Samenvatting: Identiteit van sociaal werk – 2
H1: De superdiverse en transnationale identiteit van sociaal werk
I. Transnationaal & superdivers sociaal werk - Concepten, uitdagingen & methodiek voor sociaal
werk
‘Wereldwijd zetten sociale professionals en hun organisaties zich elke dag in om de positie
van kwetsbare mensen duurzaam te verbeteren. ... richten we daarom onze blik buiten de
grenzen van het Vlaamse zorg- en welzijnslandschap. (...) Wat kan een Vlaamse professional
opsteken van slachtoffer-daderbemiddeling in Rwanda? Is stagelopen in een weeshuis wel
verantwoord? Wat is het belang van transnationaal sociaal werk en globale solidariteit? Hoe
zetten professionals in elders in de wereld mensenrechten om in de praktijk?’
• Richten we daarom onze blik buiten de grenzen van het Vlaamse zorg- en welzijnslandschap =
transnationaal
• Sociaal werk zorgt ervoor dat er vergeleken wordt met andere landen qua methoden van het
sociaal werk om te zien of de methoden werken en of men het kan gebruiken in hun eigen
land
II. De transnationale realiteit
Uitgangspunten transnationaal (= overheen de verschillende naties/landen) sociaal werk
- Sociaal werk heeft een duidelijke grensoverstijgende ambitie (cf. definitie)
- Veel thema’s & actoren in sociaal werk hebben een transnationale dimensie (vb.
vluchtelingen, vergrijzing, ...)
à Finaliteit van sociaal werk stopt niet bij de landgrenzen
à Ecologische rechtvaardigheid bv. vanuit het westen wordt allerlei afval
getransproteerd naar andere landen waardoor zij klimaatverandering ervaren terwijl zij
er het minste aan bijdragen
à In een land met schone lucht wonen, is weggelegd voor de rijken terwijl zij de
problemen meestal veroorzaken denk privéjets, dure auto’s, etc.
- Veel cliënten van SW hebben een transnationale levensstijl, i.e. “in één land leven en
tegelijk ook elders, waarbij mensen verschillende leefwerelden en culturen combineren”
à Maakt sociaal werk niet altijd makkelijk, veel denkwijzen, etc. waar men rekening mee
moet houden
à Meerdere perspectieven kunnen gebruiken
à Ook transnationaal qua ideeëngoed en wat ze willen bereiken
à Bv. inburgeringscursussen of examens
Één van de founding mothers van sociaal werk = Octavia Hill: ze zou
zich tussen de armen en migranten in Londen vestigen en huizen
kopen en zodat mensen daar in kunnen wonen (community work).
III. Globalisering als multidimensioneel concept
Globalisering: proces waarbij de wereld globaal wordt (producten bv. komen van overal in de
wereld) à de wereld wordt bij wijze van spreken een dorp
Relevante invullingen voor SW:
, - Economische strategie: streven naar een mondiale, vrije, open markt. Zorgde voor
economische groei maar leidde ook tot mondiale economische ongelijkheid, ecologische
onrechtvaardigheid, ...
à Geen grenzen economisch gezien
à Zorgt voor veel welvaart maar slechts voor een deel van de bevolking (winnaars en
verliezers van de globalisering) (veel uitbuiting bv.)
à Je hebt machines die zorgen voor welvaart maar je hebt dan de macht om mensen uit te
buiten = ongelijkheid
à Ecologisch gezien dumpen we producten die we hier niet meer kwijt kunnen omdat het te
duur is om af te breken, in andere landen die het minder goed hebben
- Compressie van tijd en plaats: door ontwikkeling van transport en
communicatietechnologie (ICT, online lessen/ hulpverlening, ...) zijn afstanden in tijd en
ruimte kleiner geworden
à Wat betekent dat voor sociale werkers: online sociaal werk bv. chathulpverlening à ICT
helpt bepaalde drempels vervagen
- Standaardisering van producten en diensten, ook in SW (zie les neoliberale identiteit)
à Doordat alles globaal wordt zorgt het ervoor dat men methoden kan vergelijken en zo
kunnen afbakenen tot een standaard dat effectief is. Hoe helpen we de maatschappij volgens
een bepaald instrument dat een standaard wordt.
