Samenvatting

Samenvatting - Belgische binnenlandse politiek (B000520A)

0 keer verkocht

Instelling
Universiteit Gent (UGent)

Deze samenvatting omvat de lesslides, aangevuld met notities tijdens de les. De cursus is er niet bij opgenomen, omdat professor Reynaert vertelde dat deze heel gedetailleerd is en dat we geen details hoefden te kennen. Ik ben met deze samenvatting geslaagd in eerste zit.

[Meer zien]

Voorbeeld 4 van de 53 pagina's

Bekijk voorbeeld

Geupload op 6 september 2023
Aantal pagina's 53
Geschreven in 2022/2023
Type Samenvatting

volksunie en erfgenamen
liberalen
christendemocraten
socialisten
groenen
vlaams belang
belgische binnenlandse politiek
lokale en provinciale politiek

€10,49

In winkelwagen

Op verlanglijstje

100% tevredenheidsgarantie
Direct beschikbaar na je betaling
Lees online óf als PDF
Geen vaste maandelijkse kosten

H1: De Volksunie en erfgenamen
1. Inleiding
Breuklijnen:

 Levensbeschouwelijk: katholieken <-> vrijzinnigen
 Sociaaleconomisch: rol staat <-> rol privé/markt (belastingen op kapitaal/arbeid?)
 Communautair: Ned. <-> Fr. (Vlaanderen <-> Wallonië)
 Materialisme vs. Postmaterialisme: samenleving is geënt op het realiseren van materiële
waarden => nieuwe sociale bewegingen
 Verticale breuklijn
 24 november 1991: electorale doorbraak van het Vlaams Blok (Vlaams Belang)
o Jean-Pierre van Rossem
o Discussie begon over kloof tussen burger en politiek

2. De aanloop tot de oprichting van de Volksunie
Minister-president: Jan Jambon

Voorzitter Vlaams Parlement: Liesbeth Hoomans

 Voorlopers: Frontpartij en VNV (= Vlaams Nationaal Verbond)
o VNV
 Voorstander van autoritaire staatsvorm
 Sympathie voor Duits nationaalsocialisme + collaboratie
 WO II: collaboratie
 Na WO II: repressie (ideologische en communautaire dimensie) => verbittering bij veel
Vlaamsgezinden (taalwetten werden niet meer of heel gebrekkig toegepast, geen taalpariteit
meer in regering…)
 zware klap voor Vlaamse Beweging en politiek Vlaams-nationalisme
 collaborateurs = zgn. “zwarten” <-> mensen van het verzet = zgn. “witten”
 Heropflakkering Vlaams bewustzijn
o dynamitering IJzertoren (Diksmuide)
 opschrift ‘Nooit meer oorlog’ + ‘AVV VVK’ (alles voor Vlaanderen, Vlaanderen
voor Christus)
 dynamitering = aanslag op het Vlaams bewustzijn, aangezien het voor
Vlaanderen staat
o talentelling 1947 (tienjaarlijks): gemeente kon zomaar van taalstatuut veranderen:
sabotage ten nadele van Vlaanderen, werd ongewild een politiek wapen
o anti-Vlaams karakter repressie: aanpak van Vlaamse collaborateurs in Vlaanderen
was veel harder
o aantal Vlaamse verworvenheden waren teruggeschroefd
 Oprichting nieuwe Vlaams-nationale partij
o voor- en tegenstanders
o CVP (= Christelijke Volkspartij, voorloper van CD&V) tegen: want zou kiezers kosten,
streefde naar recuperatie oud-VNV-kiezers
 gesteund door sommige Vlaams-nationalisten en Oud VNV-ers
 1949: oprichting ‘Volksunie’ (kort bestaan)

1

,  Hoofdthema’s van het programma: solidarisme, strijd tegen repressie en
particratie
 Parlementsverkiezingen 1949
o Algemeen enkelvoudig stemrecht: ook vrouwen mochten stemmen
o Oprichting ‘Vlaamse Concentratie’
 Anti-repressiepartij
 Programmabeginselen hadden geen ideologische inhoud
 Eveneens kort bestaan
 Parlementsverkiezingen 1954
o Oprichting ‘Christelijke Vlaamse Volksunie’
o Slecht resultaat
→ beslissing oprichting volwaardige partij

3. Van het ontstaan tot de eerste politieke doorbraak 1954-1961
1954: belangrijke verkiezingen: electorale achteruitgang van de christendemocratische partij

 Onderwijs: levensbeschouwelijke tegenstelling (vrij onderwijs <->
gemeenschapsonderwijs) => schoolpact gesloten: levensbeschouwelijke pacificatie werd
getekend => levensbeschouwelijke breuklijn wordt meer op de achtergrond gelaten en
sociaaleconomische komt meer naar voren
 December 1954: oprichting Volksunie (statuten werden ondertekend)
o Profileerde zich als zelfstandige Vlaams-nationale politieke partij en sociale
rechtsvaardigheidspartij
o Doelstelling: veroveren van politieke macht om die ten dienste te stellen van de
Vlaamse volksgemeenschap en ter bevordering van het Vlaams volksbelang
 Cultuurautonomie
 Vastleggen van de taalgrens
 Afbakening van de Brusselse agglomeratie
 Taalstatuut voor Brussel
 Wettelijke vernederlandsing van het bedrijfsleven en Franstalig onderwijs in
Vlaanderen
 Gelijkheid van Vlamingen en Walen
o Op levensbeschouwelijk vlak: moest openstaan voor alle Vlamingen (zonder
onderscheid van godsdienstige of wijsgerige overtuiging)
o Gunstige voedingsbodem
 Koningskwestie: 75% van de Vlamingen wou Leopold III terug op de troon,
maar de Fransen niet => communautaire problemen => Boudewijn kwam op
de troon
 Aarzelende houding regering m.b.t. repressie
 Gebrekkige toepassing taalwetten
 Publicatie resultaten talentelling 1947
o Belangrijkste eisen
 Federalisme: van mening dat beter is voor de Vlamingen om op eigen benen
te staan, Vlaamse politieke zelfstandigheid realiseren => Vlaams-Waalse
problematiek oplossen
 Amnestie: periode van repressie niet vergeten, maar spons over vegen: geen
consequenties meer aan koppelen

