Samenvatting
Samenvatting Schema's rechtsfilosofie
- Instelling
- Vrije Universiteit Brussel (VUB)
Schematisering van de essentie per filosoof en de besproken casussen. Behaalde met deze schema's een 16/20.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 52 pagina's
Voorbeeld 4 van de 52 pagina's
In winkelwagen
Voorbeeld van de inhoud
1. De functies van het rechta. Een ordenende functie: Het recht staat ons toe te anticiperen op het gedrag van anderen. We hebben allemaal
bepaalde normen die via het recht worden uitgevaardigd, we weten dat deze normen voor ons eigen gedrag gelden,
maar deze gelden ook voor het gedrag van andere personen in de samenleving. Op die manier kunnen wij ons gedrag
gaan aanpassen omdat anderen die regels ook zullen volgen. Niet iedereen, maar wel een groot gedeelte. Vandaar
heeft het recht een anticiperende/ordenende functie.
b. Instrumentele functie: Het recht wordt actief gezien als een instrument om verandering te bewerkstelligen. Het recht
heeft hier een ruimere functie dan louter codificeren. Een soort actief instrument van bv. de overheid of andere die het
kunnen gebruiken om de maatschappij naar een bepaald doel te brengen die op dit moment wenselijk zijn. Deze doelen
kunnen erg verschillend zijn: economisch, ethisch, religieus…het gaat erom dat het recht een instrument is om te
komen bij deze doelen.
c. Geschillenbeslechtingsfunctie: De klassieke vorm van een doel van het recht is dat deze er is om conflicten op te lossen
in de maatschappij. Hierbij is dan ook het experiment begonnen, de formele conflictbeslechting.
d. Normatieve functie: Tot slot dat recht ook een uitdrukking is van waarden en idealen, hier is het meer een symbolische
functie van het recht, ook wel de normatieve functie van het recht genoemd à dat het recht belangrijke waarden
uitdrukt van de samenleving.
1
, 2. Legal Realism
=
K.N. Llewellyn, The Bramble Bush, pp 3-7
O.W. Holmes – The Path of the Law (fragment)
Kerr, prediction, pre-emption, presumption: the path of law after the computational turn, pp. 9197, 110-113
ONTSTAAN (EINDE 19E EEUW – BEGIN 20STE)
Achtergrond Pragmatisme met Charles S. Peirce, William James en John Dewey
o Het consequentialisme gaat het tegenovergestelde doen, men gaat kijken” wat is het gevolg als wij zo over het
recht gaan nadenken”.
Sociologie: Max Weber: Hij legt zich toe op sociologie van de maatschappij algemeen, maar gaat ook kijken naar het
recht. Hij denkt over maatschappelijke verschijnselen in termen van de kans, of de waarschijnlijkheid, dat ze op zullen
gaan treden. Hij is al bezig met de anticipatie, wat een overblijfsel is van de eerste periode van de sociologie, waar een
natuurwetenschappelijke methode wordt toegepast.
LR = opgeplakte naam, heel veel verschillende auteurs die bij elkaar gegroepeerd (geen cohorente groep met gedeeld
gezichtspunt) worden omdat ze het niet noodzakelijk eens zijn met elkaar, maar ze hebben wel een aantal karakteristieken
waardoor ze bij elkaar geplaatst worden.
Het ene is het denken in termen van consequenties en het andere is een kritiek op de theoretische stromingen in de
rechtsfilosofie die daarvoor bestonden (daar zit realism).
Realism wil zeggen “laat ons nu eens gaan kijken naar wat er daadwerkelijk in de rechtbanken gebeurt”, meer
empirische studies.
Ordende functie, anticipatie is zeer belangrijk
Term gewoonlijk gebruikt om een variëteit aan verschillende standpunten te karakteriseren in het denken van de vroeg
twintigste eeuw. Onderscheid:
Law and the books: dat is wat juristen klassiek dan als ze een probleem willen oplossen
Law and actions: echt gaan kijken hoe het inde werkelijkheid functioneert
= Reactie tegen dominante stromingen van die tijd:
1. Het natuurrecht: dit is voor hen veel te idealistisch en te metafysisch, maar ook
2. Het rechtspositivisme: wat ook een belangrijke stroming was, ze vonden dit veel te formalistisch waar recht gezien
werd als een soort logisch systeem waar men met goeie redeneerpatronen afleidingen uit kon maken. Dit werd gezien
als te wiskundig, te logisch. Het verdoezelt hoe recht daadwerkelijk in de praktijk functioneert.