à Heeft zijn nadelen Bv. OCMW: je volgt methodiek van dat bedrijf en kan geen eigen
inspraken toevoegen om uw client te helpen
- De ontwikkeling van een meer sociale wereld: groeiend globaal bewustzijn (vb. rond
energie, diversiteit) en solidariteit (vb. Syrische bootvluchtelingen, Oekraïnecrisis,
aardbeving Turkije...)
à het leert u nadenken vanuit een ander context dan dat van uzelf, we worden hierdoor
kritischer, we hebben een groeiend idee van solidariteit
à Verhalen komen direct binnen door media: we zijn meer alert van wat er gaande is in de
wereld
à We komen in contact met “het vreemde” waardoor we het normaal vinden
‘Think and act globally and locally.’
Wisselwerking: globale fenomenen hebben invloed op lokale... En
vice versa: in Gent slapen mensen buiten om de bredere
Lokale Globale problematiek onder de aandacht te brengen (bijdragen aan globaal
karakter karakter bewustzijn)
IV. The global definition of social work
‘Social work is a practice-based profession and an academic discipline that promotes social
change and development, social cohesion, and the empowerment and liberation of people.
Principles of social justice, human rights, collective responsibility, and respect for diversities
are central to social work. Underpinned by theories of social work, social sciences,
humanities and indigenous knowledges, social work engages people and structures to
adress life challenges and enhance wellbeing. The above definition may be amplified at
national and/or regional levels’ (IASSW/IFSW, 2014)
, V. Grensoverstijgend, internationaal, globaal, transnationaal… een poging tot ordening
‘Internationale dimensie’ van sociaal werk
1) Cross-border social work
1. Sociaal werk in internationale organisaties zoals het Rode Kruis, vaak ook in ngo’s zoals
Oxfam, AZG, 11.11.11 of in supranationale politieke organisaties (VN, ...)
2. Als sociaal werker aan de slag gaan in een ander land (vb. via stage)
3. Cross-border sociaal werk in landen die dezelfde taal spreken (vb. Vlaanderen-
Nederland…)
MAAR, dit heeft zijn risico’s! Neem bijvoorbeeld het stage volgen in een ander land
- Een kind heeft behoefte aan veilige hechting, als een sociale werker na korte tijd het
land verlaat, kan een kind daar negatieve effecten aan opdoen
- Kinderen die door sociaal werk in een weeshuis belanden, kunnen kampen met
ontwikkelingsstoornissen vergeleken met kinderen die in familieverbanden
opgroeien
- Het zorgt ervoor dat wegens kapitalistische doeleinden, vrijwilligerswerk als een
toeristisch iets gezien
- Stagesleiden niet altijd tot het gehoopte resultaat en soms zelfs averechtste effecten
hebben.
- We willen universiteiten en hogescholen uitdagen om kritisch na te denken over
internationale stages en onderzoeken. Eén opdracht: maak van kinderrechten een
absolute prioriteit. Zo voorkom je negatieve effecten op het welzijn van jonge
mensen. (kinderwelzijnsbeleid)
- De opleiding en stageverantwoordelijke maakt ook best een risicoanalyse van stages
en onderzoeksprojecten. Daarin bekijken ze hun positieve en negatieve impact op
kinderen en jongeren. Het is absoluut noodzakelijk om hierbij de internationale
partners te betrekken. (supervisie)
- Tot slot moeten onderwijsinstellingen kritisch kijken naar stageplaatsen waar het lijkt
alsof de stagiairs onmisbaar zijn voor de werking. Dat is geen duurzame praktijk en
kan hechtingsproblemen versterken.
2) Comparatieve studie van het sociaal werk
Vergelijkende wetenschappelijke studie of onderzoek over landsgrenzen heen van sociaal
werk (-praktijken, theorieën, …).
3) (Internationale) belangenbehartiging
Sommige zaken zijn ook internationaal zoals vluchtelingencrisis
4) Cross-cultureel sociaal werk
Je hebt hier interculturele competenties en bewustzijn voor nodig
à Kennis, vaardigheden en houding
5) Internationaal transfer van kennis over sociaal werk
- International Federation of Social Workers (IFSW), de wereldwijde
beroepsvereniging...
- International Association of Schools of Social Work (IASSW), de mondiale vereniging
van opleidingen sociaal werk
- Congressen waaruit men introductie krijgt tot mondiale problemen
