro vs macro
Relaties met belendende rechts- & wetenschapsdomeinen
Rechtsvergelijking & buitenlandrechtskunde
Elk recht is buitenlands recht, voor wie niet gevormd is in dat recht
Probleem : nationale vooringenomenheid
Gevaar van etnocentrisme
Rechtsvergelijking & juridisch vertalen
Vertaler of tolk van juridische inhoud moet juridische terminologie van talen beheersen
Rechtsvergelijking & rechtsfilosofie, -theorie, -sociologie, -geschiedenis
Metajuridische wetenschapsdomeinen
Rechtsfilosofie & rechtstheorie
Abstracte reflectie over recht
Rechtssociologie
Relatie tussen samenleving & recht
Rechtsgeschiedenis
Wetenschappelijke methoden van historisch onderzoek
, Rechtsvergelijking & internationaal privaat- & publiekrecht
Internationaal privaatrecht
Internrechtelijke conflicten tussen rechtsordeningen positiefrechtelijk oplossen
Internationaal publiekrecht
Algemene rechtsbeginselen die universeel aanvaard worden
‘Comparative law and economics’ & ‘Legal origins’
Law and economics
Recht als sturingssysteem om mensen tot gewenst gedrag te brengen
Economische efficiëntie
Comparative law and economics-benadering
Veranderingen in recht verklaren
Competitieve markt voor aanbod van recht
Verandering in recht is vaak product van overname van recht
Economische wetenschap gebruiken om resultaten van rechtsvergelijking te verklaren
Legal origins-benadering
Economische resultaten verklaren vanuit rechtsvergelijking
Economen zoeken verklaring voor verschillen in economische resultaten vanuit verschillen
tussen rechtsstelsel
Resultaten van vergelijkend economisch onderzoek verklaren vanuit rechtsvergelijking
Waarom rechtsvergelijking ?
Onmiddellijke of nabije doelen
Functies die vrijwel automatisch door rechtsvergelijking nagestreefd worden
Algemene nabije doelen
Vreemde recht beter kennen & begrijpen
Eigen recht beter kennen & begrijpen
Specifieke nabije doelen
Begrijpen hoe recht opgebouwd is
Taxonomie van rechtsstelsels opstellen
Juridisch vertalen & tolken ondersteunen
Intermediaire doelen
Functies die rechtsvergelijker zelf vervult & die leiden tot concrete output
Rechtsonderwijs
Interpretatie van eigen recht
Interpretatie van internationaal & supranationaal recht
Vreemde recht correct toepassen
Ontwikkeling van methodologie & wetenschappelijke discipline
Verwijderde doelen
Functies die rechtsvergelijking nastreeft, maar waarbij resultaten van rechtsvergelijking alleen
niet tot onmiddellijke conclusie leiden
‘De lege ferenda’ functie
Coördinatie van rechtsstelsels
Coördinatie-instrumenten
Harmonisatie & eenmaking van recht
Harmonisatie-instrumenten
, Ontwikkeling van rechtsbeginselen & ius commune
Voeden van privaatrechtelijke overeenkomsten
Ondersteunen van andere vergelijkende wetenschappelijke & metajuridische disciplines
Hoe recht vergelijken ?
Methoden van rechtsvergelijking
Stelregel
Naargelang de nabije, intermediaire of verwijderde doelen, zullen methodologische
benaderingswijzen verschillen
Dogmatische of descriptieve methode
Rechtsbegrippen & rechtsfiguren vergelijken
Vooral geschikt voor eerste kennismaking
Macrorechtsvergelijking
Functionele methode
Achterhalen hoe diverse rechtsstelsels eenzelfde probleem oplossen of eenzelfde fenomeen
juridisch benaderen
Uitgangspunt : recht in actie die in werkelijkheid functioneert
Microrechtsvergelijking
Teleologische methode
Uitgangspunt : functie van rechtsvergelijking
Welk doel wil men met rechtsvergelijking bereiken ?
Fasen van rechtsvergelijking
Formuleren van rechtsvergelijkende vraagstelling
Vraagstelling
Keuze van comparanda
Is alles vergelijkbaar ?
Verzamelen van informatie & duiding ervan
Vuistregels
Respecteer eigen structuur & hiërarchie van rechtsbronnen van bestudeerde land
Respecteer eigen rechtsdenken, juridische cultuur, juridische logica van bestudeerde
land
Werk zoveel mogelijk met primaire rechtsbronnen
Werk zoveel mogelijk o.b.v. kwalitatieve informatie gemaakt voor juridische
gemeenschap van onderzochte land
Houd tijdsdimensie in oog
Houd er rekening mee dat geciteerde rechterlijke uitspraken misschien niet in laatste
aanleg gewezen zijn of nog voorwerp van cassatieprocedure kunnen vormen
Toegang tot informatie over vreemde recht
Stelregel : info moet beschikbaar, begrijpbaar & betrouwbaar zijn
Recht in boeken vs recht in actie
Vergelijken & verklaren
Verschillen & gelijkenissen in kaart brengen
Praesumptio similitudinis (vermoeden van gelijkaardigheid)
Systeeminterne vergelijking
Verschillen & gelijkenissen verklaren
Waarderen van bevindingen ?
, Bijzondere aandachtspunten
Taal
Hemeiscentrisme
Algemeen
Gevaar naar vreemde rechtsstelsels te kijken met bril gekleurd door eigen rechtsstelsel
Exogene benaderingswijze
Vereiste van exogeniteit
Gevaar van hemeiscentrisme
Realiteit van gevaar van hemeiscentrisme
Hoe landen groeperen ?
Rechtsfamilies
Inleiding
Rechtsstelsel
Geheel van rechtsnormen die gelden binnen eenzelfde rechtsorde
Rechtsorde
Globale politieke, socio-economische & ideologische context waarin rechtstelsel
functioneert
Macrorechtsvergelijking
Belangrijkste doel : groeperen van rechtsstelsels
Indeling
Grote methodologische obstakels
Indeling veronderstelt criteria die als maatstaf kunnen dienen
Aantal belangrijke caveats
Veralgemening
Statisch
Pluralistisch
Relativiteit van elke indeling
Steeds algemeen & statisch beeld dat uitgaat van enkelvoudig model met
disproportionele focus op vermogensrecht
Eendimensionale indelingen
Indeling o.b.v. enkel criterium
Seagle : ontwikkelingsniveau van rechtsstelsels als maatstaf voor driedeling
Primitieve, archaïstische & rijpe rechtsstelsels
Meerdimensionale indelingen
Eendimensionaal criterium : moederstelsels
Verdere indeling van afgeleide jurisdicties : dochterstelsels
Zweigert & Kötz : indeling o.b.v. stijl
5 factoren bij stijlanalyse
Historische oorsprong & ontwikkeling
Dominante juridische denkpatroon
Typerende rechtsfiguren
Aard van rechtsbronnen & interpretatie
Vraag of rechtsstelsel uitdrukking geeft aan ideologie
Niet elk stijlelement heeft zelfde gewicht (Unterscheidungskraft)
Indeling in 8 rechtskringen (Rechtskreise)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper moreenc. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,99. Je zit daarna nergens aan vast.