Wat is recht? Recht is/zijn de voorspelling(en) van wat gezagsdragers gaan doen.
AUTEURS
Llewellyn
What is law about? Het regel-skepticisme. Dit is een doctrine die men binnen het Legal Realism aanhoudt. Regels zijn iets heel
ergs belangrijks, binnen de rechtenstudie, en daardoor zien zij de noodzaak om te gaan twijfelen aan het belang van regels
binnen de rechtenstudie.
In het recht is het een gewoonte om te denken vanuit de regel, die moet worden toegepast op een individuele casus. Llewellyn
stelt dat het moet worden omgedraaid: vanuit de casus dat de jurist gaat denken over hoe een oplossing kan worden gevormd.
hebben, binnen het denken over het recht.
Elke casus is een conflict, een geschil.
o De geschillen vormen de basiseenheid om na te denken over het recht.
2
,Als er een bepaalde regelmatigheid is te detecteren in het gedrag van de juristen, kan er een voorspelling worden gemaakt over
wat de juristen gaan doen in de toekomst met een bepaald conflict. Als deze voorspelling kan worden gemaakt, kan de jurist
zijn gedrag hierop gaan aanpassen
De realisten zijn zeer sceptisch tegenover de rol van regels binnen het recht!
Door de voorspellingen kunnen de regels op waarde worden geschat. Regels zijn niet onbelangrijk. Als een regel het
toestaat om een voorspelling te maken van de gedragsdragers, kan het belangrijk zijn.
Een regel is niet belangrijk op zich. Hierin is alweer het consequentalisme terug te vinden
Volledige proces van de rechtspraak:
In 1ste aanleg: selecteren van de juridische relevantie van een bepaalde casus
o Sociale factoren die belang hebben voor de partijen zijn vaak juridisch onbelangrijk
Serie-filter, Zeef: waardoor de relevante feiten van het conflict worden geselecteerd
o Hierdoor raken we ver verwijderd van de realiteit waaruit de zaak = JURIDIFICATIE van het geschil
Uitspraak wordt vaak genomen als adequate beschrijving van de feiten
o NIET WAAR: maakt deel uit van het selectieproces een inadequate basis is om te voorspellen van wat er in
de toekomst zal gebeuren.
Omdat alles door de zeef word gehaald blijven we over met zandkorrels die juridisch relevant zijn
Holmes
= een van de rechters van het Hoogste Hof van de Verenigde Staten. Vanuit deze positie heeft hij wat te zeggen over de praktijk
van het recht. Het idee dat er moet worden gekeken naar wat juristen daadwerkelijk doen, is interessant vanuit het oogpunt van
iemand die op het hoogste niveau jurist is geweest.
The path of law/Het nauwe pad van de doctrine
Smalle pad van de doctrine van zijn tijd (het positivisme en de natuurrechtsleer)
Brede pad van een rechtsfilosofie dat nog niet bestaat op dat moment, maar waar men zich naartoe moet gaan
bewegen. Het nauwe pad van die doctrine is recht dat een sterke connectie heeft met logica, ethiek/moraal en
historie/traditie.
Hij wilt dat wij op het brede pad komen maar hij zegt dat als we dit willen moeten wij ontkomen van enkele valkuilen:
1. Dat het recht en moraliteit te veel met elkaar verward worden
In het landschap rechtsfilosoof een douaneambtenaar bewaker van de grens tussen de domeinen recht en
moraliteit
Perspectief van het recht ‘the bad man’ ipv oude perspectief van het veld van rechtsfilo die gedomineerd word
door moraliteit ‘the good man’.
o The good man = klassieke gezichtspunten van elitistische juristen, of van goede morele personen naar het
perspectief van alledaagse burgers onderworpen aan het recht, die proberen te anticiperen hoe om te
gaan met het recht.
o Dit moeten we omdraaien naar the bad man = soort cynisch zuur voor het zuiveren van juridische
principes.
Vb. Wat betekent het om een verplichting te hebben in teken van het recht? allereerst voorspelling kan worden gemaakt. plicht
niet nagekomen waarschijnlijkheid slecht gevolg (boete, gevangenisstraf) ≠ vanuit de moraliteit gekeken naar het recht.
