Gedragsverandering samenvatting
1. Introductie
Slapen is een vorm van gedrag, heeft te maken met vermoeidheid.
Factoren die onze slaap beïnvloeden:
- geluid
- licht
- temperatuur
- ondergrond
- voeding
- omgeving (vertrouwd of niet)
- blauw licht
- emoties
- tijdstip van het inslapen
- alcoholgebruik
- vermoeidheid
- activiteit voor het slapen gaan
- biologische klok
- stress
h2 → erfelijkheid index
Voedselallergie
→ soms op basis van aangeleerd gedrag, hersenen maken een koppeling (meestal door 1
bepaalde ervaring) → klassieke conditionering.
De invloed van ervaring → over hoe men denkt over anderen en bepaalde situaties
Empathie is heel erg beïnvloedbaar door ervaring.
Wat leren we uit het voorgaande in functie van gedragsverandering?
- je eigen concrete ervaring om gedragsverandering te bekomen
- kijken naar de oorzaak
- hersenen maken een koppeling tussen ervaring en toekomstig gedrag.
Gewoontevorming en gedrag ontwerpen
Gedrag beïnvloeden begint met aandacht en perceptie beïnvloeden en triggers inbouwen.
→ kleine dingen zoals vlieg op urinoir
→ in mondzorg: nuttige aan het aangename koppelen
→ tekst, bullet tekst ipv paragrafen
Als de zaken visueler zijn gaan we ze beter onthouden.
c
Problematisch smartphonegebruik
Mensen volharden in het gebruik van hun telefoon, ook wanneer ze beseffen dat het hun
welzijn bedreigt. Problematisch gedrag dat herkend werd, is: • de intense drang om de
telefoon te gebruiken • het verlies aan een juist tijdsbesef • paniekgevoelens bij een lege
batterij • het verwaarlozen van andere opdrachten • ontwenningssymptomen Wie minstens
twee van deze symptomen heeft, lijdt aan PS. Ongeveer 23 procent van de jongeren
vertoont PSU. Meisjes tussen 17 en 19 vormen de grootste risicogroep.
1
,In de diverse studies wordt het gebruik van smartphones in verband gebracht met onder
meer depressie, angsten en stress, slaapstoornissen, slechte schoolresultaten, maar ook
internetverslaving, het gebruik van alcohol, roken en dwangmatig shoppen.
Meet je appgebruik: hoeveel tijd spendeer je aan welke apps, hoe frequent en wanneer?
(bijv. overdag en ‘s avonds)
Maak keuzes in je apps, je appgedrag en de context van je appgedrag, bijvoorbeeld e-mail
enkel via laptop/pc en tweemaal per dag
Wees selectief in het toelaten van push-mails en advertenties, bijv. vanuit Facebook
Communiceer met anderen over de wijze waarop je communiceert en niet communiceert
(bijv. via Facebook)
1ste stap in gedragsverandering → toegeven dat je makkelijk wordt afgeleid
Mensen moeten geconcentreerd zijn om succesvol te zijn in het leven.
2. Het wiel van gedragsverandering
Mentale of psychische competenties
- Aandacht richten
- Kennis hebben en opdoen
- Basiscognitieve functie (lezen, schrijven, rekenen)
- Dingen leren en onthouden
- Gebruik maken van informatiebronnen en diensten
- informatie kritisch evalueren
- sociale steun en normen hanteren
- gedrag beheersen en reguleren
- problemen hanteren
Drijfveren of motieven
- aangeboren behoeften , driften of verlangens
- aangeleerde gewoonten
- houdingen en overtuigingen
- verwachtingen en percepties (uitkomst, risico…)
- sociale rol ( hoe wil ik gekend zijn?) en identiteit
Context
2
, - aanwezigheid, aanbod, indeling, ontwerp
- betaalbaarheid, toegankelijkheid en marketing
- sociale, maatschappelijke en culturele normen
- sociale druk en steun (bv. contract sharing)
Reactantie: weerstand oproepen bij cliënten.
Cognitieve dissonantie
Breng gedrag in kaart
7 stappen bij gedragsverandering:
● Gedrag bepalen
- Definieer en meet het probleemgedrag en de gevolgen
- Definieer concreet het gewenste gedrag
● Bepalen realistische termijn met tussenstappen
● Analyseer het huidig gedrag:
- Drijfveren/motieven (bijv.stoerdoenerij)
- Aanleidingen en gevolgen
- Weerstanden (scepticisme, blindheid, reactantie, automatismen)
● Bepaal randvoorwaarden voor verandering
- Fysieke en mentale capaciteit en competentie (inzicht en vaardigheden) –
Omgeving: gelegenheden, triggers en afleiders
● Maatregelen nemen
- Drijfveren/motieven beïnvloeden (voordelen verhelderen,redenen
ontkrachten)
- Weerstanden voorkomen of wegnemen, en barrières anticiperen
- Capaciteit versterken
- Aangrijpingspunten bepalen (bijv. n.a.v. een gebeurtenis) en omgeving
veranderen
- Belonen, straffen (aanmoedigen of ontmoedigen)
- Psychische en sociale mechanismen benutten •
● Communiceren en herhalen
● Voortgang monitoren en evalueren
GAST- principes
- Gemakkelijk
- Aantrekkelijk
- Sociaal
- Tijdig
Voorbeeld: nutri-score → gemakkelijk en aantrekkelijk
Engagerend en overtuigend communiceren (initiatief vooral bij de cliënt houden)
- aandacht trekken
- duidelijk zijn
- het haalbaar maken
- voordelen benadrukken
- sociale relevantie en steun benadrukken
3