2

,  Volksunie onopgemerkt tot 1958
o Slecht politiek klimaat (cf. Schoolstrijd => Vlaams-Waalse verhouding verdween)
o Partij van “zwarten” (vooral in liberale propaganda en van linkse partijen), ondanks
dat ze autoritarisme afwees en parlementaire democratie aanvaardt
o CVP zag Volksunie als bedreiging (partij van scheurmakers: zij zorgen ervoor dat
Vlaams Blok geen volledig Blok meer is)

Achille Van Acker: 1ste minister en parlementslid: sociale zekerheid

 Tekenen van opleving na 1958
o Parlementaire activiteit Frans Van der Elst (voorzitter sinds 1957) => slaagde erin om
isolement van zijn éénmansfractie in de Kamer te doorbreken
o Partij organisatorisch beter uitgebouwd: er ontstonden diverse plaatselijke
afdelingen op gemeentelijk vlak
o Na Schoolstrijd communautaire problemen meer op voorgrond (Vlaams-Waalse
tegenstellingen): vooral verschuiving van economisch zwaartepunt van Wallonië naar
Vlaanderen
 Problemen voor kleinere partijen: cf. single issue partijen
o Partijfinanciering
o Partijprogramma
o Partijstructuur
o Kiesdrempel

4. Van zweeppartij naar oppositiepartij 1961-1970
 Parlementsverkiezingen 1961
o Volksunie grote overwinnaar samen met liberale partij
o CVP zwaar verlies
o Doorbraak vooral in steden
o Regering Lefèvre-Spaak
 Sociaaleconomische problematiek
 Communautaire problematiek (taalgrens)
o VU geen rechtstreekse invloed op besluitvorming
o Maar wel onrechtstreeks als ‘zweeppartij’ voor CVP
 Toen kleine partij met 1 vertegenwoordiger
 Communautaire is belangrijk
 Partijcongres Mechelen 1963: koerswijziging naar levensbeschouwelijk pluralisme doet
wantrouwen ontstaan
 Interne spanningen
o Rechtervleugel (NVA) en linkervleugel (Spirit)
o Breuk met VMO
o Deconinck (links georiënteerd federalisme)
o Werd pas probleem als electoraal niet goed gaat
 Parlementsverkiezingen 1965 groot succes
o Gunstig politiek klimaat
o Verruimingsoperatie (Schiltz, Coppieters, Anciaux): mensen die niet gelinkt zijn
aan de Volksunie proberen overhalen om tot de Volksunie te komen
o Stevige organisatorische uitbouw
 Parlementsverkiezingen 1965
o PVV grootste overwinnaar

3

, o Regering Harmel-Spinoy (rooms-rood)
o Regering VDB-De Clercq (rooms-blauw)
 Sociaaleconomisch
 Communautair: Leuvense universiteit struikelsteen
 Binnen VU tegenstelling linker- /rechtervleugel
o Rechtervleugel (Karel Dillen): Vlaams-radicale pressiepartij
o Linkervleugel: omvorming tot sociaal-progressieve oppositiepartij
 Parlementsverkiezingen 1968 (1968: KU Leuven werd Vlaams)
o In het teken van het communautaire
→ communautaire partijen beste resultaat
o VU derde partij in Vlaanderen
o Verruimingsstrategie Lode Claes
 Regering Eyskens-Merlot-Cools: ‘Werkgroep der 28’
 Gemeenteraadsverkiezingen 1970: VU-verkozenen veelal uit schepencolleges geweerd
o 1971 installatie Cultuurraden met steun van VU

5. Van oppositiepartij tot regeringspartij 1971-1977
 Parlementsverkiezingen 1971
o FDF-RW grote overwinnaar
o VU bleef derde partij
o Electoraal plafond
 Nieuwe strategie VU leidt tot spanningen
 Keuze voor al of niet regeringsverantwoordelijkheid leidt tot zware spanningen
 1973 partijcongres Oostende beheerst door Hugo Schiltz
→ bevestiging participationisme
 Parlementsverkiezingen 1974
o Na val regering Leburton (Ibramco)
o Economische crisis, verlies communautaire partijen en winst CVP/PSC
o Vorming regering Tindemans: verpersoonlijking van een campagne, politieke partij
o VU voor het eerst betrokken bij regeringsonderhandelingen
 Binnen partij machtsstrijd: Schiltz versus Van der Elst

6. Het Egmontpact
 Parlementsverkiezingen 1977
o VU status quo
o ‘Gemeenschapsakkoord’ → Egmontpact = communautair akkoord
o Dissidenties = afscheuringen
 Vlaamse Volkspartij (VVP) door Lode Claes
 Vlaams-Nationale Partij (VNP) door Karel Dillen
→ basis voor Vlaams Blok: communautair

4 V’s van het Vlaams Blok? -> vreemdelingen, veiligheid, vrijheid van
meningsuiting, Vlaanderen

o Regering Tindemans II, mét VU en FDF (Front Démocratique Francophone (Brussel))
 Voortdurend interne wrijvingen
 Uiteenlopende interpretaties door Walen en Vlamingen
o Binnen VU: Schiltz verdedigde Egmontpact
7. Na Egmont

4

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Focus op de essentie

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper louisevandendriessche. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,49. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 68175 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Start met verkopen