Rol van de profetieën, en de rechten en plichten daarvan. Net zoals juridische regels kunnen ook de meeste rechtsconcepten
teruggebracht worden naar een voorspelling dat een bepaald gedrag zal leiden tot een bepaalde behandeling van
een jurst
Rechten en plichten worden niet moreel geïnterpreteerd maar zijn voor bepaalde doeleinden , het zijn sociale
constructen gemaakt door de mensen. Dat objectief, die doeleinden, zijn hierbij zeer belangrijk.
3
, 2. Logica wordt gezien als de enige wijze om het recht verder te ontwikkelen
Holmes komt uit de tijd waar rechtspositisme een belangrijke stroming was, die is heel formalistisch en wiskundig
o Logica: Training van juristen verloopt volgens syllogistische redeneermodellen. Het recht wordt
voorgesteld in de lijn van de wiskunde en logica. Wanneer er een set premissen zijn, waarop logische
redeneringen worden op toegepast, kunnen er steeds geldige gevolgtrekkingen worden gemaakt. Zo kan
het recht verder worden ontwikkeld
o Kritiek van Holmes: Volgens hem is Logica een wijze om het argument te presenteren aan de buitenwereld
In plaats van zoveel aandacht te besteden aan de logica, stelt Holmes dat er meer expliciet moet worden gedaan
over de overwegingen die een rol spelen en dat dit moet worden gebruikt om meer oriëntatie te nemen naar het
sociale doel dat achter de regel ligt. Als de regel niet belangrijk is, maar het sociale doel wel, moet de regel
aangepast worden aan de tijd en aan de oorspronkelijke sociale doelen die de regel hoorde te dienen.
o Holmes stelt aldus dat het de plicht is van de rechters om overwegingen van sociaal voordeel te wegen.
3. De rol van geschiedenis, met een obsessie voor antiquarianisme .
Geschiedenis is eigenlijk te lang te belangrijk geweest, te dominant, op de wijze waarop juridische principes/regels
uitgewerkt worden. Het is een wankele rechtvaardiging op basis van gewoonte en acceptatie.
Moet de regel blind worden toegepast, of moet er worden nagekeken welke sociale doelen de regel dient te dienen in
de maatschappij zoals die nu bestaat.
o Dit noemt hij een eerste stap naar de brede rechtsfilosofie, naar een verplicht skeptisicme t.a.v. het wegen van
deze doelen.
De volgende stap is het schetsen vanwaar de rechtsfilosofie dan wel naartoe moet, wat hij noemt “het brede pad van de
rechtsfilosofie”.
Hij geeft geen nieuwe rechtfilo weer maar schets een visie naar waar hij wilt waar de rechtsfilo naartoe wilt gaat met als
belangrijk figuur dat te doen, the bad man!!
Hoe bereiken we dit dan?
De rol van de rechtswetenschap: zaken zo uit te werken zodat de voorspellingen van het recht veel makkelijker
worden gemaakt en dat mensen die de voorspellingen daadwerkelijk willen gebruiken (de burgers) dat die gebruik
kunnen maken van die voorspellingen op zich beter te oriënteren in hun gedrag op het recht.
o Orakels van het recht: Als men de voorspellingen van het recht wilt maken, moet er worden gekeken naar de
documentatie zoals die bestaat over verleden rechtsdocumenten.
CONCLUSIE
Wat is recht? Recht bij de realisten worden voorspellingen van wat gezagdragers gaan doen.
Wat zijn de relaties tussen recht en andere praktijken? De oude relaties tussen ethiek, logica en geschiedenis worden steeds
meer doorbroken. Er moet een link worden gemaakt naar een andere praktijk die kan helpen in het maken van die
voorspellingen van het recht. Die andere praktijk is niet sociologie is economie en statistiek.
Het onderscheid tussen “law and the books” Holmes stelt dat er moet worden overgegaan tot “the man of the statistics”. Dit
is een discipline die in opkomst is.
Om die sociale doelen, die achter de rechtsregels liggen, goed te begrijpen en om voorspellingen mogelijk te maken, moet de
stap naar een meer economisch perspectief worden gezet. Dit om de waarden en kosten van bepaalde dingen beter te wegen en
om duidelijke voorspellingen mogelijk te maken.
Dit is een perspectief dat heel sterk is binnen de Verenigde Staten, maar veel minder in Europa. Dit heeft ertoe geleid dat men
eind jaren ’60 Holmes zijn programma is gaan uitvoeren, met de beweging “law and economics”. De waarde van bepaalde regels
gaan hier worden bepaald, en dit wordt dan gewogen ten opzichte van de sociale doelen.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper VUBLAW98. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53249 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen
