Deze samenvatting bevat het onderdeel parasitologie dat behandeld wordt tijdens het vak infectieziekten. Dit vak wordt in het eerste jaar aan de UA gegeven. Dit onderdeel is het 4de deel van deze cursus bevattende het onderwerp parasitologie. De andere delen zijn ook verkrijgbaar.
,Definities
Parasiet = organisme dat voor het volbrengen van zijn natuurlijke
levenscyclus tijdelijk of permanent moet leven in of op een ander levend
organisme ( = gastheer) waaraan het voedsel onttrekt.
Van het Griekse "para-sitos" : para (naast, bij) en sitos (tarwe, brood, eten)
Sommige auteurs suggereren de term parasiet te beperken tot die organismen die
hun gastheer aantoonbare schade toebrengen (strikte schade toebrengen kan
gerelativeerd worden, een bacterie doet dit ook, maar we bedoelen eukaryote
organismen)
Maar meestal is de definitie toch ruimer
Gezondheid van de mens wordt bedreigd door:
Prokaryoten: virussen, bacteriën, schimmels en gisten (geen celkern)
Eukaryoten
Ééncelligen = Protozoa
Hoger ontwikkelde soorten = Metazoa
Wormen = Helminthen
Geleedpotigen = Arthropoda
In de medische context wordt de term parasiet bijna exclusief gebruikt voor de
eukaryotische parasieten (Protozoa en Metazoa).
De mug (geleedpotigen) zijn strikt gezien ook een parasiet)
Wat kunnen ze veroorzaken bij de mensen?
Pathogene parasieten
Ziekmakend vermogen voor overigens gezonde mensen
Vb. malaria
Commensale parasieten
Gastheer ondervindt geen (aantoonbaar) nadeel
Vb. Entamoeba coli (kan in darm voorkomen)
Opportunistische pathogenen
Worden pathogeen bij (sterke) daling van de immuniteit, pas een probleem
bij een sterk verzakt immuunsysteem
Vb. Toxoplasma
Bijkomende begrippen
Obligaat:
De ontwikkelingscyclus en verspreiding kunnen niet verlopen zonder één of meer gastheren
bv. Taenia spp.
Facultatief: (diegene die niet aangepast zijn aan de gastheer zijn de ergste)
Normaal vrijlevende organismen die zich ook wel eens als parasiet kunnen gedragen
bv. Naegleria spp.
Endoparasiet:
in het lichaam in alle mogelijke organen bv. in hersenen, buik
Darm: bv. Giardia
Bloed: bv. malaria
Andere weefsels: bv. toxoplasmose
Onderverdeling van het dierenrijk in het taxonomisch systeem
Phyla
Klassen (soms subklasssen)
Orden
Families (soms superfamilies)
Genera = geslachten (soms ondergeslachten)
Species = soorten (soms ondersoorten)
→ focus hier vooral op genera en species → benaming van parasieten bestaat vaak uit 2 delen:
geslacht (1) en soort (2).
Over de globale indeling en de hiërarchie daarbinnen bestaat een zekere consensus;
Of een bepaalde groep organismen tezamen een orde, een subklasse of een klasse
vormen is vaak discutabel. Op dat niveau zien we veel verschillen in de diverse
classificaties.
Protozoa
Gebaseerd op de manier van voortbewegen van het organisme
Phyla
Flagellates → maken gebruik van flagellen/zweepdraden
Ciliates → ééncellige parasieten die gebruik maken van trilhaartjes
Amebae → gebruik van schijnvoetjes
Sporozoans → geen duidelijk aantoonbare manier van voortbewegen
Wormen → klassiek onderverdeeld o.b.v. de vorm in het volwassen stadium
Nemathelminthes
Ronde wormen
Voor mens → slechts één belangrijke ondergroep = nematoda
Platyhelminthes
Platte, afgevlakte wormen
2 ondergroepen:
Cestoda = plat en gesegmenteerd
Trematoda = plat en niet-gesegmenteerd Parasieten die bij de mens voorkomen →
zeer heterogene groep! Classificatie o.b.v. het voorkomen
5
, Protozoa: de eencellige organisme, kan ook onderverdeeld worden in nog eigen onderdelen:
de meeste moeten kunnen bewegen
Amoeben schuiven verder, van de sporozoa is niet geweten hoe die voortbeweegt
Amalia: platwormen en spoelwormen
Cestonen: gesegmenteerd, andere manier van voeden
De blauwe namen te kennen
Lintworm: 7m80
Overzicht wereldwijd terugvinden
Haarfollikelmijt, klein follikel in de
wenkbrauwen, iedereen heeft die als
hij/zij 90 is => rood bij wenkbrauwen
Endemisch/kosmopolitisch Uitsluitend voorkomen door import
voorkomen
Protozoa Giardia lamblia Plasmodium spp → malaria!
Dientamoeba fragilis (regelmatig Leishmania spp → ook in
bij kinderen) Middelandse zee gebied (Spanje,
Cryptosporidium spp. (zeldzamer, Italië, Griekenland)
opport.)
Toxoplasma gondii (opport.)
Wormen Enterobius vermicularis Taenia solium (worm in tropische
(aarsmaden) setting)
Toxocara canis/catis (honden- en
kattenspoelworm)
Ascaris lumbricoides (grote
spoelworm) → zeldzaam in onze
omgeving door verbeterde hygiëne
Fasciola hepatica
Taenia saginata (lintvorm) →
komt nog regelmatig voor
6
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper KV2004. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
