Samenvatting Uitgewerkte leerdoelen ethiek, recht en samenleving
13 keer bekeken 1 keer verkocht
Vak
Ethiek, recht en samenleving
Instelling
Hogeschool Utrecht (HU)
Zelf maak ik altijd mijn eigen samenvattingen. Ik ben zelf erg netjes en zorg altijd dat mijn samenvattingen op en top verzorgd zijn. Alles staat erin en hierdoor haalde ik voor dit vak een 8.8 :) ik zou graag mijn medestudenten hiermee willen helpen!
Hoorcollege ethiek, recht en samenleving
Week 1
Leerdoelen
Ethiek is de studie van moraal, dingen die wij belangrijk vinden en hoe we ons daarnaar
gedragen en dat hangt samen met het recht omdat dat gaat over het systeem waarin we dit
waarborgen de dingen die wij zo belangrijk vinden
Moraal: Het geheel van waarden en normen van een bepaalde groep (samenleving)
Moraal is objectief/intersubjectief iig niet subjectief
Moraal is relatief: andere cultuur ander moraal
Moraal verandert: technische ontwikkeling, mondialisering/immigratie
Belangrijke begrippen:
Moraal: Het geheel van waarden en normen van een bepaalde groep (samenleving)
Moreel oordeel: een oordeel over het gedrag van iemand
Ethiek: bestudeert de moraal en kijkt naar de rechtvaardiging van morele regels
Cultuur: geheel aan gewoonten en (gedrag)regels dat bij een volk of stam hoort.
Culturele programmering: cultuur is aangeleerd en dit noemen ze programmering, dit
gebeurt door opvoeding, socialisatie, normen, waarden en waarnemingen
Rechtssociologie: gaat over het feitelijk functioneren van het recht
De student kan uitleggen wat de normatieve functie van het recht is; (1)
Normen en waarde die op dat moment in de samenleving zo belangrijk worden gevonden
zijn bij de wet geregeld. De belangrijkste functies zijn wetgeving, bestuur en rechtspraak.
Wetgeving is het vaststellen van algemene regels. Alle regels moeten gerealiseerd worden.
Dit houdt in: uitvoeren en toepassen. Wie normatief is geeft aan hoe het hoort, wat normaal
gedrag is of wat gewenst of ongewenst gedrag is.
De student kan beschrijven wat de relatie tussen recht en ethiek (moraal) is; (2)
Wat is recht? Geheel aan wet- en regelgeving, bestaande uit geschreven en ongeschreven
bronnen met als doel de samenleving te organiseren, te ordenen, geschillen op te lossen en
vorm te geven aan de waarden die wij belangrijk vinden en te sanctioneren wanneer
normen worden overtreden. Recht en ethiek behoren tot de kleine familie van normatieve
wetenschappen: op enige afstand van de feitelijke gebeurtenissen formuleren ze
maatstaven om het handelen van mensen te beoordelen. Ethiek en recht schuren echter
met regelmaat ongemakkelijk langs elkaar. Juist tussen mensen en systemen die veel
,gemeenschappelijk hebben kunnen de heftigste conflicten ontstaan, zo zien we in
familieruzies. In het recht liggen de normen vervat in wetten. Ethiek op haar beurt is
onderdeel van diepzinnige reflectie over de grote vraagstukken van het leven. Een mogelijke
opvatting over de relatie tussen recht en moraal is, dat het recht ertoe dient om een
dergelijke alomvattende morele theorie af te dwingen door alle immorele handelingen te
verbieden en moreel goede handelingen verplicht te stellen.
De student kan voorbeelden geven van wederzijdse beïnvloeding van recht en moraal
in de samenleving; (3)
Samenleving heeft invloed op het recht, maar andersom ook, het recht heeft ook invloed op
wat de samenleving vind. Bijvoorbeeld, een aantal jaar geleden mocht je alcohol drinken
vanaf 16 jaar, dat was heel normaal, de norm. Maar er gingen geluiden op dat dat helemaal
niet gezond was, op basis van die geluiden en onderzoek is de regel veranderd in dat je pas
alcohol mag drinken vanaf 18 jaar. De samenleving had dus invloed op het recht. Maar
andersom zie je dan ook dat het recht weer invloed heeft op de samenleving, want als zo’n
regel geld, vinden mensen het ook normaal dat je je daaraan houd. De moraal en ethiek is
een bewegend iets.
