RZL: ethisch reflecteren
Religie, zingeving en levensbeschouwing
Ietsisme= er is iets, maar ik weet niet wat. een voorzichtige vorm van geloof
Deïsme= er is wel een God maar ik ken hem niet
Theïsme= God heeft verschillende eigenschappen
Graad 10 = God die een plan heeft met ons (Godsdiensten)
Graden van ongelovigheid naar gelovigheid
•Verklaar de spirituele dimensie van het mens-zijn en waarom is zij zo belangrijk?
•Becommentarieer volgend citaat: “De geloofsbeleving van Pi (Life of Pi) is oppervlakkig en
vloeibaar”
•Vragen bij casussen: Wat is de morele vraag? Welke waarden komen er in het gedrang?
Enz,
1. Algemene inleiding: religie-zingeving-spiritualiteit
1.1 Religie
● negatieve visie, bijklank
● moraliserend karakter, met de vinger wijzen
● religie = kerk??, meer dan de kerk
● toch aanwezig en zeer belangrijk!
● in complexe vorm: van vast naar vloeibaar (evolueert in de tijd), levenslange
zoektocht
● religare: verbinden (ervaren van verbonden zijn met alles)
● verbinding
- verbinding met zichzelf
- verbinding met de anderen rondom ons (horizontale verbinding)
- verbinding met datgene wat het zintuiglijk waarneembare overstijgt (verticale
verbinding)
● Focus in religie: herstel van de verbindingen
● verwijzing naar Goden/God niet vereist, wel openheid naar het sacrale
● 5 grote wereldgodsdiensten (Christendom, Jodendom, Islam, Boeddhisme,
Hindoeïsme)
● Herlezing
- positieve/negatieve diepte-ervaringen (grenservaring, geboorte van een kind,
intens gevoel van verbintenis met de natuur, overlijden, oorlog, breuk,...)
- zoeken naar symbooltaal (na grenservaring met bv liedjes, gedichten,..)
- sharing is caring
- plek van rust en stilte (kerk, moskee, synagoge, tempel)
● Geloven is vertrouwen
● vertrouwen belangrijkste basiservaring voor het aangaan van verbindingen (brengt
relaties in stand)
- met jezelf
- met anderen
● moeizaam proces
● vertrouwen op God?
● Nog andere betekenissen?
- Loven = dankbaarheid uiten
- liefhebben= je geliefd weten
- nadruk op normen, wetten = bijzaak?
- aanreiken van zingevingskader
1.2 Aandacht voor spiritualiteit
,1.2.1. Eerste metafoor: omgekeerde piramide (K. Cornette)
Spiritualiteit = the meaning of life
Fungeert vaak als een containerbegrip
Ervaren van verbondenheid
● Etymologisch:
- spiritus: levensadem/ levensgeest
- = wat de mens beweegt, inspireert, bezielt, drijft...
● Christina Puchalski
- Spirituality is the aspect of humanity that refers to the way individuals seek
and express meaning and purpose and the way they experience their
connectedness to the moment, to self, to others, to nature and to the
significant or the sacred .
Integrale zorg
● mens= dynamisch, interacterend geheel van een lichamelijke, psychische, sociale en
spirituele dimensie
Verschillende dimensies beïnvloeden elkaar voortdurend
● bv: sportblessure → heeft ook impact op sociale activiteiten, gevoelens en
zinbeleving
De spirituele dimensie is dealbreaker
● gaat het mis in deze dimensie → zin tot leven aangetast worden en minder
zin in andere domeinen van het mens zijn
● ze wordt gezien als dragende dimensie: draagt zinbeleving (=hoofdtaak)
Spiritueel of religieus?
● spirituele dimensie is breder dan de religieuze dimensie
● mogelijkheid van religieuze laag in spirituele dimensie mag niet over het hoofd
gezien worden
Spirituele dimensie van mens steeds actief
● onbewust of bewust
● uitspraken over zinbeleving of zinktekort → verhoogde activiteit van de
spirituele dimensie
Vergelijking met ademen
Uitdaging: steeds minder mensen spreken spirituele/religieuze taal
, ● verborgen
● gevoelsuiting
1.2.2. Tweede metafoor: de wortels van de boom
De wortels = ons voedsel, onze krachtbronnen
● geloof, familie, vrienden, hobby’s -> houvast
● mogelijkheid tot het sacrale
● als geworteld individu kunnen wij een uniek pad bewandelen
De stam= ons uniek levenspad (fundamentele keuzes/waarden zijn inherent)
Vruchten/bladeren = successen (innerlijke/uiterlijke), bereikte doelen…
Indien wij ontworteld geraken en:of onze wortels niet voeden, gaat alles veel moeizamer
● belangrijk om connectie te behouden met onze wortels
Spiritualiteit zou ik omschrijven als het contact met je eigen geest, je eigen intuïtie, je
‘hogere’ geweten. het jezelf-zijn staat op de voorgrond, authentiek zijn. Om die innerlijke
stem van het eigen weten, van de intuïtie te kunnen horen, moet je het stil maken in jezelf en
proberen het denken te stoppen én dan ben je aan het mediteren. Hoe je het wil noemen,
maakt niet zoveel uit… het komt er op neer dat je contact maakt met je eigen geest. Het
gaat erom dat je momenten ervaart van puur zijn, een puur ervaren. ~studente vroedkunde
FLEXIBEL GELOOF
De huidige spiritualiteit beleving
1. Spiritualiteit doorheen de tijd
Spiritualiteit vroeger
● ieder burger was praktiserend katholiek (elke zondag naar de kerk, alle rituelen en
sacramenten)
● je werd als christen geboren (rode draad in heel uw leven)
● spiritualiteit altijd gelinkt aan christelijke religie
Spiritualiteit nu (postmoderniteit)
● christen “worden” (en blijven) is keuze (niet meer meegegeven door de ouders)
● ietsisme en bricolage (spiritualiteit opbouwen met verschillende elementen van de
verschillende religies, tradities, …)
● nieuwe spirituele bewegingen
- new age, wicca, mindfullness...
● = levenslange zoektocht
2. Spiritualiteit en nu?
Einde grote verhalen? (christendom wordt gezien als groot verhaal, hebben een integraal
karakter)
● verlies geloofwaardigheid
● secularisering (verwereldlijking, is er minder en minder godsdienst, religie zal
uiteindelijk zal verdwijnen)