De student kan beschrijven wat de verhouding tussen moraal, cultuur, waarden en
normen is; (4)
De student kan uitleggen hoe culturele programmering tot stand komt; (5)
Cultuur zou je kunnen zien als een ui, met vele schillen ofwel lagen. Van de buitenste laag
tot aan de diepste laag ga je van direct waarneembare zaken naar onzichtbare of abstracte
zaken. De buitenste laag noemen we de ‘tastbare zaken’. Het eerste wat je opvalt zoals
fietspaden, gebouwen, kleding die mensen dragen. De tweede laag noemen we normen en
waarden, dit zijn zowel geschreven als ongeschreven standaarden voor correct en gewenst
gedrag. Normen en waarden zijn niet zo zichtbaar als de tastbare zaken, het duurt even
voordat je ze opmerkt. De diepste laag zijn de basiswaarden, deze zijn abstract en
onzichtbaar, je leert ze al op hele jonge leeftijd. Cultuur is aangeleerd, Hofstede noemt dat
programmering en dit gebeurt via opvoeding, socialisatie, normen en waarden en
waarnemingen.
Opvoeding heel veel programmering gebeurt via je opvoeding. Als je voor het eerst aan
iemand voorgesteld wordt, dan geef je netjes een hand. Dat doe je niet zomaar, dat is op
jonge leeftijd bijgebracht. Dat heb je net zolang aangehoord totdat je vanzelf een hand gaf.
En voor jou is het dan een gegeven dat handen schudden heel normaal is.
, Socialisatie sommige dingen leer je oor socialisatie, door met andere om te gaan. Om bij
het handen schudden te blijven, hoe doe jij dat? Geef je een slap handje of juist een stevige
hand. Door omgang met andere leer je aanvoelen hoe stevig je een hand moet schudden.
Normen en waarden we worden ook door normen en waarden cultureel
geprogrammeerd. Als het volgens de normen en waarden binnen een cultuur gewenst is om
voor een oudere op te staan in de bus, dan krijgen we een ongemakkelijk gevoel als we
blijven zitten en een goed gevoel als we opstaan.
Waarneming een deel van de programmering gebeurt via waarneming. Door om ons
heen te kijken en bewust of onbewust keuzes te maken over hoe we ons willen gedragen,
bouwen we als het ware ook mee aan deze programmering.
De student kan uitleggen wat begrippen als waarde, norm en deugden betekenen en
voorbeelden geven van waarden, normen en deugden; (6)
Waarden nastrevenswaardige idealen/doelen betreffende goed samenleven (respect,
gezondheid, eerlijkheid, milieubescherming)
Normen gedragsregels die gebaseerd zijn op waarde (bijvoorbeeld bij de waarde respect
hoort de norm dat je in een gesprek niet door iemand heen praat en diegene laat uitpraten).
Rechtsnormen wordt dus de wet mee bedoeld. En het doel daarvan is goed samenleven.
Deugden Karaktereigenschappen, betreffende goed samenleven, wat voor soort mens
wil je worden, je kijkt niet alleen naar de regels. (bijvoorbeeld bij de norm dat je iemand laat
uitpraten is de deugd dat je als persoon graag naar mensen luistert oftewel attent) andere
voorbeelden van deugden zijn betrouwbaarheid, oprechtheid, doorzettingsvermogen,
dapperheid.
De student kan beschrijven wat (intuïtieve) morele oordelen zijn; (7)
Een moreel oordeel is een uitspraak over juist/onjuist gedrag van mensen. In een moreel
oordeel spreek je uit wat je behoorlijk vindt van jezelf en van anderen. Je geeft aan hoe je
verwacht dat die ander met jou of anderen om zou moeten gaan. Bijvoorbeeld, ‘De docent
statistiek laat je nou nooit eens een keer uitpraten!’. Je verwacht dat je kunt uitspreken in
de statistiek les. Hieruit blijkt dat morele oordelen onderdeel zijn van het dagelijks leven,
het is normaal zelfs, dat het oordelen vaak vanzelf gaat, je denkt er niet over na voordat je
het doet. We noemen zo’n moreel oordeel dat vanzelf gaat een intuïtief moreel oordeel. Je
oordeelt automatisch en het valt niet op dat je het doet. Echter, als de ander het niet met je
eens is, dan valt het op dat je oordeelt. Stel je voor dat een klasgenoot reageert: ‘Nou ja, ik
snap dat wel hoor, dat je docent je onderbreekt. Zij moet de les ook voor anderen
interessant houden.’ Je intuïtieve morele oordeel wordt dan bewust. Het gebeurt dan vaak
dat er een gesprek ontstaat, of een discussie, over het standpunt.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper floorpriem. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
